 |
| Nông dân thu hoạch hồ tiêu – sản lượng giảm nhưng giá xuất khẩu vẫn duy trì ở mức cao. |
Xuất khẩu hồ tiêu vượt mốc 1 tỷ USD nhưng sản lượng tiếp tục sụt giảm
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, trong tháng 7/2025, xuất khẩu hồ tiêu đạt 22 nghìn tấn với giá trị 143 triệu USD. Lũy kế 7 tháng, xuất khẩu hồ tiêu đạt 145,3 nghìn tấn, trị giá 991,1 triệu USD, giảm 11,6% về lượng nhưng tăng tới 29,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Giá xuất khẩu bình quân đạt 6.823 USD/tấn, tăng gần 47% so với năm trước.
Điểm sáng nằm ở sự gia tăng kim ngạch, giúp ngành hồ tiêu sớm vượt mốc 1 tỷ USD chỉ sau 7 tháng. Tuy nhiên, mức tăng này không đến từ sự mở rộng sản lượng mà chủ yếu dựa vào giá bán leo thang. Sản lượng hồ tiêu của Việt Nam năm 2025 ước đạt 180 nghìn tấn, thấp hơn 10 nghìn tấn so với năm 2024 do diện tích không mở rộng và một số vùng trồng suy giảm năng suất.
Thị trường Hoa Kỳ, Đức và Ấn Độ tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn, lần lượt 26%, 8,9% và 7,3% tổng kim ngạch. Đặc biệt, xuất khẩu sang Ấn Độ tăng tới 76,5%, còn thị trường Đức tăng gần 57%. Song song, vẫn có những thị trường giảm sút mạnh như Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, giảm 18,1%. Điều này cho thấy cấu trúc thị trường còn biến động, chưa thật sự ổn định.
Thách thức lớn nhất đến từ thị trường Hoa Kỳ, vốn là điểm đến số một của hồ tiêu Việt Nam. Dù chiếm tới 64,4% tổng lượng hồ tiêu nhập khẩu vào Mỹ, xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này lại giảm 24% về lượng trong 7 tháng, chỉ đạt gần 33 nghìn tấn. Nguyên nhân chính là do Hoa Kỳ áp dụng thuế đối ứng 20% từ tháng 4/2025, khiến giá tiêu nhập khẩu tăng cao và tác động đến tiến độ giao hàng.
Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phúc Sinh, nhận định: “Sau khi Hoa Kỳ chính thức áp dụng thuế đối ứng, các nhà nhập khẩu tại thị trường này đang tính toán lại sức mua khi giá cả tăng thêm vì cộng thuế. Điều đó khiến tiến độ giao hàng chậm lại, và đây sẽ là khó khăn đáng kể trong ngắn hạn cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.”
Thực tế, việc phụ thuộc hơn 90% sản lượng cho xuất khẩu khiến ngành hồ tiêu rất nhạy cảm với biến động chính sách và thị trường thế giới. Câu chuyện Mỹ siết thuế hay châu Âu thay đổi quy định cấp chứng thư không chỉ làm giảm sản lượng xuất khẩu mà còn gây tâm lý bất ổn cho cả doanh nghiệp lẫn người trồng.
Giải pháp nâng cao sức cạnh tranh để đạt mục tiêu 1,4 tỷ USD
 |
| Hồ tiêu Việt Nam sau chế biến – sản phẩm chủ lực mở rộng thị trường toàn cầu. |
Mặc dù sản lượng giảm, ngành hồ tiêu vẫn kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 1,4 tỷ USD trong năm 2025, cao hơn so với kỷ lục 1,32 tỷ USD của năm 2024. Dự báo này dựa trên hai yếu tố: giá tiêu toàn cầu tiếp tục duy trì mức cao trong nửa cuối năm và nhu cầu nhập khẩu tăng trở lại từ quý 4/2025, khi các thị trường lớn như Hoa Kỳ, châu Âu bước vào giai đoạn tích trữ cho mùa tiêu thụ cao điểm.
Theo ông Lê Việt Anh, Tổng thư ký Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA): “Thuế đối ứng 20% mà Hoa Kỳ áp dụng nhìn chung không phải là mối lo ngại quá lớn. Các đối thủ như Brazil hay Ấn Độ còn đang phải chịu thuế lên tới 50%, chỉ Indonesia thấp hơn Việt Nam một chút ở mức 19%. Với lợi thế cung ứng ổn định, hồ tiêu Việt Nam vẫn giữ được vị thế cạnh tranh trên thị trường Mỹ.”
Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu kim ngạch, ngành hồ tiêu cần vượt qua nhiều rào cản. Trước hết là câu chuyện phụ thuộc vào một số ít thị trường. Giải pháp đặt ra là mở rộng mạng lưới tiêu thụ, khai thác mạnh hơn các thị trường mới nổi ở châu Phi, Trung Đông và Nam Á, nơi nhu cầu tiêu dùng gia vị ngày càng gia tăng. Đây cũng là hướng đi nhằm giảm thiểu rủi ro từ những cú sốc chính sách tại thị trường truyền thống.
Bên cạnh đó, gia tăng giá trị chế biến sâu là điều kiện then chốt để nâng cao sức cạnh tranh. Thực tế, hồ tiêu xuất khẩu hiện nay chủ yếu ở dạng thô, trong khi tiêu trắng, tiêu nghiền, tiêu tinh dầu có giá trị cao hơn nhiều lần. Nếu đẩy mạnh chế biến, Việt Nam không chỉ gia tăng giá trị kim ngạch mà còn tạo ra lợi thế lâu dài trước các đối thủ như Brazil, Ấn Độ hay Indonesia.
Song song, vấn đề chất lượng và thương hiệu cần được đặt ở vị trí trung tâm. Các thị trường khó tính như EU đang siết chặt quy định an toàn thực phẩm, yêu cầu cao hơn về dư lượng hóa chất, truy xuất nguồn gốc. Vì vậy, cần xây dựng vùng nguyên liệu bền vững, tăng cường áp dụng tiêu chuẩn quốc tế và phát triển nhãn hiệu chỉ dẫn địa lý cho hồ tiêu Việt Nam.
Về phía doanh nghiệp, sự chủ động trong điều chỉnh chiến lược kinh doanh là yếu tố quan trọng. Một số doanh nghiệp lớn như Simexco Đắk Lắk, Olam Việt Nam, Nedspice hay Phúc Sinh đã chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu nửa đầu tháng 8/2025, cho thấy vai trò dẫn dắt thị trường. Sự năng động trong nắm bắt giá, ký kết hợp đồng linh hoạt và tìm kiếm thị trường thay thế sẽ quyết định khả năng duy trì đà tăng trưởng kim ngạch.
Với sản lượng xuất khẩu dự kiến 220 nghìn tấn trong cả năm 2025, thấp hơn so với 250 nghìn tấn của năm 2024, hồ tiêu Việt Nam đang bước vào giai đoạn “ít lượng – nhiều giá trị”. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để ngành chuyển mình theo hướng phát triển bền vững. Nếu thực hiện tốt chiến lược đa dạng hóa thị trường, gia tăng chế biến sâu và xây dựng thương hiệu, mục tiêu kim ngạch 1,4 tỷ USD hoàn toàn có thể đạt được, qua đó khẳng định vị thế dẫn đầu của Việt Nam trong chuỗi cung ứng hồ tiêu toàn cầu.
