| Ăn củ ấu tàu thay cơm, người phụ nữ 56 tuổi bị ngộ độc Bộ Y tế chỉ đạo vụ 29 học sinh nghi ngộ độc sau khi đi học về Lai Châu: Vợ tử vong, chồng hôn mê sau bữa ăn gồm cơm trắng, canh nấm |
Cặp vợ chồng hôn mê xâu, tiên lượng xấu
Theo thông tin, chiều ngày 10/4, một cặp vợ chồng trẻ lên rừng hái nấm trắng có đầu tròn, thân dài về ăn. Khoảng 12 giờ sau khi ăn, cả hai bắt đầu xuất hiện triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy và nôn nhiều.
 |
| Bác sĩ thuộc Trung tâm Chống độc cùng người nhà bệnh nhân tìm hiểu về loại nấm đã ăn. |
Gia đình đã đưa họ đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu cấp cứu. Người chồng (21 tuổi) được chẩn đoán ngộ độc nấm, suy gan cấp và rối loạn đông máu nặng. Người vợ (18 tuổi) bị tổn thương gan, thận cấp, rối loạn đông máu và toan chuyển hóa. Cả hai được điều trị tích cực bằng truyền dịch, truyền máu... nhưng tình trạng vẫn không cải thiện, bệnh diễn biến nặng nên được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.
Bác sĩ Nguyễn Mạnh Chiến, Trung tâm Chống độc, cho biết: Khi nhập viện, cả hai bệnh nhân đều trong tình trạng hôn mê sâu. Các xét nghiệm cho thấy họ bị tổn thương và suy đa cơ quan, viêm đường tiêu hóa, viêm gan, suy gan tối cấp, hôn mê gan, suy thận cấp, tổn thương cơ tim và rối loạn đông máu nặng, nguy cơ tử vong rất cao.
Bệnh nhân được điều trị tích cực bằng thay huyết tương, lọc máu liên tục, dùng thuốc giải độc và các biện pháp hồi sức. Tuy nhiên, đến nay cả hai vẫn hôn mê sâu, chức năng gan tổn thương nặng và tiên lượng xấu.
Chuyên gia khuyến cáo người dân tuyệt đối không nên hái các loại nấm hoang dại
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ở Việt Nam có nhiều loại nấm độc, được chia thành hai nhóm chính: nấm gây ngộ độc chậm và nấm gây ngộ độc nhanh.
Trong đó, nhóm gây ngộ độc chậm là nguy hiểm nhất, do các triệu chứng thường xuất hiện muộn, sau 6 giờ ăn, và dễ dẫn đến tử vong. Tiêu biểu trong nhóm này là nấm độc tán trắng (Amanita verna) và nấm trắng hình nón (Amanita virosa). Các loại nấm này có hình dáng trắng, đẹp mắt, rất giống nấm ăn được và có vị ngon sau khi nấu chín, nên dễ gây nhầm lẫn.
 |
| Người vợ hôn mê sâu đang được các bác sĩ Chống độc chăm sóc tích cực. |
Độc tố amatoxin trong các loài nấm độc như nấm tán trắng có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến ruột, gan, thận, tim và nhiều cơ quan khác. Ngộ độc do amatoxin tiến triển qua 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1 (1–2 ngày đầu): Thời gian ủ bệnh kéo dài, triệu chứng thường xuất hiện muộn, ít nhất sau 6 giờ ăn, có thể đến hàng chục giờ. Khi khởi phát, bệnh nhân thường bị rối loạn tiêu hóa nặng như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy cấp nhiều lần.
Giai đoạn 2 (1–2 ngày tiếp theo): Các triệu chứng tiêu hóa tạm thời lắng dịu, khiến người bệnh và cả nhân viên y tế thiếu kinh nghiệm dễ lầm tưởng bệnh đã khỏi. Tuy nhiên, gan bắt đầu bị tổn thương âm thầm trong giai đoạn này.
Giai đoạn 3 (từ ngày thứ 3 trở đi): Xuất hiện các biểu hiện nặng như viêm gan, suy gan, suy thận, rối loạn đông máu, vàng da, chảy máu, kích thích thần kinh trung ương, hôn mê và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Theo ước tính của Trung tâm Chống độc, tỷ lệ tử vong do ngộ độc các loại nấm chứa amatoxin lên đến khoảng 50%, bao gồm cả những ca tử vong tại bệnh viện tuyến trước và tại nhà.
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên nhấn mạnh: "Khi có biểu hiện ngộ độc khoảng 6 giờ sau ăn, chất độc đã đi qua dạ dày và xuống ruột, hấp thu phần lớn vào cơ thể. Các biện pháp cấp cứu ban đầu sẽ không còn tác dụng".
 |
| Người chồng hôn mê sâu đang được lọc máu tại Trung tâm Chống độc. |
Đối với các loại nấm gây ngộ độc sớm, triệu chứng thường xuất hiện trong vòng dưới 6 giờ sau khi ăn. Nhóm này gồm nhiều loại nấm khác nhau, tuy nhiên hầu hết có màu sắc sặc sỡ hoặc không hấp dẫn, dễ phân biệt hơn so với nhóm gây ngộ độc muộn.
Tùy từng loại nấm, triệu chứng có thể gồm: đau bụng, nôn, tiêu chảy, một số trường hợp có thể xuất hiện triệu chứng thần kinh, tâm thần hoặc tim mạch. Tuy nhiên, với năng lực hiện tại, các bệnh viện tuyến huyện hoàn toàn có thể điều trị được các ca ngộ độc dạng này nếu được đưa đến kịp thời.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cũng xác nhận rằng hai bệnh nhân kể trên đã ăn phải loại nấm gây ngộ độc muộn, chứa độc tố amatoxin – loại cực kỳ nguy hiểm do có khả năng gây tổn thương gan và thận nghiêm trọng. Dù đã có nhiều cảnh báo, người dân vẫn tiếp tục hái và ăn nấm lạ, dẫn đến nhiều vụ ngộ độc đáng tiếc.
Khi không may ăn phải nấm nghi ngờ là nấm độc, tùy theo điều kiện tại chỗ, bệnh nhân có thể được thực hiện các biện pháp cấp cứu như gây nôn (mới ăn xong, bệnh nhân vẫn tỉnh táo). Trong trường hợp bệnh nhân tiêu chảy, nôn nhiều có thể cho bệnh nhân uống các loại nước để bù nước, bù muối. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần được đưa đến các cơ sở y tế gần nhất để được các bác sĩ thăm khám, đánh giá và cấp cứu.
Với các loại nấm gây ngộ độc chậm, các biện pháp cấp cứu ban đầu gần như không còn tác dụng. Vì vậy, bệnh nhân cần được cấp cứu và điều trị tích cực ngay tại bệnh viện có điều kiện tốt về chống độc và cấp cứu hồi sức. Quá trình điều trị vô cùng phức tạp, cần rất tích cực, nhiều nguồn lực, tốn kém...
Giám đốc Trung tâm Chống độc khuyến cáo, để phòng ngừa ngộ độc nấm, người dân tuyệt đối không nên hái và ăn các loại nấm hoang dại (ngoại trừ mộc nhĩ đã quen thuộc và dễ nhận biết). Việc phân biệt giữa nấm độc và nấm không độc rất khó khăn, thậm chí ngay cả các chuyên gia cũng có thể nhầm lẫn. Vì vậy, tốt nhất không nên mạo hiểm tính mạng chỉ vì một món ăn từ nấm lạ.
