| Doanh nghiệp Việt trước cơ hội mở rộng thị trường Doanh nghiệp Việt và bài toán tái cấu trúc thương mại điện tử Doanh nghiệp Việt cần thích ứng để chinh phục EU |
 |
| Những ngành hàng như dệt may, bao bì… có nhiều thuận lợi để vươn ra thị trường quốc tế. |
Doanh nghiệp Việt còn hạn chế khi vươn ra thị trường quốc tế
Hàng hóa Việt Nam đã xuất hiện tại hơn 200 thị trường quốc tế, nhưng các doanh nghiệp trong nước vẫn chủ yếu hoạt động nội địa, chưa tận dụng hết tiềm lực để mở rộng ra nước ngoài. Nhận thấy thực trạng này, Bộ Công Thương đang chủ trì xây dựng Chương trình Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 – 2035 (Go Global), nhằm hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân tăng cường sự hiện diện toàn diện ở nước ngoài, hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia.
Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 10/2025, bà Mai Thu Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp, cho biết Bộ Công Thương đang hoàn thiện Dự thảo Chương trình Go Global. Mục tiêu là phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng cho nền kinh tế, đồng thời giúp doanh nghiệp vững vàng hội nhập và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.
Theo bà Hiền, sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã vươn lên nhóm các quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới, nhưng sự vươn ra thị trường quốc tế vẫn còn bộc lộ hạn chế, chưa bền vững và chưa phát huy hết nội lực của khu vực tư nhân. Việc triển khai Chương trình Go Global được kỳ vọng đổi mới tư duy hội nhập toàn cầu, mở rộng không gian tăng trưởng và nâng cao vai trò dẫn dắt của kinh tế tư nhân. Dự thảo chương trình đưa ra lộ trình triển khai rõ ràng, tập trung vào thị trường, ngành và lĩnh vực chiến lược; hoàn thiện thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh hỗ trợ doanh nghiệp.
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, nhận định đây là thời điểm thuận lợi để triển khai chương trình, bởi nhiều doanh nghiệp đã xây dựng tiềm lực đáng kể. Từ góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Hải Phong, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), cho biết các doanh nghiệp trong hiệp hội chủ yếu thuộc lĩnh vực chế tạo, đã tham gia đa dạng chuỗi cung ứng nhưng mức độ hiện diện ở các khu vực khác nhau còn chênh lệch. Ông Phong kỳ vọng chương trình sẽ tạo ra doanh nghiệp dẫn dắt, thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường quốc tế.
Tương tự, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam, nhấn mạnh cần định vị thương hiệu quốc gia thông qua năng lực doanh nghiệp Việt Nam. Chẳng hạn, ngành dệt may đã xuất khẩu 1,96 tỷ USD năm 2001 và dự kiến đạt 46 – 46,5 tỷ USD năm 2025, nhưng chất lượng và hàm lượng chất xám trong sản phẩm vẫn còn thấp, phần lớn gia công vẫn chiếm ưu thế. Doanh nghiệp FDI chỉ chiếm khoảng 25% số lượng doanh nghiệp dệt may nhưng chiếm 60% kim ngạch xuất khẩu và hơn 61% doanh thu, trong khi doanh nghiệp trong nước vẫn khiêm tốn.
Một vấn đề khác được nhiều hiệp hội chỉ ra là năng lực nhân sự hạn chế, cản trở doanh nghiệp đầu tư chiều sâu vào các khâu như dệt, nhuộm. Chẳng hạn, một doanh nghiệp ở Nam Định đầu tư lớn nhưng khi chuyên gia rút đi gặp khó khăn do thiếu nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp còn hạn chế trong tiếp cận vốn, công nghệ hiện đại và khả năng quản trị, khiến các cơ hội mở rộng thị trường quốc tế chưa được khai thác tối đa. Việc thiếu doanh nghiệp dẫn dắt trong ngành cũng khiến các doanh nghiệp nhỏ khó tham gia chuỗi giá trị toàn cầu một cách hiệu quả, dẫn tới sự chênh lệch về kim ngạch, chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh.
Giải pháp để doanh nghiệp vững bước ra toàn cầu
 |
| Chương trình Go Global được xem là “bệ phóng” quan trọng, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam nâng tầm thương hiệu. |
Để khắc phục hạn chế, Chương trình Go Global đặt mục tiêu tạo bệ phóng cho doanh nghiệp Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế thông qua chính sách hỗ trợ, định hướng ngành nghề chiến lược và phát triển doanh nghiệp dẫn dắt. Chương trình hướng tới xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, từ cơ chế xúc tiến thương mại, hệ thống tài chính, đến việc hoàn thiện thể chế và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc triển khai chiến lược, từ khảo sát thị trường, kết nối đối tác đến hỗ trợ về pháp lý, logistics và quản trị kinh doanh.
Bà Dương Minh Tuệ, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, cho rằng doanh nghiệp phải mạnh về vốn, công nghệ và quản trị, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào chuyển đổi số và sản xuất xanh để tăng năng lực cạnh tranh. Bên cạnh đó, phát triển nhân sự chất lượng cao là yếu tố then chốt, giúp doanh nghiệp vận hành các khâu công nghệ chuyên sâu, nâng cao giá trị sản phẩm và giảm sự lệ thuộc vào doanh nghiệp nước ngoài.
Ông Nguyễn Minh Tú, Phó Chủ tịch Tập đoàn Stavian, đề xuất các giải pháp: lựa chọn ngành hàng có quy mô toàn cầu như dệt may, bao bì; xác định doanh nghiệp dẫn dắt; ưu đãi lãi suất cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu; phát triển mô hình kinh doanh chuyển khẩu và cải thiện năng lực logistics. Những giải pháp này nhằm giúp doanh nghiệp tận dụng tốt chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao hiệu quả xuất khẩu, đồng thời định vị thương hiệu quốc gia.
Ngoài ra, Chương trình Go Global nhấn mạnh việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển năng lực quản trị, cải thiện sản phẩm, xây dựng thương hiệu mạnh và tham gia chuỗi cung ứng quốc tế. Các chính sách khuyến khích hợp tác, liên kết giữa doanh nghiệp dẫn dắt và các doanh nghiệp khác trong cùng ngành sẽ giúp khu vực kinh tế tư nhânphát huy tối đa sức mạnh tập thể, giảm rủi ro khi thâm nhập thị trường mới và tăng tính cạnh tranh toàn diện.
Với chiến lược toàn diện này, Chương trình Go Global được xem là “bệ phóng” quan trọng, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam nâng tầm thương hiệu, tăng cường hiện diện quốc tế và phát huy vai trò dẫn dắt của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc gia, đồng thời hướng tới mục tiêu hội nhập sâu rộng, bền vững và nâng cao vị thế trên thương trường toàn cầu.
