 |
| Cây đảng sâm Tây Giang được ví như sâm của nhà nghèo nhưng có giá trị rất lớn. |
Sâm nhà nghèo cho thu nhập hàng trăm triệu mỗi héc ta
Cây sâm Tây Giang (sâm khu 7, đảng sâm) vốn gần gũi với người dân các xã vùng biên huyện Tây Giang từ bao đời nay. Sâm Tây Giang được mệnh danh là loại nhân sâm của người nghèo, được trồng và phân bố rải rác ở 4 xã vùng cao gồm Tr’Hy, Axan, Ch’ơm và Gari, nơi có khí hậu mát mẻ và lạnh.
Đã có một vài đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ của tỉnh về nhân giống, trồng và phát triển cây đảng sâm, qua đó cấp giống, tập huấn kỹ thuật canh tác, trồng xen đảng sâm với hoa màu trên nương rẫy lấy ngắn nuôi dài, nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân vùng biên.
Tại xã Ch’ơm, hộ trồng ít tầm 1 - 2 sào, nhiều thì cả héc ta. Anh ALăng Lơ - Trưởng thôn A Choong (xã Ch’ơm) cho biết, trên mỗi héc ta, nếu trồng đúng kỹ thuật, bố trí chừng 5.000 cây, cho ra 5 tấn củ, giúp thu về cả trăm triệu đồng. Không chỉ lấy củ, lá và thân đảng sâm còn sử dụng để nhân giống và được sử dụng chế biến thức ăn hằng ngày như nấu canh, xào thịt, hầm, bồi bổ cơ thể.
 |
| Nếu trồng đúng kỹ thuật, mỗi héc ta đảng sâm Tây Giang cho thu nhập hàng trăm triệu đồng. |
Toàn xã có 38 hộ trồng đảng sâm với số lượng nhiều, có 8 thành viên thuộc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Ch’ơm. HTX tổ chức cấp giống cho người dân trồng, thu gom sâm tươi của người dân để cung ứng cho các mối có sẵn.
Tại thôn A Choong, các hộ dân như ALăng Nháh, ALăng Nhân, ALăng Lơ... người trồng ít thì 1,5ha, nhiều thì 2ha nương rẫy. Nhờ trồng sâm, người dân đã cải thiện đời sống rõ rệt. Sâm nhỏ bán xô từ 80 - 150 nghìn đồng/kg nhưng sâm lớn có giá từ 150 - 200 nghìn đồng/kg, loại 3 - 5 củ/kg có giá 300 nghìn đồng. Mỗi sào trồng sâm có thể cho thu nhập hơn 50 triệu đồng.
Theo ông ALăng Rép - Phó Chủ tịch UBND xã Ch’ơm, xã khuyến khích mỗi hộ gia đình trồng cho được 0,5ha đảng sâm để cải thiện đời sống bên cạnh các cây trồng khác. Vùng cao chỉ trồng được cây sâm với một số cây bắp, lúa rẫy nên việc tìm đầu ra cho cây dược liệu là hết sức quan trọng.
Tạo sức hút từ cây sâm quý như "thần dược"
Bà Phạm Thị Lài, thành viên Hợp tác xã Dược liệu Đức Huy Tây Giang (HTX) cho biết, cây đảng sâm có từ rất lâu, bà con người đồng bào Cơ Tu ở đây trồng chỉ để dùng trong gia đình, hay biếu tặng bà con thân thích. Với tâm huyết tạo ra những sản phẩm từ cây đảng sâm được nhiều người biết đến, vì cây đảng sâm có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, HTX đã nghiên cứu và cho ra đời sản phẩm cao đẳng sâm Tây Giang, sản phẩm được chiết suất từ cây đảng sâm để giới thiệu đến người tiêu dùng.
Bà Lài cho biết thêm, trước đây cây đảng sâm chỉ chế biến ngâm rượu, nhưng rượu chủ yếu cánh đàn ông, trong các buổi tiệc liên hoan, trong khi số lượng trồng cây đảng sâm trên địa bàn huyện rất lớn nên HTX muốn chế biến thêm sản phẩm gì đó vừa bổ, chất lượng mà dùng được cho tất cả các lứa tuổi, nam hay nữ, người già hay trẻ đều có thể dùng được, từ đó bà và các thành viên HTX quyết tâm đưa cây đảng sâm này nấu thành cao cô đặc.
 |
| Có HTX kiên kết, bao tiêu sâm Tây Giang, bà con yên tâm mở rộng diện tích. |
Đầu năm 2019, HTX quyết định đầu tư xây dựng cơ sở chế biến cao đảng sâm và đăng ký tham gia thực hiện Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Cơ sở chế biến này có diện tích 300m2, được lắp đặt hệ thống máy móc hiện đại với tổng kinh phí 1,2 tỷ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ 176 triệu đồng theo cơ chế của Chương trình OCOP.
HTX đã nhanh chóng ký kết hợp đồng thu mua củ đảng sâm của 100 hộ địa bàn 2 xã Ch'Ơm và Ga Ri với sản lượng bình quân 1 – 2 tấn tươi/tháng để phục vụ việc sản xuất. Giá thu mua củ đảng sâm tươi trung bình là 80.000 đồng/kg.
"Sau 3 năm theo đuổi nghiên cứu chế biến sản phẩm cao đảng sâm, đã nhận được tín hiệu tích cực từ người tiêu dùng, bước đầu do chưa quảng bá rộng ra thị trường, chủ yếu anh em lên công tác trên địa bàn Tây Giang có nhu cầu mua dùng nên mọi người khen ngon, khỏe, nhiều người trêu nhờ có cao sâm nên khỏe hơn. Đó là nguồn động viên khích kệ tinh thần giúp tôi cũng như các thành viên HTX cố gắng để cho ra nhiều hủ cao đẳng sâm chất lượng đến với người tiêu dùng trên mọi miền đất nước...", bà Lài cho hay.
Sản phẩm cao đảng sâm Tây Giang đã được biết đến tiêu thụ nhiều tỉnh thành như TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng. Mục tiêu của HTX là xuất khẩu ra nước ngoài.
 |
| Đầu tư máy móc chế biến sâu để nâng tầm thương hiệu sâm Tây Giang. |
Ông Trần Văn Ta - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Tây Giang cho hay, chủ trương của huyện là tập trung phát triển nguồn dược liệu mang tính hàng hóa ổn định về sản lượng và chất lượng, từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm trên thị trường, bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu quý.
Huyện Tây Giang ưu tiên phát triển 2 cây chủ lực là đảng sâm, ba kích tím và trên địa bàn hiện đã có 8 sản phẩm OCOP từ 2 cây dược liệu này. Huyện tiếp tục phấn đấu mỗi năm tạo ra ít nhất 3 sản phẩm từ dược liệu, sản phẩm được chế biến sâu, tham gia OCOP đạt từ 3 sao trở lên và tiếp tục nâng cấp các sản phẩm sau công nhận.
“Huyện đã đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, nhãn hiệu tập thể cho cây đảng sâm và ba kích. Địa phương đang nỗ lực xúc tiến xây dựng lại các chuỗi liên kết và tăng cường quảng bá, phát triển thương hiệu sâm Tây Giang” ông Lê Hoàng Linh - Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Giang cho biết./.
