 |
| Nghị định 181/2025/NĐ-CP dành phần lớn dung lượng để làm rõ các trường hợp cụ thể không chịu thuế giá trị gia tăng theo quy định tại Điều 5 Luật VAT. |
Hướng dẫn cụ thể thi hành các điều khoản của Luật VAT
Theo nội dung Nghị định, các quy định chi tiết được triển khai xoay quanh người nộp thuế theo Điều 4, đối tượng không chịu thuế tại Điều 5, giá tính thuế tại Điều 7, thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng tại Điều 8, thuế suất tại Điều 9, phương pháp khấu trừ thuế tại Điều 11, phương pháp tính trực tiếp tại Điều 12, khấu trừ thuế đầu vào tại Điều 14 và hoàn thuế giá trị gia tăng tại Điều 15 của Luật Thuế giá trị gia tăng.
Nghị định cũng đề cập đến trường hợp nhà cung cấp nước ngoài cung cấp dịch vụ cho tổ chức kinh doanh tại Việt Nam và áp dụng phương pháp khấu trừ thuế. Việc quy định cụ thể các nội dung này được kỳ vọng sẽ góp phần tạo thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan quản lý trong quá trình thực thi pháp luật thuế giá trị gia tăng.
Nhóm đối tượng không chịu thuế được quy định rõ ràng
Đáng chú ý, Nghị định 181/2025/NĐ-CP dành phần lớn dung lượng để làm rõ các trường hợp cụ thể không chịu thuế giá trị gia tăng theo quy định tại Điều 5 Luật VAT.
Trước hết là các sản phẩm nông nghiệp, thủy sản chưa qua chế biến hoặc chỉ sơ chế thông thường do tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt để bán ra hoặc nhập khẩu. Những công đoạn sơ chế thông thường được liệt kê chi tiết như làm sạch, bóc vỏ, phơi, sấy, đóng gói, ướp lạnh hoặc các hình thức bảo quản cơ bản khác. Trường hợp cần xác định rõ mức độ chế biến, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ căn cứ vào quy trình sản xuất để hướng dẫn cụ thể.
Nghị định cũng khẳng định nhà ở thuộc tài sản công do Nhà nước bán cho người đang thuê không chịu thuế VAT. Bên cạnh đó, hoạt động chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai cũng không thuộc diện chịu thuế.
Các dịch vụ tài chính, ngân hàng, chứng khoán và thương mại như cấp tín dụng, cho vay, kinh doanh ngoại tệ, chuyển nhượng vốn, sản phẩm phái sinh… đều được xác định không thuộc đối tượng chịu thuế VAT. Bộ Tài chính sẽ có hướng dẫn chi tiết hơn với một số loại hình kinh doanh chứng khoán cụ thể.
Dịch vụ tang lễ cũng nằm trong nhóm không chịu thuế, bao gồm thuê nhà tang lễ, xe tang, táng người chết, chăm sóc và di chuyển mộ, với điều kiện do các cơ sở kinh doanh chuyên môn thực hiện.
Hàng loạt dịch vụ công, giáo dục, xuất bản và vận tải công cộng được miễn thuế
Một điểm đáng chú ý khác là các hoạt động duy tu, sửa chữa, xây dựng bằng nguồn vốn đóng góp của nhân dân hoặc viện trợ nhân đạo chiếm từ 50% tổng vốn trở lên, nếu phục vụ các công trình văn hóa, lịch sử, hạ tầng, nhà ở chính sách… sẽ được miễn thuế giá trị gia tăng.
Hoạt động dạy học, dạy nghề theo quy định của pháp luật về giáo dục cũng không chịu thuế VAT. Tuy nhiên, nếu cơ sở đào tạo có các khoản thu hộ, chi hộ thì vẫn thuộc đối tượng không chịu thuế, còn hàng hóa, dịch vụ cung cấp cho cơ sở đào tạo vẫn phải tính thuế như bình thường.
Xuất bản, nhập khẩu, phát hành báo, tạp chí, sách chính trị, sách giáo khoa, giáo trình, sách văn bản pháp luật, tranh ảnh tuyên truyền cổ động… kể cả ở định dạng số, băng, đĩa đều được miễn thuế. Nghị định cũng nêu rõ định nghĩa và phạm vi từng loại sách này để đảm bảo minh bạch trong thực hiện.
Ngoài ra, vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, tàu điện và phương tiện thủy nội địa hoạt động trong đô thị hoặc các tuyến lân cận cũng được xếp vào danh mục không chịu thuế giá trị gia tăng.
Quy định rõ ràng về hàng hóa nhập khẩu và các trường hợp viện trợ
Nghị định 181/2025/NĐ-CP cũng quy định rõ về các thiết bị, máy móc, vật tư nhập khẩu phục vụ cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, khai thác dầu khí, hoặc tạo tài sản cố định của doanh nghiệp, nếu loại vật tư đó chưa được sản xuất trong nước.
Tương tự, hàng hóa nhập khẩu trong các chương trình viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại hoặc hàng hóa, dịch vụ bán trong nước cho tổ chức quốc tế để viện trợ cho Việt Nam cũng nằm ngoài diện chịu thuế.
Ngoài ra, các loại hình giao dịch như chuyển khẩu, quá cảnh, tạm nhập tái xuất, giao dịch giữa khu phi thuế quan và nước ngoài… cũng không thuộc đối tượng áp thuế VAT.
Các hoạt động chuyển giao công nghệ, chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ, sản phẩm và dịch vụ phần mềm được miễn thuế, với điều kiện nếu có kèm máy móc thì phải tách riêng giá trị để tính thuế. Nếu không tách được, toàn bộ giá trị hợp đồng sẽ chịu thuế.
Nghị định cũng hướng dẫn rõ về việc xuất khẩu tài nguyên khoáng sản chưa hoặc đã chế biến. Những sản phẩm này nếu nằm trong danh mục hạn chế xuất khẩu thì không được miễn thuế. Trường hợp cần khuyến khích xuất khẩu sẽ do Bộ Tài chính phối hợp các bộ ngành đề xuất trình Chính phủ quyết định.
Một số hàng hóa nhập khẩu trong diện quà tặng, đồ dùng miễn trừ ngoại giao, hành lý miễn thuế, viện trợ phòng chống thiên tai, hoặc hàng hóa trao đổi giữa cư dân biên giới, di vật, cổ vật… cũng được xác định không chịu thuế VAT.
Không khấu trừ và hoàn thuế với hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế
Theo quy định tại Nghị định, cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế giá trị gia tăng sẽ không được khấu trừ và không được hoàn thuế đầu vào đối với những hàng hóa, dịch vụ này. Trường hợp ngoại lệ là áp dụng mức thuế suất 0% theo quy định của Luật.
Nghị định số 181/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, là cơ sở pháp lý quan trọng giúp tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng và đảm bảo tính thống nhất, minh bạch trong chính sách thuế.
