Ăn gì ngày Tết Đoan Ngọ để diệt sâu bọ?

Những món ăn diệt sâu bọ trong Tết Đoan ngọ

Câc mon ăn trong ngày Tết Đoan ngọ để diệt sâu bọ.

Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, mùng 5 tháng 5 âm lịch – tức Tết Đoan ngọ – không chỉ là dịp để sum họp gia đình mà còn gắn liền với quan niệm “diệt sâu bọ”, thanh lọc cơ thể. Sâu bọ ở đây không chỉ là côn trùng gây hại mùa màng mà còn là cách nói ẩn dụ về vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và các tác nhân gây bệnh trong cơ thể. Thời điểm đầu hè, thời tiết oi bức, độ ẩm cao khiến hệ miễn dịch suy giảm, cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân gây bệnh. Bởi vậy, người xưa đã khéo léo lồng ghép các món ăn vào dịp này như một phương thức bảo vệ sức khỏe từ tự nhiên.

Cơm rượu nếp là món đầu bảng không thể thiếu. Món ăn này có vị ngọt nhẹ, cay nồng do gạo nếp được lên men, vừa thơm ngon lại được cho là có khả năng tiêu diệt ký sinh trùng, kích thích tiêu hóa. Thường được ăn vào sáng sớm sau khi ngủ dậy, cơm rượu giúp "giết sâu bọ" trong bụng – theo quan niệm dân gian. Lá sen, lá chuối thường được dùng để gói cơm rượu, tạo hương thơm đặc trưng. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo không nên dùng quá nhiều, đặc biệt là khi bụng đói hoặc với người phải lái xe do nồng độ cồn có thể tăng cao.

Tiếp theo là các loại trái cây chua, tiêu biểu như mận và vải – hai thức quả đặc trưng của đầu mùa hè. Mận có vị chua ngọt, giòn mát, hỗ trợ tiêu hóa, kích thích vị giác. Vải – dù ngày nay phần lớn là giống ngọt – nhưng truyền thống vẫn được xem là món giúp thanh nhiệt, bổ sung vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, quất hồng bì, chôm chôm, đào… cũng là những lựa chọn phổ biến trong ngày này.

Không thể không nhắc tới bánh tro (bánh gio) – món bánh dân dã được làm từ gạo nếp ngâm nước tro thảo mộc, gói trong lá chuối, khi chín có màu vàng trong mát mắt. Với hương vị thanh nhẹ, bánh tro được xem là giúp thanh nhiệt, giải độc, mang đến cảm giác sạch sẽ từ bên trong. Người ta thường ăn bánh tro cùng mật mía để tăng hương vị.

Trứng vịt luộc cũng được nhiều gia đình chuẩn bị trong ngày Đoan ngọ. Theo dân gian, ăn trứng luộc vào buổi sáng sẽ hỗ trợ “làm sạch dạ dày”, góp phần “diệt sâu bọ”. Trứng vịt cũng giúp bổ sung đạm, năng lượng, tăng cường sức khỏe trong những ngày giao mùa.

Tùy theo vùng miền, mâm cỗ Tết Đoan ngọ có thể phong phú hơn với những món đặc trưng khác. Ở miền Trung, thịt vịt là món ăn phổ biến nhờ tính mát, thích hợp trong tiết trời oi ả. Vịt có thể luộc, quay, nấu măng… tùy theo khẩu vị. Chè kê, nấu từ hạt kê và đậu xanh, vừa bổ dưỡng vừa giúp giải nhiệt. Trong khi đó, ở miền Nam, chè trôi nước hay bánh ú bá trạng của người Hoa lại được ưa chuộng – không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa cầu mong may mắn, trôi chảy.

Vị chua trong mâm cỗ Tết Đoan ngọ có tác dụng gì?

Mâm cỗ Tết Đoan Ngọ với vị chua của mận, vị nồng của rượu nếp, vị thanh mát của bánh tro không chỉ là truyền thống mà còn là minh chứng cho cách người Việt xưa chăm sóc sức khỏe một cách khéo léo và tinh tế.

Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch, không chỉ đánh dấu bước chuyển mùa từ xuân sang hè mà còn thể hiện sự hòa quyện giữa ẩm thực truyền thống và kiến thức y học dân gian của người Việt. Mâm cỗ Đoan Ngọ với những món ăn có vị chua dịu như mận, vải, dưa muối, kết hợp với hương men cay nhẹ đặc trưng của cơm rượu nếp không phải là ngẫu nhiên mà chứa đựng bài học sâu sắc về chăm sóc sức khỏe.

Theo bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, khái niệm “giết sâu bọ” trong dân gian thực chất là cách nói tượng hình cho việc thanh lọc cơ thể. Khi hè đến, khí hậu nóng ẩm dễ gây rối loạn tiêu hóa, vì vậy việc dùng những món lên men hoặc có vị chua nhẹ sẽ thúc đẩy lợi khuẩn phát triển, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa đồng thời thanh nhiệt, giải độc hiệu quả.

Cơm rượu nếp – món ăn đặc trưng trong mâm cỗ – chứa nhiều enzym hoạt tính và lợi khuẩn có khả năng cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng cường hấp thu dưỡng chất và hỗ trợ đào thải độc tố. Các nghiên cứu hiện đại cũng chỉ ra rằng rượu nếp, đặc biệt là rượu nếp cẩm, có tác dụng điều hòa huyết áp, giảm cholesterol xấu, góp phần phòng ngừa các bệnh tim mạch. Trong khi đó, các loại trái cây chua như mận, vải cung cấp dồi dào vitamin C, khoáng chất và chất chống oxy hóa, giúp tăng sức đề kháng và làm dịu cơ thể trong những ngày oi nóng.

Tuy nhiên, bác sĩ Hưng cũng lưu ý không phải ai cũng có thể dùng món chua một cách tự do. Những người bị bệnh dạ dày, tiểu đường, men gan cao cần điều chỉnh khẩu phần phù hợp. Đặc biệt, ăn trái cây chua khi đói dễ gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến khó chịu hoặc đau bụng. Vì vậy, nên bắt đầu bữa ăn bằng cơm rượu hoặc các món nhẹ rồi mới thưởng thức trái cây để phát huy hiệu quả tốt nhất.

Sự phối hợp hài hòa giữa các món ăn trong mâm cỗ Đoan Ngọ chính là nét đặc sắc riêng biệt. Ở miền Bắc, cơm rượu nếp thường được ăn cùng các loại trái cây mùa hè và bánh tro thanh mát – loại bánh làm từ gạo nếp ngâm trong nước tro thảo mộc giúp giải nhiệt và cân bằng cơ thể. Miền Trung và miền Nam bổ sung thêm món thịt vịt, mang tính mát, giúp điều hòa âm dương, cân bằng thân nhiệt giữa tiết trời nóng nực.

Bác sĩ Hưng nhấn mạnh, một bữa ăn cân đối gồm cơm rượu, trái cây chua, bánh tro và thịt vịt không chỉ cung cấp đủ năng lượng, vitamin và dưỡng chất thiết yếu mà còn giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với sự biến đổi thời tiết. Đặc biệt, với người già, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền, việc điều chỉnh khẩu phần là rất quan trọng để duy trì sức khỏe.

Có thể nói, mâm cỗ Tết Đoan Ngọ là minh chứng sống động cho trí tuệ dân gian Việt trong việc chăm sóc sức khỏe. Từ vị chua thanh của mận, vị ngọt nồng của rượu nếp đến vị mát lành của bánh tro và hương vị đậm đà của thịt vịt, tất cả hòa quyện tạo nên một nét ẩm thực vừa ngon miệng vừa bổ dưỡng, không chỉ là truyền thống mà còn là phương thức tự nhiên giúp cơ thể thanh lọc, hồi phục năng lượng đón hè sôi động.

Bún Xiêm Lo – Vị ngọt đượm tình quê trong từng sợi bún nhỏ

Mực cuốn rau muống – món ăn gây “sốt” trên mạng xã hội

Củ hũ dừa – Đặc sản trắng nõn từ đọt non xứ dừa

Mực cuốn rau muống hấp dẫn bao người mê nhưng liệu có thật sự an toàn?

Cháo lòng Việt Nam: Từ tranh cãi đến tinh hoa ẩm thực