Lâm Đồng: Xây dựng vùng cà rốt sạch mang thương hiệu Xuân Thọ

Kiểm tra cảm biến đo khí hậu trong vườn cà rốt

Vùng chuyên canh cà rốt cọng tím

Nhắc đến “cà rốt Đà Lạt”, các thương lái và người tiêu dùng cần biết đến xã Xuân Thọ, thành phố Đà Lạt, là vùng chuyên canh cà rốt từ hơn nửa thế kỷ nay ở Lâm Đồng với diện tích trồng cà rốt cọng tím hơn 120 ha, được trồng chủ yếu tại thôn Lộc Quý và thôn Đa Quý.

Đặc tính cây cà rốt ở xã Xuân Thọ (TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) là cà rốt cọng tím, được trồng thuần chuyên canh bởi nếu luân canh hoặc xen canh với bất kỳ một loại rau, hoa nào khác thì hiệu quả sẽ rất thấp.

Bằng cách trồng lứa này vừa lấy củ vừa tạo nguồn giống cho lứa sau, nông dân Xuân Thọ đã chuyên canh cà rốt trồng ngoài trời của vườn nhà mình theo hình thức trồng cuốn chiếu. Nhờ vậy, trên một diện tích đất, mỗi năm trồng được 2,5 - 3 lứa cà rốt và hầu như ngày nào cũng có hộ gia đình nông dân xã Xuân Thọ thu hoạch củ để bán.

Vườn cà rốt của gia đình chị Nguyễn Thị Hà Vi tại thôn Đa Quý - vườn cà rốt được chuyển đổi, canh tác theo hướng hữu cơ từ năm 2015 với diện tích ban đầu từ 2 sào (1 sào = 500 m2), đến nay đã phát triển lên 1,7 ha chuyên trồng cà rốt cọng tím theo hướng hữu cơ và có lẽ đây là vườn cà rốt hữu cơ lớn nhất tại xã Xuân Thọ nói chung và tỉnh Lâm Đồng nói riêng.

Toàn bộ vườn cà rốt được trồng tuân thủ theo quy trình canh tác nghiêm ngặt, ghi chép đầy đủ vào nhật ký sản xuất, đảm bảo sản phẩm trồng ra với chất lượng cao nhất. Vườn chỉ sử dụng phân hữu cơ và thuốc chế phẩm sinh học, không sử dụng chất hóa học và thuốc tăng trưởng.

Cà rốt cọng tím Đà Lạt

Hạt cà rốt giống gia đình chị Hà Vi trồng là giống bản địa (chọn từ những cây cà rốt đạt chất lượng), được người Pháp mang qua vùng đất này để trồng hơn cả trăm năm nay. Thông thường hàng năm, đầu tháng 8 chị Hà Vi thu củ giống, sau trồng 6 tháng (đến đầu tháng 2 năm sau) là thu hoạch hạt cà rốt.

Hạt cà rốt làm giống để qua 3-4 tháng mới gieo trồng để có củ cà rốt thương phẩm đạt chất lượng đồng đều. Cứ như vậy, hàng năm cứ lấy giống gối đầu và duy trì tự cung tự cấp giống từ đó đến nay. Trung bình 1 sào gia đình chị sử dụng 2kg giống hạt khô.

Theo chị Hà Vi, cà rốt 100-110 ngày cho độ ngọt tốt nhất và chất lượng đảm bảo, sau thời gian này độ ngọt sẽ giảm bớt. Thời gian thu hoạch cà rốt gần 1 tháng tùy theo số lượng đơn đặt hàng mà gia đình chị đào củ mỗi ngày.

Sau khi thu hoạch cà rốt, gia đình chị cho đất nghỉ 15-30 ngày (ủ đất) mới xuống giống lứa mới. Trên diện tích vườn của mình, cứ 10-15 ngày là gia đình chị xuống giống 1 sào/lứa. Cứ cuốn chiếu liên tục nên lúc nào gia đình chị cũng có sản phẩm cà rốt phục vụ khách hàng.

Mặc dù chưa được “chứng nhận sản phẩm cà rốt hữu cơ” nhưng gia đình chị đã làm theo hướng hữu cơ hơn 05 năm trở lại đây theo hướng dẫn, hỗ trợ của Nhóm Vườn rau Đà Lạt - Nhóm tập hợp những thành viên tâm huyết và canh tác tạo ra sản phẩm hữu cơ, từ đó đã tạo niềm tin cho nhóm khách hàng của mình.

Anh Phan Minh Tuấn - Trưởng nhóm Vườn rau Đà Lạt, người tâm huyết tập hợp các nông hộ sản xuất hữu cơ, trong đó có liên kết với hộ chị Hà Vi chia sẻ: Với mong muốn tạo ra một nhóm nông dân kiên định làm theo hướng hữu cơ, đi theo một tiêu chuẩn riêng, tạo ra nông sản không có dư lượng hóa học trong sản phẩm, nông sản có thông tin minh bạch, rõ ràng.

Trong hơn 10 năm qua, anh cùng nhóm của mình đã dẫn dắt cho hơn 10 nông dân tại các huyện ở trong tỉnh Lâm Đồng tạo ra sản phẩm đặc trưng của từng vùng và liên kết với một số tỉnh khác, tuân thủ theo nguyên tắc cơ bản của canh tác hữu cơ như không gây độc cho con người, môi trường, đất đai, dựa theo quy luật sinh thái để canh tác, công bằng với nông dân trong chuỗi sản phẩm minh bạch…

Theo anh Tuấn, mô hình vườn cà rốt hữu cơ cọng tím của gia đình chị Vi cần được nhân rộng bởi lẽ đây là loại cà rốt chỗ khác không có, đặc biệt trồng ở vùng đất Xuân Thọ nơi có độ cao và đất đỏ bazan, tạo ra sản phẩm cà rốt ngon - ngọt - có mùi thơm đặc trưng.

Triển khai xây dựng vùng cà rốt an toàn

Trồng cà rốt đã thành truyền thống của nông dân Xuân Thọ. Nhưng hôm nay, người nông dân cũng thay đổi dần để nâng cao giá trị cây cà rốt xứ núi. Ông Nguyễn Đức Bình, Chủ tịch Hội Nông dân xã Xuân Thọ cho biết, xã đang triển khai xây dựng vùng cà rốt an toàn. Toàn xã có 125 ha chuyên canh cà rốt, nằm thành vùng tập trung. Ngành Nông nghiệp đã xây dựng 22 tổ hợp tác trồng cà rốt Việt GAP trên vùng chuyên canh. Cứ khoảng 20-22 hộ có diện tích đất sản xuất gần nhau tập trung thành tổ, sản xuất cà rốt theo tiêu chuẩn Việt GAP được chứng nhận. Khoảng 80% diện tích trồng cà rốt của Xuân Thọ đã được tập trung vào các tổ sản xuất cà rốt an toàn.

Việc tập hợp nông dân vào các tổ hợp tác sản xuất, chuyển giao khoa học kỹ thuật, hỗ trợ Việt GAP đã giúp nông dân Xuân Thọ thay đổi nhiều. Chị Đoàn Thị Minh Công, thôn Đa Quý cho biết, trước đây nông dân thường bỏ phân hữu cơ cho cà rốt nhưng là phân xác mắm, phân bò.

Chị Công đánh giá: “Cà rốt rất ưa phân hữu cơ, có phân hữu cơ củ to, ngọt nên hồi trước bà con hay bỏ phân bò, phân xác mắm. Khi tham gia tổ hợp tác, cán bộ nông nghiệp cho biết các loại phân này không an toàn, bỏ xong đất nhiều tuyến trùng. Nay bà con bỏ phân hữu cơ đã xử lý an toàn như phân gà nở, vừa tốt cho cây, vừa không ảnh hưởng tới đất. Trồng cà rốt giờ phải tuân theo quy trình đã được hướng dẫn”.

Chị Quý cũng cho biết, nhiều hộ trồng cà rốt giờ đầu tư rất nhiều, trồng có cảm biến theo dõi khí hậu, độ ẩm, tưới tự động tiết kiệm nước, trồng cà rốt theo hướng hữu cơ… Hiện, năng suất cà rốt xã Xuân Thọ trung bình đạt 3,5 - 4 tấn/sào/vụ, tính theo ha xấp xỉ 110 - 120 tấn/ha/năm.

Xã Xuân Thọ đang triển khai xây dựng vùng cà rốt an toàn

Cũng theo ông Nguyễn Đức Bình, bà con trồng cà rốt trong các tổ hợp tác được chứng nhận lại tiêu chuẩn Việt GAP mỗi năm. Cà rốt trồng có chứng nhận Việt GAP là có thêm một cánh cửa để mở vào các hệ thống siêu thị, cửa hàng rau sạch, cung cấp cho thị trường dưới thương hiệu cà rốt Việt GAP Đà Lạt. Đồng thời, trồng cà rốt tuy thu nhập không đột biến nhưng đều đặn, lại rất dễ canh tác.

Việc trồng cà rốt theo Việt GAP vừa mang lại uy tín cho cà rốt Đà Lạt, vừa giữ gìn môi trường sinh thái, loại bỏ các loại phân ảnh hưởng lâu dài tới đất như phân xác mắm, phân bò khô. Xuân Thọ đang tiếp tục thu hút thêm nông dân vào các tổ sản xuất cà rốt Việt GAP, xây dựng thương hiệu cho loài củ đặc sản của đất ngoại ô phố núi.

Là người trực tiếp đưa sản phẩm cà rốt hữu cơ đến tận tay cho khách hàng, để duy trì và phát triển vườn cà rốt hữu cơ của gia đình chị Hà Vi, trong thời gian tới nhóm của anh Tuấn sẽ đẩy mạnh công tác thị trường để dần tiêu thụ cà rốt ổn định, tạo sự an tâm và không để gia đình chị giảm diện tích, mất công làm hữu cơ mấy năm nay.