| Bệnh do virus HMPV không lạ, không mới Xuất hiện ca bệnh covid -19, triệu chứng khác cúm thế nào? Trung Quốc phát hiện virus mới trên dơi có khả năng lây sang người tương tự Covid-19 |
Virus có cơ chế tương tự SARS-CoV-2
 |
| Virus này có khả năng gắn kết với thụ thể ACE2, cơ chế tương tự như SARS-CoV-2, virus gây ra đại dịch COVID-19. |
Công trình nghiên cứu mới đây được thực hiện tại Phòng thí nghiệm Quảng Châu, phối hợp với Viện Hàn lâm khoa học Quảng Châu, Đại học Vũ Hán và Viện virus học Vũ Hán. Theo kết quả nghiên cứu, các nhà khoa học Trung Quốc đã tìm thấy một loại virus corona mới ở dơi sử dụng cùng thụ thể ACE2 như virus gây ra đại dịch Covid-19.
Theo đó, loại virus mới này thuộc nhánh thứ hai của chủng HKU5, lần đầu tiên được phát hiện trên dơi Nhật Bản ở Hong Kong (Trung Quốc). Virus này thuộc nhóm Merbecovirus, trong đó có virus gây ra Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS).
Nhóm nghiên cứu do nhà virus học hàng đầu Trung Quốc Thạch Chính Lệ được gọi là "người dơi" dẫn dắt, đã cô lập được virus này từ mẫu dơi và thử nghiệm thành công khả năng xâm nhập tế bào người. Virus có thể lây nhiễm không chỉ vào tế bào nuôi cấy mà còn vào các mô nhân tạo mô phỏng cơ quan hô hấp và ruột.
Điều đáng chú ý là virus này có khả năng gắn kết với thụ thể ACE2, cơ chế tương tự như SARS-CoV-2, virus gây ra đại dịch COVID-19. "Chúng tôi đã phát hiện và phân lập một dòng virus HKU5-CoV mới (dòng 2), có thể sử dụng không chỉ thụ thể ACE2 của dơi mà còn của con người và nhiều loài động vật có vú khác", nhóm nghiên cứu viết trong bài báo công bố trên tạp chí khoa học Cell.
Khi virus được phân lập từ mẫu dơi, nó có thể xâm nhập vào tế bào người cũng như các mô nhân tạo mô phỏng cơ quan hô hấp và đường ruột. "Vi rút Merbecovirus từ dơi có nguy cơ cao lây nhiễm sang người, thông qua con đường truyền trực tiếp hoặc thông qua vật chủ trung gian", nghiên cứu chia sẻ.
Virus HKU5-CoV-2 không chỉ có khả năng bám vào thụ thể ACE2 của con người mà còn ở nhiều loài động vật khác, tạo ra nguy cơ lây lan sang người thông qua các vật chủ trung gian.
Báo cáo cũng cho biết virus có nguy cơ gây dịch nhưng chưa đáng lo ngại. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác gần đây do Đại học Washington, Seattle (Mỹ) và Đại học Vũ Hán thực hiện lại cho thấy virus HKU5 tuy có thể bám vào thụ thể ACE2 của dơi và động vật có vú nhưng không có khả năng bám kết hiệu quả trên người.
Đáp lại, nhóm nghiên cứu bà Thạch cho rằng virus HKU5-CoV-2 có mức độ thích nghi với ACE2 của người cao hơn so với phiên bản trước đó (dòng 1), đồng thời có thể lây nhiễm giữa nhiều loài khác nhau. Dù vậy, các nhà khoa học vẫn nhấn mạnh rằng khả năng lây nhiễm của virus này thấp hơn đáng kể so với COVID-19 và không nên phóng đại nguy cơ lây lan sang người.
Không nên thổi phồng nguy cơ đại dịch mới
 |
| Hiện tại virus mới được nhận định có nguy cơ gây dịch nhưng chưa đáng lo ngại. |
Nhóm nghiên cứu vẫn nhấn mạnh rằng mức độ thích nghi với con người của HKU5-CoV-2 vẫn thấp hơn đáng kể so với virus gây Covid-19. Họ khuyến nghị cần tiếp tục theo dõi nhưng không nên thổi phồng nguy cơ đại dịch mới. Hiện tại virus mới được nhận định có nguy cơ gây dịch nhưng chưa đáng lo ngại. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vì vậy đã đưa nhóm virus này vào danh sách mầm bệnh mới cần theo dõi trong công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch.
Các nhà khoa học giải thích rằng, HKU5-CoV-2 không xâm nhập tế bào con người dễ dàng như SARS-CoV-2, có thể là do virus này hạn chế trong khả năng gắn kết với ACE2 của người và một số yếu tố khác khiến virus kém thích nghi với cơ thể người.
Tiến sĩ Michael Osterholm - chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota (Mỹ) - cho rằng những quan ngại quá mức trước thông tin về chủng virus mới là điều không cần thiết. Ông nêu rõ so với năm 2019 – thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát, cộng đồng dân cư hiện nay đã có một lượng lớn kháng thể đối với các virus SARS tương tự và điều này có thể làm giảm nguy cơ đại dịch.
Cựu Giám đốc Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), Tiến sĩ Scott Gottlieb cũng nhận định: “Tôi không quá lo lắng đối với báo cáo duy nhất này. Họ liên tục lấy mẫu virus từ dơi và thỉnh thoảng họ lại phát hiện virus mới. Và đôi khi những virus mới mà họ tình cờ phát hiện ra ẩn chứa những đặc điểm rất đáng lo ngại. Nhưng vì những cái này được tìm thấy khá thường xuyên, nên đây có thể cũng không phải là một phát hiện gì đó quá bất thường”.
Giới khoa học củng cố thêm nhận định của mình, khi bật mí phát hiện ra các kháng thể đơn dòng và thuốc kháng virus có thể tấn công loại virus này, mở ra hy vọng về những biện pháp phòng ngừa trong tương lai. Bản thân nhà khoa học Thạch Chính Lệ đã nhiều lần bác bỏ cáo buộc rằng phòng thí nghiệm của bà liên quan đến sự bùng phát đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, phát hiện mới nhất về một loại virus mới có khả năng xâm nhập tế bào người theo cách tương tự Covid-19 lại một lần nữa làm gia tăng sự quan tâm của giới khoa học và cộng đồng quốc tế đối với các nghiên cứu virus học tại Trung Quốc.
Về những khi ngờ xoay quanh mối liên hệ giữa virus mới và phòng thí nghiệm này, ông Scott Gottlieb cho rằng: “Tôi không nghĩ nó sẽ gây ra rủi ro lớn, trừ khi họ gặp sự cố trong phòng thí nghiệm. Ai cũng hy vọng rằng kể từ khi họ công bố những phát hiện này, họ đang gấp rút thực hiện các biện pháp phòng ngừa để xử lý chủng này một cách thận trọng hơn”.
Dù vẫn còn là dấu hỏi, song những phát hiện kể trên cũng đang thu hút sự chú ý lớn từ các công ty dược phẩm, đặc biệt là các hãng sản xuất vaccine ngừa Covid-19. Theo hãng tin Bloomberg, thông tin về chủng virus corona mới đã khiến giá cổ phiếu của các nhà sản xuất vaccine như Pfizer, Moderna và Novavax tăng mạnh. Cụ thể, cổ phiếu của Pfizer tăng 1,5%, của Moderna tăng 5,3%, và Novavax tăng khoảng 1%, trong khi thị trường chung đang giảm.
