Phát triển Halal – đòn bẩy nâng tầm sản phẩm Việt

Nhận định của PGS.TS Đinh Công Hoàng không chỉ mang tính cảnh tỉnh mà còn mở ra hướng đi mới: phát triển ngành Halal có thể trở thành cú hích giúp doanh nghiệp Việt gia tăng giá trị, mở rộng thị trường và khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
Hội chợ “Tôn vinh sản phẩm Việt”: Cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm OCOP Vì sao hầu hết sản phẩm Việt đang phải “vay thương hiệu” để xuất khẩu? OCOP - Chìa khóa đưa sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế

Doanh nghiệp vấp váp trước cánh cửa tỷ USD

Tháo gỡ vướng mắc, tăng hiệu lực chống hàng giả
Các sản phẩm đạt chứng nhận Halal thu hút sự quan tâm nhờ thiết kế bắt mắt và thông tin rõ ràng về tiêu chuẩn quốc tế.

“Halal là một thị trường rất lớn nhưng lại bị lãng quên”, PGS.TS Đinh Công Hoàng (Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và Châu Phi) nhấn mạnh tại Hội thảo khoa học quốc tế “Tiếp cận thị trường Halal toàn cầu – Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam” tổ chức ngày 25/6. Phát biểu này vừa như một lời cảnh báo, vừa nêu bật nghịch lý mà doanh nghiệp Việt đang đối mặt: trước cơ hội thị trường nghìn tỷ USD, chúng ta vẫn chưa thật sự bước chân vào cuộc chơi.

Theo thống kê, thị trường Halal toàn cầu đạt giá trị khoảng 7.000 tỷ USD năm 2024 và dự kiến tăng lên 10.000 tỷ USD vào năm 2028, với tốc độ tăng trưởng bình quân 6–8% mỗi năm. Động lực chính đến từ sự gia tăng nhanh chóng của dân số Hồi giáo – ước tính 2 tỷ người vào năm 2024 và có thể đạt 2,9 tỷ người vào năm 2050, chiếm gần một phần ba dân số thế giới. Bên cạnh đó, tăng trưởng GDP ổn định của các quốc gia Hồi giáo (4,2% năm 2024) tiếp tục thúc đẩy tiêu dùng các sản phẩm đạt chuẩn Halal.

Tuy nhiên, ngành sản xuất và xuất khẩu Halal của Việt Nam hiện vẫn ở quy mô nhỏ. Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương, chỉ khoảng 0,2% doanh nghiệp Việt có sản phẩm đạt chứng nhận Halal, phần lớn tập trung ở TP.HCM, Hà Nội, Bình Dương và Đồng Nai. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng Halal của Việt Nam sang Trung Đông chỉ đạt gần 700 triệu USD – con số còn rất khiêm tốn. Trong đó, thủy sản chiếm tỷ trọng cao nhất, tiếp đến là nông sản, thực phẩm sơ chế, gia vị, chè, cà phê và thực phẩm chế biến.

Rào cản lớn nhất nằm ở thiếu hụt thông tin và năng lực tiếp cận tiêu chuẩn. Đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc nắm bắt quy trình, đầu tư dây chuyền sản xuất đạt chuẩn Halal, chi trả chi phí kiểm định… là một thách thức lớn. Thêm vào đó, quá trình cấp chứng nhận Halal ở Việt Nam bị đánh giá là phức tạp, thiếu sự hài hòa với các quy chuẩn quốc tế, khiến việc gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu gặp nhiều trở ngại.

Ở cấp độ vĩ mô, sự thiếu đồng bộ trong điều phối chính sách cũng là một điểm nghẽn đáng chú ý. Việc quản lý ngành Halal hiện còn manh mún, chưa có cơ quan đầu mối thống nhất, dẫn đến tình trạng các bộ ngành triển khai thiếu liên kết, không hình thành được chiến lược toàn diện. Hệ sinh thái Halal tại Việt Nam còn nhiều khoảng trống: hạ tầng kho lạnh, logistics, phòng kiểm nghiệm đạt chuẩn còn hạn chế, dẫn đến thời gian tiếp cận thị trường kéo dài và chi phí bị đội lên.

Ngoài ra, đến 85% sản phẩm Halal xuất khẩu của Việt Nam vẫn ở dạng thô hoặc sơ chế, thiếu vắng các sản phẩm chế biến sâu, mỹ phẩm, dược phẩm sinh học đạt chuẩn. Các thương hiệu nội địa chưa tạo dựng được chỗ đứng bền vững tại các chuỗi phân phối lớn ở Trung Đông, ASEAN hay Nam Á. Chuỗi cung ứng Halal nội địa chưa hoàn chỉnh, thiếu liên kết giữa vùng nguyên liệu – sản xuất – chế biến – tiêu thụ.

Tạo đà bứt phá từ hệ sinh thái đồng bộ

Tháo gỡ vướng mắc, tăng hiệu lực chống hàng giả
Nhiều sản phẩm Halal chế biến sâu được giới thiệu tại sự kiện, mở ra cơ hội kết nối thị trường và mở rộng chuỗi giá trị.

Trong bối cảnh đó, việc xây dựng một hệ sinh thái Halal hoàn chỉnh, liên thông và bài bản được xem là giải pháp then chốt. Theo PGS.TS Đinh Công Hoàng, để Halal trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, Việt Nam cần đồng bộ từ thể chế, hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực đến xúc tiến thương mại và mở rộng hợp tác quốc tế.

Về mặt thể chế, Chính phủ đã ban hành định hướng chiến lược phát triển ngành Halal đến năm 2030, với điểm nhấn là Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam”. Một số hành động cụ thể đã được triển khai như thành lập Trung tâm Chứng nhận Halal quốc gia, hoàn thiện khung pháp lý và tiêu chuẩn Halal, định hướng xúc tiến đầu tư và hợp tác với các nước Hồi giáo.

Tuy vậy, theo Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương, Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn sơ khởi. Để không bỏ lỡ “thời cơ vàng”, cần nhanh chóng đầu tư vào hạ tầng chuỗi cung ứng – đặc biệt là hệ thống logistics, giết mổ, chế biến, bảo quản, kiểm nghiệm đạt chuẩn Halal. Đồng thời, cần hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận thông tin, kỹ thuật, đào tạo nhân lực và tài chính để xây dựng dây chuyền sản xuất phù hợp. Việc đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số và thương mại điện tử cũng là bước đi cần thiết để mở rộng quy mô thị trường.

Một hướng đi quan trọng khác là đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, xúc tiến thương mại với các nước Hồi giáo, tiến tới ký kết các hiệp định thương mại tự do với các thị trường Halal trọng điểm. Cùng với đó, cần thành lập cơ quan chuyên trách điều phối ngành Halal, thúc đẩy công nhận tiêu chuẩn lẫn nhau giữa Việt Nam và các đối tác.

Ở góc độ đào tạo, bà Fatiha Trần – Phó Giám đốc Halal Việt Nam – nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức xã hội về Halal. Theo bà, thay vì đào tạo đại trà, cần bắt đầu từ các mô-đun nhỏ trong chương trình giáo dục, từ đó xây dựng nền tảng hiểu biết và hình thành đội ngũ nhân lực có kỹ năng chuyên sâu. Đây là điều kiện cần thiết để tạo dựng một thị trường Halal bền vững và sâu sắc.

Về mặt chiến lược, Việt Nam có thể định vị mình trở thành trung tâm sản xuất, chế biến và phân phối sản phẩm Halal đáng tin cậy của khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Để hiện thực hóa điều đó, cần lồng ghép mục tiêu phát triển sản phẩm Halal vào các chương trình phát triển kinh tế quốc gia, đồng thời xây dựng thương hiệu quốc gia cho sản phẩm Halal Việt Nam trên trường quốc tế.

Thị trường Halal không chỉ là cơ hội kinh tế hấp dẫn, mà còn là con đường giúp doanh nghiệp Việt nâng tầm chất lượng, thể hiện trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường – những giá trị đang ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu coi trọng. Tuy nhiên, để cơ hội không tiếp tục bị “bỏ quên”, cần sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ và chiến lược của cả Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp.

Hội chợ “Tôn vinh sản phẩm Việt”: Cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm OCOP Hội chợ “Tôn vinh sản phẩm Việt”: Cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm OCOP
Vì sao hầu hết sản phẩm Việt đang phải “vay thương hiệu” để xuất khẩu? Vì sao hầu hết sản phẩm Việt đang phải “vay thương hiệu” để xuất khẩu?
Sản xuất nông nghiệp xanh, bền vững ở Mường Sang Sản xuất nông nghiệp xanh, bền vững ở Mường Sang
Gỡ nút thắt cho nông sản và sản phẩm OCOP: Bắt đầu từ chiếc bao bì Gỡ nút thắt cho nông sản và sản phẩm OCOP: Bắt đầu từ chiếc bao bì
OCOP - Chìa khóa đưa sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế OCOP - Chìa khóa đưa sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế
Bình Yên

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Chuỗi cung ứng minh bạch: Nền tảng cho kinh tế số

Chuỗi cung ứng minh bạch: Nền tảng cho kinh tế số

Minh bạch chuỗi cung ứng không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh, mà còn góp phần hình thành nền tảng dữ liệu đồng bộ – yếu tố cốt lõi để phát triển kinh tế số hiệu quả, tạo lợi thế bền vững trong môi trường thương mại toàn cầu nhiều biến động.
Mã số vùng trồng là “hộ chiếu” của sầu riêng xuất khẩu

Mã số vùng trồng là “hộ chiếu” của sầu riêng xuất khẩu

Sầu riêng Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc quan trọng. Theo các chuyên gia, việc chuẩn hóa mã số vùng trồng, số hóa quy trình truy xuất và chủ động kiểm định chất lượng chính là ba chìa khóa then chốt giúp ngành hàng giữ vững thị phần và nâng tầm xuất khẩu.
Xuất khẩu hàng hóa: Tăng tốc về đích, củng cố nền tảng

Xuất khẩu hàng hóa: Tăng tốc về đích, củng cố nền tảng

Xuất khẩu hàng hóa tăng tốc trong 6 tháng đầu năm 2025 nhờ giá cả phục hồi và đơn hàng dồi dào. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, Việt Nam cần giảm phụ thuộc, tăng nội địa hóa và mở rộng thị trường theo hướng chủ động, bài bản hơn.
Xuất khẩu điều tăng tốc nhờ đòn bẩy chất lượng

Xuất khẩu điều tăng tốc nhờ đòn bẩy chất lượng

Với giá xuất khẩu bình quân tăng gần 24%, ngành điều Việt Nam đang tái lập đà tăng trưởng nhờ chiến lược nâng cấp sản phẩm, mở rộng thị trường cao cấp và đáp ứng tiêu chuẩn bền vững – hướng tới mục tiêu kim ngạch 4,5 tỷ USD trong năm 2025.
Đa dạng hóa thị trường và phân khúc: Lối đi chiến lược cho nông thủy sản Việt Nam

Đa dạng hóa thị trường và phân khúc: Lối đi chiến lược cho nông thủy sản Việt Nam

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động, chiến lược đa dạng hóa thị trường và phân khúc sản phẩm đang trở thành “chìa khóa vàng” giúp nông thủy sản Việt Nam duy trì đà tăng trưởng ấn tượng. Không chỉ mở rộng địa bàn xuất khẩu sang những thị trường ngách như Lithuania, châu Phi hay khu vực Halal, các doanh nghiệp Việt còn chú trọng vào nâng cao giá trị sản phẩm thông qua chế biến sâu, mở ra một kỷ nguyên xuất khẩu bền vững.
Phát triển thị trường mới cho rau quả Việt

Phát triển thị trường mới cho rau quả Việt

Thị trường truyền thống thu hẹp tạo ra sức ép ngắn hạn, song cũng mở ra dư địa phát triển dài hạn tại các thị trường chất lượng cao như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đầu tư đồng bộ từ sản xuất đến thương mại là điều kiện tiên quyết để rau quả Việt bứt phá.
Tăng giá trị xuất khẩu nhờ chế biến sâu trái cây

Tăng giá trị xuất khẩu nhờ chế biến sâu trái cây

Tập trung vào chế biến sâu và công nghệ bảo quản hiện đại là hướng đi tất yếu giúp ngành trái cây Việt Nam nâng cao giá trị xuất khẩu, giảm áp lực mùa vụ và đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe từ các thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản hay EU.
Việt Nam chính thức áp thuế chống bán phá giá với thép cán nóng từ Trung Quốc

Việt Nam chính thức áp thuế chống bán phá giá với thép cán nóng từ Trung Quốc

Bộ Công Thương quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá chính thức đối với một số sản phẩm thép cán nóng xuất xứ từ Trung Quốc, chấm dứt điều tra với hàng nhập từ Ấn Độ. Mức thuế áp dụng từ 6/7/2025, kéo dài 5 năm nhằm bảo vệ ngành sản xuất trong nước.
Cục Thống kê dự báo tác động thuế đối ứng từ Hoa Kỳ đến GDP Việt Nam

Cục Thống kê dự báo tác động thuế đối ứng từ Hoa Kỳ đến GDP Việt Nam

Trước nguy cơ Hoa Kỳ tăng thuế đối ứng với hàng hóa Việt Nam, Cục Thống kê đưa ra ba kịch bản đánh giá tác động đến tăng trưởng GDP. Trong kịch bản cao nhất, mức thuế 20% có thể khiến GDP giảm tới 0,2 điểm phần trăm – nếu người tiêu dùng Hoa Kỳ phản ứng mạnh với giá cả.
GDP quý II/2025 tăng mạnh 7,96%: Kinh tế Việt Nam tiếp đà bứt phá

GDP quý II/2025 tăng mạnh 7,96%: Kinh tế Việt Nam tiếp đà bứt phá

Theo báo cáo mới nhất của Cục Thống kê công bố sáng 5/7, GDP 6 tháng đầu năm 2025 tăng 7,52% – mức tăng cao nhất kể từ năm 2011. Tăng trưởng đồng đều ở cả ba khu vực nông nghiệp, công nghiệp – xây dựng và dịch vụ, cộng hưởng với dòng vốn FDI, nội lực doanh nghiệp phục hồi mạnh mẽ, đang tạo đà vững chắc cho kinh tế Việt Nam vươn lên.
Tăng trưởng xuất khẩu hé mở nhiều cơ hội mới

Tăng trưởng xuất khẩu hé mở nhiều cơ hội mới

Xuất khẩu hàng hóa nửa đầu năm 2025 tăng mạnh, phản ánh xu hướng phục hồi tích cực. Tận dụng hiệu quả các FTA, Việt Nam có nhiều cơ hội mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm và khẳng định vị thế thương hiệu trên thương trường quốc tế.
Thứ trưởng Bộ Công Thương: Bán hàng livestream, online sẽ có luật quản lý riêng

Thứ trưởng Bộ Công Thương: Bán hàng livestream, online sẽ có luật quản lý riêng

Nghị định 117/2025 có hiệu lực từ ngày 1-7 không chỉ đánh dấu bước chuyển lớn trong công tác quản lý thuế đối với thương mại điện tử mà còn mở ra hướng hoàn thiện khung pháp lý đối với các hình thức kinh doanh mới như bán hàng livestream, online. Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, trong thời gian tới, Bộ sẽ đề xuất xây dựng Luật Thương mại điện tử nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch và công bằng cho người bán hàng trên nền tảng số.
Tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2025: Tiệm cận mục tiêu, cao nhất gần 20 năm

Tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2025: Tiệm cận mục tiêu, cao nhất gần 20 năm

Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo kết quả kinh tế 6 tháng đầu năm với nhiều chỉ số vượt kỳ vọng, tạo tiền đề vững chắc cho tăng trưởng bền vững trong thời gian tới.
Chuyên gia nói gì về việc Mỹ “giảm đáng kể thuế quan” với hàng hóa Việt Nam?

Chuyên gia nói gì về việc Mỹ “giảm đáng kể thuế quan” với hàng hóa Việt Nam?

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ giảm đáng kể thuế đối ứng với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Mặc dù chưa có con số cụ thể được công bố, các chuyên gia kinh tế cho rằng đây là một tín hiệu tích cực, là “deal tốt” cho xuất khẩu và đầu tư, đồng thời có thể thúc đẩy nội lực sản xuất trong nước nếu được thực thi hợp lý.
Chi tiết các đối tượng không chịu thuế VAT trong Nghị định 181/2025/NĐ-CP

Chi tiết các đối tượng không chịu thuế VAT trong Nghị định 181/2025/NĐ-CP

Ngày 1/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 181/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT). Nghị định này không chỉ làm rõ các quy định về người nộp thuế, phương pháp tính thuế, hoàn thuế, mà còn hướng dẫn cụ thể các trường hợp hàng hóa, dịch vụ không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng.
Hóa đơn điện tử và bài toán địa chỉ sau sáp nhập

Hóa đơn điện tử và bài toán địa chỉ sau sáp nhập

Từ ngày 1/7/2025, nhiều doanh nghiệp lúng túng giữa hai địa chỉ hành chính trên hóa đơn. Nắm rõ hướng dẫn pháp lý và chủ động đồng bộ hệ thống là chìa khóa giúp doanh nghiệp duy trì tính minh bạch và vận hành ổn định.
Xuất hóa đơn điện tử từ 1/7: Ghi địa chỉ mới hay giữ theo giấy đăng ký kinh doanh?

Xuất hóa đơn điện tử từ 1/7: Ghi địa chỉ mới hay giữ theo giấy đăng ký kinh doanh?

Từ ngày 1/7/2025, địa giới hành chính mới được cập nhật trên toàn quốc. Hóa đơn điện tử sẽ ghi địa chỉ theo danh mục địa bàn hành chính sau sáp nhập, dù giấy đăng ký kinh doanh vẫn thể hiện địa chỉ cũ. Người nộp thuế không bắt buộc thay đổi thông tin ngay.
Từ 1/7: Loạt chính sách thuế mới áp dụng, tác động trực tiếp đến kinh doanh và tiêu dùng

Từ 1/7: Loạt chính sách thuế mới áp dụng, tác động trực tiếp đến kinh doanh và tiêu dùng

Từ hôm nay (1/7), nhiều chính sách thuế mới bắt đầu được triển khai trên toàn quốc với những thay đổi đáng chú ý: sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế, điều kiện khấu trừ thuế giá trị gia tăng siết chặt hơn, sàn thương mại điện tử phải kê khai – nộp thuế thay người bán, tiếp tục giảm thuế VAT đến hết năm 2026 và phân quyền mạnh mẽ trong quản lý thuế. Những chính sách này hứa hẹn tác động sâu rộng tới cá nhân kinh doanh và doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực.
Chợ truyền thống thích nghi với hóa đơn số

Chợ truyền thống thích nghi với hóa đơn số

Việc triển khai hóa đơn điện tử tại một số chợ truyền thống không chỉ là bước tiến trong quản lý thuế mà còn mở ra cơ hội nâng cao uy tín, xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch và hiện đại cho các hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ.
Bứt tốc xuất khẩu nông sản cuối năm 2025

Bứt tốc xuất khẩu nông sản cuối năm 2025

Trước áp lực suy giảm từ thị trường toàn cầu, ngành nông nghiệp đặt mục tiêu tăng tốc xuất khẩu trong nửa cuối năm 2025. Loạt giải pháp điều hành linh hoạt đang được kỳ vọng sẽ giữ đà tăng trưởng và đưa kim ngạch xuất khẩu cán đích 65 tỷ USD.
Xuất khẩu nông sản là sân chơi của tiêu chuẩn

Xuất khẩu nông sản là sân chơi của tiêu chuẩn

Trong bối cảnh thị trường nhập khẩu siết chặt kiểm soát, doanh nghiệp Việt buộc phải thay đổi tư duy sản xuất. Tư duy tiêu chuẩn, minh bạch và liên kết đang trở thành “chìa khóa” để nông sản Việt tăng sức cạnh tranh và chinh phục người tiêu dùng toàn cầu.
Kinh tế giữ đà tăng trưởng trong thách thức

Kinh tế giữ đà tăng trưởng trong thách thức

Năm tháng đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam tiếp tục khởi sắc dù đối mặt không ít áp lực. Các chỉ số vĩ mô ổn định, thu hút đầu tư tăng mạnh, xuất khẩu khởi sắc, cho thấy nền kinh tế đang duy trì động lực tăng trưởng tích cực, tạo tiền đề để bứt phá trong giai đoạn tới.
Gỡ rào cản phi thuế quan để hội nhập bền vững

Gỡ rào cản phi thuế quan để hội nhập bền vững

Dù thuế quan đã dần được xóa bỏ trong nội khối ASEAN, các rào cản phi thuế quan vẫn âm thầm cản bước doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ. Giải quyết bài toán này là chìa khóa để ASEAN tiến tới một cộng đồng kinh tế thật sự sâu rộng.
Dệt may Việt chủ động đón cơ hội FTA

Dệt may Việt chủ động đón cơ hội FTA

Ngành dệt may Việt Nam cần chuyển từ thụ động sang chủ động xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu, đáp ứng quy tắc xuất xứ và nâng chuẩn sản xuất để khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.
M&A Summit 2025: Thúc đẩy tái cấu trúc doanh nghiệp trong kỷ nguyên chuyển đổi số

M&A Summit 2025: Thúc đẩy tái cấu trúc doanh nghiệp trong kỷ nguyên chuyển đổi số

Chiều 26/6, Diễn đàn M&A Summit 2025 đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (Hà Nội), quy tụ đông đảo lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế, nhà đầu tư trong và ngoài nước, với chủ đề “Tăng trưởng – Tái cấu trúc – Chuyển mình”.
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
gleximco
meji
Phiên bản di động