Cây hoàn ngọc - Dược liệu điều trị nhiều bệnh

Đặc điểm của cây hoàn ngọc

Cây hoàn ngọc còn được gọi là cây xuân hoa, cây nhật nguyện, cây con khỉ, có tên khoa học là Pseuderanthemum palatiferum (Wall.) Radlk – thuộc họ Ô rô (Acanthaceae).

Cây trưởng thành cao từ 1-2m, thân cây có màu xanh lục khi còn non và chuyển sang nâu khi già, cây phân nhiều nhánh nhỏ và có nhiều lá

Lá cây mọc đối có dạng hình mũi, chiều dài lá khoảng từ 12 – 17cm, cuống lá có chiều dài khoảng từ 1,5 – 2,5cm. Đầu lá nhọn, mép nguyên và phần gốc lá thuôn;

Khi có hoa, hoa mọc theo cụm ở đầu cành, hoa có màu trắng pha tím, hoa hoàn ngọc thuộc loại lưỡng tính với 5 đài tách rời nhau. Thường thì 5 cánh hoa chia thành 2 môi, môi trên 3 thùy, môi dưới 2 thùy, giữa thùy có vài chấm tím với 4 nhị hoa trong đó có 2 nhị kép, chỉ nhị ngắn có bao phấn bên ngoài màu tím.

Quả thuộc loại quả nang có 4 hạt.

Rễ và lá cây là bộ phận được sử dụng làm thuốc, có thể dùng tươi hoặc phơi khô bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát. Đây là loài dược liệu có thể thu hoạch quanh năm, đặc biệt vào mùa mưa cây sẽ phát triển nhanh hơn.

Loài dược liệu hoàn ngọc được phân thành 2 loại, mỗi loại sẽ có công dụng khác nhau với sức khỏe con người. Phân biệt 2 loại cây hoàn ngọc dựa vào một số đặc điểm sau đây:

Cây hoàn ngọc đỏ: Khi còn non đầu lá cây có màu hơi nâu hoặc nâu đỏ, vị chát và hơi chua. Trên bề mặt lá được bao phủ bởi một lớp lông tơ. Khi già lá cây chuyển thành màu xanh và mặt trên sẽ có màu đậm hơn;

Cây hoàn ngọc trắng: Nhóm cây này có lá màu xanh nhạt ở cả 2 mặt, trong lá chứa nhiều dịch nhớt tiết ra và khi phơi khô lá cây có thể giữ nguyên màu hoặc chuyển sang màu xám, màu bạc trắng. Cây hoàn ngọc trắng có chứa nhiều hoạt chất có lợi đối với sức khỏe con người nên được trồng và sử dụng nhiều làm thuốc.

Thành phần hóa học

Các nghiên cứu khoa học cho thấy cây hoàn ngọc chứa nhiều thành phần hóa học gồm flavonoid, sterol, saponin, axit hữu cơ, carotenol, đường khử có tác dụng kháng viêm, khử trùng, ngăn ngừa hình thành các gốc tự do gây bệnh ung thư. Lá cây tươi chứa 2,65mg/g diệp lục toàn phân; 30,08% protein toàn thần và 4,9% Nito toàn phần ở lá cây khô.

Theo y học cổ truyền

Vỏ và rễ hoàn ngọc có vị đắng, lá cây không thay đổi tính vị khi về già. Dược liệu này có tác dụng đào thải độc tố, thanh nhiệt cơ thể và giúp điều trị một số bệnh lý thường gặp như sốt cao, cảm cúm, tiêu chảy, tiểu ra máu, lỵ, tả, sẹo lồi, mụn lồi... Bên cạnh đó, công dụng của cây hoàn ngọc còn giúp cầm máu và hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây hoàn ngọc

Chữa sốt cao, cảm cúm

Sử dụng 8 lá cây hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, dùng nhai kỹ và nhai tiếp sau 1 giờ. Người bệnh dùng bài thuốc liên tục 3 lần sẽ giúp giảm đau đầu, hạ sốt.

Chữa chấn thương có chảy máu

Dùng lá tươi giã nát đắp lên vết thương và cố định lại bằng băng gạc y tế. Sau 2-3 giờ bỏ lá cũ và đắp lại lá mới.

Điều trị viêm loét dạ dày tá tràng

Dùng khoảng 7 lá cây hoàn ngọc tươi đã được rửa sạch ăn cùng rau sống 2 lần mỗi ngày. Sử dụng bài thuốc liên tục trong 7 ngày sẽ giúp giảm triệu chứng bệnh.

Trị viêm nhiễm đường tiêu hóa

Dùng khoảng 7 – 9 lá cây hoàn ngọc tươi đã được rửa sạch nhai 2 – 3 lần mỗi ngày. Sử dụng bài thuốc liên tục từ 5 – 7 ngày để đạt hiệu quả điều trị cao.

Giúp ổn định huyết áp

Dùng rễ cây hoàn ngọc có tuổi thọ trên 7 năm và lá hoàn ngọc được rửa sạch. Đem các dược liệu phơi khô dưới ánh nắng mặt trời, sau đó dùng sắc với nước uống thay trà mỗi ngày.

Giúp cải thiện sức khỏe

Dùng 5 – 7 lá hoàn ngọc tươi nhai chậm, kỹ và nuốt. Sử dụng trước khi ăn sáng và mỗi buổi tối trước khi đi ngủ trong 7 ngày.

Chữa tăng huyết áp tái phát

Sử dụng 9 lá cây hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai kỹ với tốc độ chậm đến khi nước cốt trong lá cây tiết ra hết thì ngừng và nằm nghỉ ngơi.

Chữa tiêu chảy, tả, lỵ

Sử dụng 5 – 15 lá cây hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai 2 lần mỗi ngày. Dùng bài thuốc liên tục trong 7 ngày để đạt hiệu quả điều trị cao.

Chữa bệnh đường ruột

Sử dụng từ 7 – 9 lá cây hoàn ngọc đem tráng sơ qua với nước sôi, dùng ăn trực tiếp 4 lần mỗi ngày. Người bệnh nên dùng bài thuốc liên tục từ 3 – 5 ngày sẽ giúp thuyên giảm triệu chứng bệnh.

Chữa viêm đại tràng

Sử dụng 40g thân và lá cây khô kết hợp với 10g khổ sâm đen sắc với 800ml nước lọc, chia ra uống nhiều lần trong ngày.

Chữa đau ứ máu, đau mắt

Sử dụng 3 lá hoàn ngọc tươi đắp vào mắt và để qua đêm sẽ hết triệu chứng đau.

Chữa viêm đại tràng co thắt

Sử dụng từ 7 – 10 lá cây hoàn ngọc tươi đem nhai kỹ hoặc giã nát lấy nước. Nước lá thu được dùng uống mỗi ngày kết hợp với ăn lá mơ lông mỗi ngày trong bữa ăn. Người bệnh nên kiên trì dùng bài thuốc từ 1 – 2 tháng để đạt hiệu quả điều trị cao

Sa dạ con

Dùng 10 – 20 lá hoàn ngọc tươi rửa sạch, nhai kỹ hoặc cho vào cối giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Lưu ý người bệnh chỉ nên dùng lá để không làm ảnh hưởng đến sữa của mẹ.

Hỗ trợ chữa u xơ, u nang

Lá hoàn ngọc tươi từ 10 - 12 lá, rửa sạch rồi cho vào cối giã nát, đổ một bát nước sôi để nguội vào lọc lấy nước thuốc, cho vài hạt muối vào hòa tan. Ngày làm và uống 3 lần, uống xa bữa ăn khoảng 1 giờ. Người bệnh nên kiên trì dùng bài thuốc liên tục khoảng 3 tháng sẽ có kết quả.

Hoặc có thể sử dụng lá cây hoàn ngọc khô tán thành bột mịn, sau đó trộn với bột tam thất theo tỉ lệ 1:1. Hỗn hợp bột thuốc đem dùng với nước lọc trước bữa ăn, mỗi lần dùng 1 thìa cà phê (tốt cho người bệnh bị xơ gan cổ trướng).

Hỗ trợ điều trị ung thư

Một trong những công dụng của cây hoàn ngọc đối với sức khỏe con người là hỗ trợ điều trị ung thư. Đối với giai đoạn đầu của bệnh ung thư, người bệnh sử dụng 10 lá cây hoàn ngọc tươi đem rửa sạch và dùng nhai kỹ 5 lần mỗi ngày. Người bệnh cần duy trì dùng bài thuốc liên tục đến khi những triệu chứng đau nhức, khó chịu thuyên giảm. Đối với các giai đoạn sau của bệnh ung thư, người bệnh sử dụng 15 lá cây hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai kỹ 6 lần mỗi ngày kết hợp với uống một cốc nước lá hoàn ngọc vào mỗi sáng, ăn một nắm lá cây hoàn ngọc được nấu chín và mỗi buổi tối.

Chữa các bệnh lý liên quan đến gan (xơ gan, bệnh gan, viêm gan)

Đem 10 lá cây hoàn ngọc tươi rửa sạch, nhai 3 lần mỗi ngày khi bụng đói. Dùng bài thuốc liên tục trong thời gian 3 tuần. Hoặc có thể sử dụng lá cây hoàn ngọc khô tán thành bột mịn, sau đó trộn với bột tam thất theo tỉ lệ 1:1. Hỗn hợp bột thuốc đem dùng với nước lọc trước bữa ăn, mỗi lần dùng 1 thìa cà phê. Đặc biệt người bệnh bị xơ gan cổ trướng sử dụng bài thuốc này rất có hiệu quả.

Chữa u xơ phổi, bệnh tiền liệt tuyến

Sử dụng khoảng 1 nắm lá cây Hoàn ngọc đem rửa sạch và cho vào máy xay nhuyễn với 300ml nước lọc. Chia nước thuốc làm 3 lần uống mỗi ngày trước bữa ăn. Người bệnh nên dùng bài thuốc liên tục trong 1 tháng.

Chữa tiểu rắt, tiểu ra máu

Sử dụng 15 – 25 lá cây hoàn ngọc đem rửa sạch và cho vào cối nhỏ giã nát. Sau đó vắt lấy nước cốt dùng uống mỗi ngày.

Chữa viêm đường tiết niệu, viêm thận

Đem khoảng từ 14 – 20 lá cây hoàn ngọc tươi rửa sạch với nước, sau đó cho vào cối giã nát. Vắt lấy nước uống mỗi ngày. Người bệnh nên kiên trì dùng bài thuốc mỗi ngày để giúp thuyên giảm tình trạng bệnh.

Chữa sẹo lồi, mụn lồi

Dùng 1 nắm lá Hoàn ngọc tươi rửa sạch, cho vào cối giã nát cùng với một ít muối. Đắp vào vùng bị sẹo lồi, mụn lồi cho đến khi da phẳng thì dừng lại.

Cầm máu do trĩ, xuất huyết tiêu hóa, ho ra máu

Dùng khoảng 7 – 9 lá cây hoàn ngọc tươi đã được rửa sạch nhai kỹ 2 lần mỗi ngày. Hoặc có thể sử dụng lá cây hoàn ngọc khô đem sắc với 500ml nước lọc, nước thuốc thu được đem dùng trong ngày.

Chữa tả, lỵ, tiêu chảy

Sử dụng 5 – 15 lá cây hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai 2 lần mỗi ngày. Dùng bài thuốc liên tục trong 7 ngày để đạt hiệu quả điều trị cao.

Lưu ý khi sử dụng cây hoàn ngọc

Hoàn ngọc là dược liệu lành tính, chưa có ghi nhận phản ứng của dược liệu này với các loại thuốc hay dược liệu khác.

Hầu hết các bài thuốc với lá cây hoàn ngọc tươi cần nhai thật chậm, kỹ, điều này sẽ giúp tuyến nước bọt phát huy được toàn bộ công dụng của loại dược liệu quý này.

Tuy nhiên về tác dụng điều trị bệnh còn tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người. Vì thế, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc đặc biệt là ở phụ nữ đang mang thai, đang cho con bú, trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Lưu ý khi sử dụng cây lộc mại để tránh ngộ độc

Kê huyết đằng - Dược liệu trong nhiều bài thuốc

Atiso - Vị thuốc quý giải độc gan