Nghề gốm Biên Hòa đổi mới để phát triển trong thời đại mới

Giải quyết thách thức và nâng cao giá trị thương hiệu

Du khách tham quan các sản phẩm gốm tại Festival gốm Đồng Nai năm 2025.

Nghề gốm mỹ nghệ truyền thống, với lịch sử lâu đời và giá trị văn hóa độc đáo, luôn là một phần di sản quý báu của dân tộc Việt Nam. Trong dòng chảy ấy, gốm Biên Hòa đã để lại dấu ấn sâu đậm không chỉ trong lòng người dân Đồng Nai mà còn vươn ra khắp các vùng miền của đất nước và quốc tế, khẳng định sức sống mãnh liệt của một nghề thủ công mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Tại Đồng Nai, công tác bảo tồn nghề gốm Biên Hòa đã và đang được triển khai một cách bài bản và có hệ thống.

Địa phương không chỉ chú trọng vào việc giữ gìn các giá trị truyền thống mà còn khuyến khích đổi mới, sáng tạo để nghề gốm truyền thống có thể thích ứng với xu thế phát triển hiện đại. Qua đó, tạo ra nhiều cơ hội việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - văn hóa của tỉnh. Nghề gốm Biên Hòa không chỉ là một nghề thủ công mà còn là biểu tượng của sự khéo léo, sáng tạo và đặc sắc văn hóa địa phương.

Những sản phẩm tiêu biểu như tượng nghệ thuật, chậu cảnh, phù điêu và đồ gia dụng đã chứng tỏ giá trị thương hiệu đặc trưng của gốm Biên Hòa trong cộng đồng nghề thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, nghề gốm Biên Hòa đang đối mặt với những thách thức không nhỏ. Cuối tháng 4/2025, UBND tỉnh đã tổ chức một buổi tọa đàm về các giải pháp bảo tồn và phát triển nghề gốm mỹ nghệ truyền thống trong thời kỳ hội nhập. Đây là một trong những sự kiện quan trọng trong chuỗi hoạt động của Festival Gốm Truyền Thống Biên Hòa - Đồng Nai 2025.

Theo ông Nguyễn Văn Thắng - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, tình hình kinh tế hiện nay đã ảnh hưởng đến việc xuất khẩu các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, trong đó có gốm. Thị trường trong nước dần bão hòa, và đặc biệt, thế hệ trẻ ngày càng ít quan tâm đến nghề gốm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực kế cận. Trong khi đó, những nghệ nhân lớn tuổi vẫn đang giữ gìn kỹ thuật truyền thống, nhưng nếu không có người kế thừa, nghề gốm có thể đối mặt với nguy cơ mai một.

Ông Nguyễn Viết Bình - Chủ tịch Hiệp hội Gốm mỹ nghệ Đồng Nai, cũng cho rằng, mặc dù công nghệ sản xuất gốm ngày càng hiện đại, giúp tăng năng suất và đáp ứng nhu cầu thị trường lớn, nhưng sản phẩm gốm Biên Hòa vẫn chưa hoàn toàn bắt kịp với xu hướng thẩm mỹ của người tiêu dùng, đặc biệt là trong các thị trường xuất khẩu. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp trong ngành cần phải thay đổi để nâng cao khả năng cạnh tranh.

Thêm vào đó, hầu hết các cơ sở sản xuất gốm Biên Hòa hiện nay đều là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nên còn thiếu thốn về nguồn lực tài chính, lao động, cơ sở hạ tầng và các kênh quảng bá sản phẩm. Vì vậy, rất cần những chính sách hỗ trợ từ địa phương để thúc đẩy sản xuất và nâng cao giá trị thương hiệu của gốm Biên Hòa.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại và phát triển du lịch làng nghề

Các sản phẩm gốm đặc sắc của dòng gốm Biên Hòa.

Để bảo tồn và phát triển nghề gốm Biên Hòa, các chuyên gia cho rằng, sự chung tay của chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp địa phương là vô cùng quan trọng. Một trong những giải pháp then chốt là đẩy mạnh xúc tiến thương mại và phát triển du lịch làng nghề, giúp sản phẩm gốm không chỉ duy trì được thị trường trong nước mà còn vươn ra thế giới.

Ông Văn Hữu Đồng - Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết, để gốm Biên Hòa phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ hội nhập, các doanh nghiệp cần chú trọng vào việc ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất, đồng thời nắm bắt xu hướng tiêu dùng và thị trường xuất khẩu. Các doanh nghiệp cũng cần phải cải tiến kênh phân phối, mở rộng hoạt động quảng bá và kết nối giao thương qua các nền tảng thương mại điện tử, tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết.

Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng sẽ phối hợp với các sở, ngành để hỗ trợ các cơ sở sản xuất gốm tham gia Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP), khuyến khích đổi mới mẫu mã sản phẩm, gắn kết với công năng sử dụng và xu hướng thẩm mỹ hiện đại. Ngoài ra, việc quảng bá thương hiệu gốm Biên Hòa sẽ được tăng cường để xây dựng chỉ dẫn địa lý, hình ảnh đặc trưng cho dòng gốm truyền thống của Đồng Nai.

Trưởng phòng Ngành nghề nông thôn, Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn, Trần Thị Loan, cũng cho rằng Đồng Nai cần tập trung nâng cao giá trị thương hiệu và phát triển làng nghề gốm truyền thống. Mô hình sản xuất gốm cần kết hợp với du lịch để tạo ra các sản phẩm du lịch đặc sắc, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của nghề gốm Biên Hòa.

Những nỗ lực bảo tồn và phát triển nghề gốm Biên Hòa trong thời kỳ hội nhập sẽ không thể thành công nếu thiếu sự hợp tác giữa chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và người dân địa phương. Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, đổi mới công nghệ sản xuất và gắn kết ngành gốm với phát triển du lịch làng nghề sẽ là chìa khóa để nghề gốm Biên Hòa vững bước trên con đường hội nhập, phát triển bền vững trong tương lai.

Giữ gìn và phát huy nghề đan lát cỏ tế truyền thống

Hà Nội phấn đấu công nhận thêm ít nhất 30 sản phẩm OCOP 5 sao

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu

Phú Xuyên: Kết nối du lịch làng nghề với nông nghiệp trải nghiệm

Hà Nội quảng bá sản phẩm làng nghề gắn với phát triển du lịch