 |
| Trái sầu riêng không gai nhìn rất lạ, có kích thước như sầu riêng thường. |
Với người dân Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng không xa lạ với trái sầu riêng. Nhất là hai năm gần đây khi sầu riêng được xuất khẩu sang Trung Quốc thì loại trái cây vua này lại càng nóng sốt. Tuy nhiên mọi người thường chỉ thấy trái sầu riêng mọc gai chi chít dù là sầu riêng nội hay nhập khẩu.
Vậy nên gần đây xuất hiện trái sầu riêng không có gai khiến nhiều người bất ngờ, tỏ ra hoài nghi. Qua tìm hiểu được biết, đây là một loài sầu riêng do các nhà khoa học của Bộ Nông nghiệp Indonesia lai tạo thành công sau 12 năm nỗ lực bền bỉ, thay vì có lớp gai nhọn và cứng như thông thường thì loại sầu riêng này lại có vẻ ngoài giống một trái... dưa hơn với bề mặt da trơn láng!
 |
| Sầu riêng không gai có vỏ mỏng, cơm màu vàng nhạt và ăn ngọt đậm. |
Hơn nữa phần vỏ của loài sầu riêng này mỏng hơn một chút so với các loài sầu riêng thông thường và chúng lại có vị ngọt hơn. Từ đó cho phép người ăn có thể dễ dàng tách vỏ ra mà không bị gai đâm như các loài sầu riêng khác.
Dự án tạo ra sầu riêng không gai đã bắt đầu từ năm 2007 tại ngôi làng Trenggaluh gần núi Rinjani của Indonesia, tuy nhiên phải mất tới hơn một thập kỷ thì nhóm nghiên cứu mới thành công khi cho ra đời loại quả kỳ lạ này. Theo người đứng đầu nhóm nghiên cứu, họ đã phải chọn ra 23.000 hạt giống và chỉ có 2% số hạt giống nảy mầm và phát triển tốt, họ gọi loại cây này là sầu riêng Gundul.
Loại quả này có vị tương tự như các loài sầu riêng thông thường và thậm chí còn ngọt hơn, mang tiềm năng cạnh tranh cao so nhưng khó khăn lớn nhất chính là việc nhân giống chúng ra đại trà.
 |
| Cây sầu riêng không gai trên đảo Lambok (Indonesia). |
Thực tế, trước đó thì Philippines cũng đã thành công trong việc tạo ra loài sầu riêng không gai vào những năm 1950 tại thung lũng Compostela, thành phố Davao. Tuy nhiên loại cây này lại có vị không ngon nên không được nhân giống đại trà.
Ông Maisin - Trưởng phòng kiểm định và chứng nhận hạt giống ở tỉnh Tây Nusa Tenggara (Indonesia) cho biết giải thích chỉ 2% hoa nở trên cây đó kết thành sầu riêng không gai. Số hoa còn lại khô héo và chết mà không ra quả. Sầu riêng không gai dường như chỉ ra đời khi hoa đực và hoa cái của cây ở gần nhau, bằng chứng cho thấy đây là kết quả của gene lặn.
Từ 50 cây ghép vào năm 2007, sở nông nghiệp tỉnh đã tạo ra hơn 23.000 cây con. Nhiều cây được chuyển tới các tỉnh khác để ươm trồng, nhưng không có quả nào mọc trên số cây con đó là sầu riêng không gai.
 |
| Hiện sầu riêng không gai vẫn chưa thể nhân giống trồng đại trà. |
Nhóm chuyên gia ở Mekarsari Fruit Garden cũng tìm cách ghép cây ở trung tâm. Năm 2019, họ trồng 1.000 cây con. Mekarsari cũng bán cây con cho người dân, nhưng chỉ có 3 cây mọc thành công trong khuôn viên trung tâm và không cây nào cho quả sầu riêng không gai. Khoa nông nghiệp của Đại học Mataram cũng tìm cách nhân giống quả sầu riêng trơn nhẵn nhưng thất bại trong 4 năm liền. Mọi tổ chức từng thử phương pháp ghép cành để tạo ra sầu riêng không gai đang cố gắng tìm hiểu bản chất hiện tượng.
"Nếu đặc điểm không gai là do di truyền, chúng tôi có thể sản xuất hàng loạt quả với phương pháp nuôi cấy mô. Nhưng nếu đó chỉ là một đột biến, chúng tôi không thể làm gì", Muhammad Sarjan, giáo sư ở Đại học Mataram, cho biết.
Sầu riêng không có gai hiện nay vẫn đang được các nhà nghiên khoa học tìm hiểu và chưa đưa ra được những quan điểm đồng nhất. Nhiều ý kiến cho rằng đây là một hiện tượng đột biến của cây sầu riêng, bởi loại sầu riêng độc lạ này vẫn chưa thể nhân giống để trồng đại trà./.
