Cẩn trọng với “đặc sản độc lạ” ngày tết

Hám ăn đồ lạ, đặc sản dễ nhập viện

Nhiều loại thực phẩm độc lạ ăn vào dễ gây di ứng, nhất trong dịp Tết.

ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành, thành viên Hội Da liễu Việt Nam cho biết, cứ vào dịp cận Tết, số ca mày đay hay còn gọi là dị ứng thực phẩm đến thăm khám tăng cao đáng kể, thậm chí có những trường hợp cầu cứu bác sĩ ngày sát giao thừa. Những ca bác sĩ tiếp nhận, tư vấn chủ yếu là bị dị ứng thực phẩm, đáng nói việc điều trị khá khó khăn do không mua được thuốc (quầy thuốc đóng cửa).

Có hai nguyên nhân chính gây dị ứng dịp Tết, đó là dị ứng do dùng thuốc và dị ứng do thực phẩm. Đặc biệt, Tết là dịp nhiều người đi xa về gặp nhau, nhiều người “hám của lạ”, thưởng thức những món đặc sản độc lạ chưa ăn lần nào, vì thế nguy cơ bị dị ứng sẽ càng cao hơn.

Nhiều gia đình hiện nay có xu hướng bổ sung vào mâm cơm ngày Tết những món độc đáo như thịt thú rừng, côn trùng rang, rượu ngâm từ động vật hoặc các loại rau, củ lạ. Theo BS. Tiến Thành một số loại thực phẩm tiềm ẩn nguy cơ cao gây dị ứng gồm: Tôm, cua, ghẹ, Châu chấu, nhộng tằm, bọ cạp, ve sầu – những loại thực phẩm chứa protein lạ, dễ kích hoạt phản ứng dị ứng ở người không quen ăn.

Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Thành, các thực phẩm này thường chứa những "protein lạ" hoặc chất sinh học tự nhiên mà cơ thể con người ít tiếp xúc trước đó, đặc biệt nguy hiểm với những người có cơ địa nhạy cảm. Những protein này có thể kích hoạt một loạt phản ứng dị ứng bất thường, từ nổi mẩn đỏ, ngứa da đến nổi dị ứng thực phẩm hay sốc phản vệ. Dẫu không phổ biến, sốc phản vệ vẫn là một trong những tình trạng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời.

Dù được quảng cáo với nhiều công dụng "bổ dưỡng", những loại rượu này thực chất có khả năng kích thích dị ứng nặng.

Động vật hoang dã là một trong những nhóm thực phẩm phổ biến trong dịp Tết, không chỉ tiềm ẩn nguy cơ dị ứng mà còn chứa nhiều mầm bệnh nguy hiểm. Theo bác sĩ Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, lợn rừng, kỳ đà, dúi, chim trời được xem như "món ăn nhà giàu" bởi giá trị kinh tế cao và sự hiếm lạ.

Nhiều người tin rằng ăn thịt thú rừng ngày Tết sẽ mang lại tài lộc, may mắn, nhưng thực tế, chúng thường mang theo ký sinh trùng và virus. Điển hình, cúm gia cầm H5N1 từng lây lan qua đường tiêu thụ động vật hoang dã như cầy hương. Ngoài ra, thói quen ăn tiết canh thú rừng hay chế biến sơ sài cũng làm tăng nguy cơ mắc liên cầu khuẩn lợn, giun sán và các bệnh nhiễm khuẩn gây tử vong.

Không chỉ thực phẩm, rượu bia trong các bữa tiệc cuối năm – cũng đóng vai trò tăng nặng các phản ứng dị ứng. Rượu làm giãn mạch máu, kích thích tế bào Mast giải phóng histamine, dễ dẫn đến dị ứng thực phẩm khi kết hợp với các thực phẩm dễ gây dị ứng từ thảo dược hay động vật như bọ cạp, rắn, tắc kè, cá ngựa, ong đất … thậm chí là rễ cây không rõ nguồn gốc.

Dù được quảng cáo với nhiều công dụng "bổ dưỡng", những loại rượu này thực chất có khả năng kích thích dị ứng nặng, nhất là ở những người có cơ địa nhạy cảm hoặc chưa từng sử dụng các thành phần đó trước đây. Bên cạnh đó, việc kết hợp rượu bia với các món ăn dễ gây dị ứng trong cùng một bữa tiệc có thể khiến cơ thể phản ứng mạnh mẽ hơn, gây nổi dị ứng thực phẩm và kích ứng đường tiêu hóa.

Bệnh tưởng nhẹ nhưng vẫn có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng nếu chủ quan

Dị ứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi với nhiều nguyên nhân khác nhau.

Khi bị dị ứng thực phẩm, biểu hiện ban đầu là ngứa ngáy khó chịu, nhưng nhiều người lại không nghĩ bị dị ứng, không đi khám ngay. Chỉ khi xuất hiện ngứa, kèm sưng phù nề mới đi khám thì nhiều trường hợp đã ở trong tình trạng nặng.

“Các bệnh lý liên quan đến dị ứng thực phẩm thường được coi là bệnh nhẹ, một tỷ lệ không nhỏ các ca dị ứng thực phẩm nếu không kiểm soát kịp thời có thể tiến triển thành sốc phản vệ với các triệu chứng như khó thở, nôn ói và tụt huyết áp. Đặc biệt, dịp cuối năm, khi các bữa tiệc tất niên, đoàn viên nối tiếp nhau, nguy cơ gặp phải những trường hợp sức khỏe khẩn cấp do thực phẩm độc lạ càng gia tăng”, bác sĩ Thành cảnh báo.

Ngoài ra, khi bị dị ứng thực phẩm còn có một số triệu chứng như phù mạch tại môi, mắt, lưỡi hoặc cổ họng, gây khó thở; Đau bụng dữ dội, tiêu chảy hoặc nôn ói; Hạ huyết áp, chóng mặt, ngất xỉu… đây là dấu hiệu của sốc phản vệ.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo, hơn 60% bệnh truyền nhiễm mới ở người có nguồn gốc từ động vật hoang dã, bao gồm SARS hay cúm gia cầm. Các loại thú rừng, kể cả khi được nuôi nhốt, vẫn có khả năng cao mang theo mầm bệnh nếu không được kiểm định nghiêm ngặt.

Để tránh tình trạng này, bác sĩ Tiến Thành khuyến cáo, hạn chế ăn món độc lạ, các loại đặc sản chưa ăn bao giờ, nhất là những người có cơ địa dị ứng. Ngoài ra, cần duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tránh ăn quá nhiều các món giàu đạm, dầu mỡ, hoặc gia vị nặng trong một bữa tiệc. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm dễ gây dị ứng trong một bữa ăn cũng làm tăng nguy cơ nổi dị ứng thực phẩm.

“Khi ăn bất kể thực phẩm nào thấy có dấu hiệu như nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy, nóng rát, cần dừng ngay các thực phẩm nghi ngờ gây dị ứng. Nếu có triệu chứng nặng hơn như khó thở, phù mạch, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.

Đồng thời, những người có cơ địa dị ứng nên chuẩn bị sẵn thuốc kháng histamin và thuốc chống dị ứng do bác sĩ chỉ định. Đây là cách xử lý ban đầu hiệu quả để kiểm soát các triệu chứng nhẹ, đặc biệt trong trường hợp không thể đến bệnh viện ngay”, bác sĩ Thành khuyên.

Giữ nhịp sinh học trong ngày Tết

Những thói quen dễ tăng cân trong dịp Tết

Người bệnh gout nên tránh ăn gì trong dịp Tết?

Cách nào phòng tránh ngộ độc thực phẩm dịp Tết?

Những lưu ý cho người bệnh tim mạch dịp Tết

Loài hoa đẹp trưng ngày Tết nào có thể nguy hại đến sức khoẻ?