 |
| Ốc gạo, hay còn gọi là ốc ruốc, ốc ngũ sắc |
Từ tháng 12 tới tháng 4, khi nước biển cạn, là lúc ốc gạo về nhiều, bà con ngư dân xứ Quảng vào mùa thu hoạch ốc. Đây cũng là thời điểm du khách được thưởng thức món quà độc đáo, mặn bùi của biển miền Trung.
Ốc gạo, hay còn gọi là ốc ruốc, ốc ngũ sắc, một loại ốc phổ biến ở các tỉnh ven biển miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Bình, Quảng Ngãi.
Ốc có nhiều màu như hồng, đỏ, nâu, trắng với hoa văn đẹp trên mình, vỏ ốc thường được dùng làm đồ mĩ nghệ, vòng vèo Ít ai nghĩ ốc gạo là một loại ẩm thực vì ốc bé như cúc áo, nên người ta những tưởng “làm gì có gì mà ăn”, thế nhưng, khi đã nếm thử loại ốc này, khó ai có thể quên được hương vị của biển miền Trung.
 |
| Ngư dân Quảng Nam đi cào ốc gạo khi ốc đã bắt đầu lớn. Ảnh: Lan Anh |
Những ngày này, dọc bờ ven biển Quảng Nam đông nghịt người dân đổ nhau ra biển để hái “lộc biển” đầu năm. Từ sáng tinh mơ, người dân địa phương đã tay mang các dụng cụ như thùng nhựa, vợt lưới ra khu vực biển cách bờ khoảng 100 mét để cào ốc gạo.
Ông Nguyễn Minh Cự, trú thôn Ngọc An, xã Tam Tiến cần mẫn ngâm mình trong nước biển mặn để cào từng con ốc gạo. Ông Cự cho biết: Mấy tuần nay, ốc gạo đang vào mùa, việc khai thác thuận lợi nên bà con rất phấn khởi. Nếu may mắn, mỗi ngày một người có thể cào cả trăm kg ốc.
“Vùng biển chúng tôi ốc gạo nhiều vô số kể nên bà con ai nấy cũng tranh thủ dậy sớm đi săn “lộc biển”. Cào liên tục từ 5h đến 9h sáng tôi được 5 thùng ốc. Ốc nhỏ thì bán cho các thương lái làm thức ăn nuôi tôm hùm, ốc lớn bán cho người chế biến với giá 250.000 đồng/thùng khoảng 25 kg. Như vậy tôi kiếm được hơn 1 triệu đồng/ngày” – ông Cự cho hay.
Theo ngư dân địa phương, để cào được ốc gạo cần có dụng cụ như một cây sào dài làm bằng tre, gắn lưỡi cào bằng kim loại có nối với mảnh lưới nhỏ và 1 thùng nhựa để đựng ốc gạo. Để kéo được ốc, người cào phải đi thụt lùi rồi cào xuống lớp cát, toàn bộ ốc sẽ lọt vào lưới.
“Trung bình mỗi ngày tôi cào được khoảng 4 đến 5 thùng ốc gạo, bỏ thu nhập vài trăm đến vài triệu đồng nên cũng có nguồn thu nhập để lo trang trải cuộc sống của gia đình”- anh Lê Duy Tịnh, trú thôn Hòa Thượng, xã Tam Thanh chia sẻ.
Công thức làm nên nồi ốc gạo đậm chất nhất
 |
Ốc gạo sau khi vớt về sẽ ngâm nước biển hoặc nước muối một đêm, hay chí ít cũng khoảng 9 tiếng đồng hồ cho “nhả” cát. Ngâm ốc là khâu rất quan trọng đấy nhé, để khi thưởng thức không bị “lạo xạo” toàn cát trong miệng.
Bắc nồi nước lên, chờ cho nước thật sôi mới đổ ốc vào rồi dùng đũa bếp (đũa cả) quấy đều. Quấy thật đều tay cho đến khi mặt nước nổi tăm đều thì vớt ra để ráo. Cuối cùng là cho gia vị gồm muối, sả, lá chanh, mì chính, ớt bột… Và ngay lập tức, món ốc luộc đủ mùi vị cay, mặn, béo được rưới thêm chút nước mắm gừng cho thỏa khẩu vị khách sành ăn.
Cứ mỗi lần ghé ngang qua những nồi ốc nóng hổi ở chợ Cồn, mùi thơm của ốc, hòa nguyện cùng xả, nước mắm làm cho bao thực khách phải dừng lại hít một hơi mùi thơm thân quen đó.
 |
Nếu chán ăn ốc luộc, người ta đem ốc ra xào. Đơn giản là luộc ốc chín, bắc chảo dầu phụng lên đun sôi rồi cho ốc vào đảo đều. Ốc sẽ thiếu vị thơm ngon, nồng nàn nếu không nêm một tí ớt và gừng giã nhuyễn. Trong sự sáng tạo của người dân biển miền Trung, ốc gạo còn có thể nấu cháo. Món cháo ốc gạo nên thưởng thức lúc còn nóng hổi, thêm một tí tiêu rừng giã nhuyễn và vài cọng rau thơm là có thể chinh phục khẩu vị của bất kỳ ai.
Đối với người miền Trung từ Huế trở vào, ốc gạo là món ăn “quốc dân”. Đến mùa ốc, người ta bán từ đầu đường đến cuối chợ. Đi đâu cũng gặp ốc gạo – ốc lể. Từ trẻ con cho đến người già đều mê ốc gạo như điếu đổ. Mà có cái hay là trong khi ốc hút, ốc bươu hay các món ốc biển khác thì được bán ở hàng quán, thậm chí là cả nhà hàng ba, bốn sao. Chỉ riêng món ốc gạo thì bán ở vỉa hè và chợ. Người ta bán bằng lon, mỗi lon từ 12.000 đồng đến 15.000 đồng. Cứ thế mà đong.
Vì là món ăn “quốc dân” nên ốc gạo vừa ăn vừa lể dường như trở thành một nét sinh hoạt quen thuộc của người miền Trung. Hễ rảnh ra là mua vài lon ốc về rủ bạn bè, con cháu ngồi lể. Mà lể ốc gạo lại có hẳn một phong thái rất riêng. Ốc mua ở chợ về đổ ra rổ, bày ra giường hoặc bày dưới nền nhà rồi ngồi xếp bằng hoặc bệt ra vừa lể ốc vừa tám chuyện trên trời dưới đất thì mới thật là đạt đến cái thú.
