Ngô thù du là một cây nhỏ cao chừng 2,5-5m. Cành màu nâu hay tím nâu, khi còn non có mang lông mềm mại dài, khi già lông rụng đi, trên mặt cành có nhiều bì khổng.
Lá mọc đối kép lông chim, rìa lẻ, cả cuống và lá dài độ 15-35cm, 2-5 đôi lá chét, có cuống ngắn, trên lá và cuống lá chét có mang lông mềm, lá chét dài 5-15cm, rộng 2,5-5cm, đầu lá chét nhọn dài, mép nguyên, hai mặt đều có lông màu nâu mịn, mặt dưới nhiều hơn, soi lên ánh sáng sẽ thấy những điểm tinh dầu.
Hoa đơn tính, đực cái khác gốc. Đa số những hoa nhỏ tụ thành tán hay đặc biệt thành chùm. Cuống hoa trông thô to, có nhiều lông màu nâu mềm. hoa màu vàng trắng. Hoa cái lớn hơn hoa đực.
Quả hình cầu dẹt dài 3mm, đường kính 6mm, thường gồm 5 lá noãn. Khi chưa chín có màu xanh, khi chín có màu đỏ tím, trên mặt có những điểm tinh dầu, mỗi ô quả có một hình trứng dài 5-6mm, đường kính 4mm màu đen bóng. Mùa hoa tháng 6-8. Mùa quả tháng 9-10.
Trong đông y coi ngô thù du là một vị thuốc cây, đắng, tính ôn, hơi có độc, vào 4 kinh can, thận, tỳ và vị, dùng trong những trường hợp ăn uống không tiêu, nôn mửa, đau bụng, đi ỉa, cước khí đau đầu.
Dược liệu ngô thù du được dùng trong các bài thuốc đông y như:
Trị nôn, đau đầu, đau bụng, cước khí do hàn khí nghịch lên
Ngô thù du 5g, đảng sâm 10g, đại táo 10g, sinh khương 20g đem đi sắc uống khi còn ấm.
Trị đau dạ dày, đau bụng kèm theo đau ngực sườn, nôn mửa, ợ chua, miệng đắng.
Hoàng liên đem tẩm nước gừng rồi sao qua 6 phần, ngô thù du ngâm nước muối 1 phần. Đem hai dược liệu trên đi sấy khô rồi tán thành bột để vò viên. Mỗi lần uống từ 3 – 6g.
Trị đầy bụng, đau do hàn
Ngô thù du 6g, bình lang 10g, mộc qua 10g đem đi sắc lấy nước khi còn ấm.
Trị đau bụng từng cơn
Ngô thù du 4g, tiểu hồi 3g, mộc hương 5g, xuyên luyện tử 10g đem đi sắc lấy nước uống khi còn ấm.
Trị miệng lở loét
Ngô thù du đem đi tán nhuyễn, sau đó thêm giấm vào để tạo thành hỗn hợp sền sệt. Đem hỗn hợp này đắp vào huyệt dũng tuyền ở lòng bàn chân. Để nguyên trong vòng 24 giờ hãy lấy ra.
Trị chàm
Ngô thù du 40g đem sao vàng, mai mực 30g, lưu hoàng 8g. Đem tất cả các nguyên liệu tán thành bột mịn để chữa chàm.
Nếu bạn bị chàm ướt hãy dùng bột khô để bôi. Ngược lại, khi bị chàm khô bạn hãy trộn thuốc với bột thầu dầu hoặc dầu mù u để bôi 2 ngày 1 lần. Sau khi bôi xong hãy dùng vải băng lại.
Lưu ý
Dược liệu được chế biến từ ngô thù du không được dùng cho người bị âm hư, có triệu chứng nhiệt.
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Nên theo dõi khi sử dụng các phương pháp trên và dừng lại khi thấy có bất kỳ biểu hiện bất thường nào liên quan đến sức khỏe.