Bảo tồn cây vương mộc thoát nạn tận diệt, nông dân vùng cao bất ngờ sở hữu cả gia tài

Thiên nhiên - Tự nhiên 29/06/2023 10:04 Theo dõi TH&SP trên

Hoàng đàn là loài thực vật đặc hữu, quý hiếm, được xếp ở mức độ rất nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam. Do giá trị kinh tế cao, thời gian qua, hoàng đàn bị khai thác tận diệt. Tuy nhiên ở Lạng Sơn một số người dân đã đưa cây Hoàng đàn trên rừng về vườn nhà trồng, với ý định bảo vệ giống cây quý. Và hiện nay có gia đình đã thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm nhờ việc bán cây giống Hoàng đàn.

Hoàng đàn là loài thực vật đặc hữu, quý hiếm, được xếp ở mức độ rất nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam.

Loài cây được ví như vương mộc vô giá

Gỗ Hoàng đàn là một dòng gỗ cực kỳ quý hiếm, được mệnh danh là vị vua, chúa tể của các dòng gỗ thơm trên đất nước Việt Nam ta.

Cây Hoàng đàn là loại cây thuộc họ thông, có dáng hình tháp. Cái tên Hoàng đàn cũng đã phần nào nói lên sự quý giá của dòng gỗ này. Thuộc họ nhà thông nên dòng gỗ này có khá nhiều tinh dầu.

Loại gỗ này có nguồn gen quý hiếm thuộc nhóm I. Hiện nay đã được đưa vào sách đỏ Việt Nam được bảo tồn.

Đặc tính của gỗ Hoàng đàn là có nhiều tinh dầu, tỏa ra mùi thơm ngọt có vị sâm rất dễ chịu. Gỗ có màu vàng nhạt hoặc sậm tùy theo từng phôi gỗ ( nhiều hay ít tinh dầu).

Khi tinh dầu do gỗ tiết ra, gặp không khí tạo thành một lớp kết tủa màu trắng như tuyết. Lớp kết tinh này rất bắt mắt và kỳ bí, như những bông tuyết đọng lại trên lá cây. Đây cũng là một đặc tính hết sức đặc trưng của dòng gỗ quý này. Và cũng chính vì vậy mà gỗ này còn hay được gọi là Hoàng Đàn Tuyết.

Ví giá trị kinh tế cao nên cây hoàng đàn bị khai thác tận diệt.

Vì thuộc họ nhà thông, cây có hình tháp đẹp mắt. Cây Hoàng đàn trưởng thành cao có thể lên tới trên 30m. Nếu đường kính trên 80cm ( tuổi thọ lên đến hàng trăm năm). Vỏ cây có màu xám nâu và nứt dọc. Trong lớp vỏ là lõi màu vàng và có mùi thơm đặc trưng.

Lá có hình vảy dài từ 2-6mm, sắp xếp thành các cặp mọc đối, chéo hình chữ thập. Cây non 1-3 năm tuổi có là hình kim dài từ 5-15mm.

Quả Hoàng đàn hình cầu hoặc hình trứng, nón quả dài khoảng 40mm, có từ 4 tới 14 vảy xếp thành những cặp mọc đối chéo tương tự như lá. Thời kỳ ra hoa từ tháng 3-4, mùa chín của hạt là tháng 10-12.

Cây có một đặc trưng sinh học rất tốt, đó là có khả năng thích nghi với các vụ cháy rừng. Chúng giữ hạt trong các nón khép kín nhiều năm cho đến khi cây cha mẹ bị lửa thiêu cháy. Sau đó, hạt được giải phóng để sinh trưởng và phát triển trên vùng đất trần trụi vừa bị lửa thiêu sạch. Là loại cây có sức sống rất mãnh liệt trên núi đảo, nơi mà rất ít loại cây có thể tồn tại. Chỉ cần một kẽ nứt nhỏ, Hoàng Đàn sẽ nhú mầm mà vươn lên.

hời kỳ ra hoa của hoagf đàn từ tháng 3-4, mùa chín của hạt là tháng 10-12.

Thời kỳ ra hoa của hoàng đàn từ tháng 3-4, mùa chín của hạt là tháng 10-12.

Cây Hoàng đàn phân bố hẹp ở các dải núi đá vôi cao chót vót ở khu vực miền bắc nước ta. Loại cây này xuất hiện trải dài từ Hữu Lũng, Chi Lăng, Văn Quan đến Bắc Sơn thuộc tỉnh Lạng Sơn. Ngoài ra, giống cây lấy gỗ này còn được khai thác ở vùng Thạch An, Cao Bằng và Na Hang ở Tuyên Quang.

Hoàng đàn dù là chủng loại nào đều sẽ sinh trưởng chậm, thường phải cả trăm năm mới cho thu hoạch nên không thể thỏa mãn nhu cầu sưu tầm hoàng đàn của giới thượng lưu. Điều này cũng là một lý do khiến các quốc gia đưa tên giống cây vào danh sách các loài thực vật rừng nguy cấp cần được bảo vệ.

Sưu tầm cây vương mộc bất ngờ sở hữu cả gia tài

Hiện loài hoàng đàn chỉ còn phân bố trong một khu vực hẹp trên núi đá vôi của Khu bảo tồn tự nhiên Hữu Liên. Trên diện tích hơn 8.200 ha của khu bảo tồn hiện chỉ còn 7 cá thể hoàng đàn sinh trưởng và phát triển. Đa số đều sinh trưởng trên những vách đá treo leo rất khó tiếp cận.

Trên địa bàn xã Hữu Liên, một số hộ gia đình sống trong rừng đặc dụng đã có ý thức sưu tầm, mang cây con về trồng trong vườn nhà; một số hộ sử dụng phương pháp giâm hom từ cây mẹ để phát triển loài cây quý này. Các cây được trồng trong vườn nhà sinh trưởng tốt, đặc biệt, một số cây đã cho nón.

Hiện có 86 cây hoàng đàn được trồng tại 25 hộ gia đình tại xã Hữu Liên, Yên Thịnh, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. Trong đó, 42 cây có nguồn gốc từ tự nhiên, 44 cây được nhân giống bằng phương pháp giâm hom. Các cây có chiều cao trung bình khoảng 5m, tuổi trung bình từ 15 đến 20 năm.

Cây Hoàng đàn được ươm giống thành công tại xã Hữu Liên.

Một trong những hộ trồng thành công cây hoàng đàn là anh Hoàng Hữu Khương (xã Hữu Liên) cho biết Khương kể vào những năm 90 ở vùng rừng Hữu Liên xuất hiện tình trạng săn cây hoàng đàn khủng khiếp, tới mức sạch bách.

Lúc đó nước ta mới mở cửa biên giới, giá hoàng đàn đắt như vàng, người dân khi ấy thiếu thốn nên người ta tìm đến bất kể mỏm núi, thung khe nào có hoàng đàn mọc là khai thác, đào cả rễ lên để mang bán, chỉ có một số cây con bé như chiếc đũa không làm gì được thì mang về nhà trồng. Hiện, trong xã có khoảng hơn chục cây được trồng như thế.

Hiện những cây hoàng đàn của nhà anh Khương cao khoảng 6m, đã cho thu hoạch quả. Thời gian qua có người hỏi mua và sẵn sàng trả trên 1 tỷ đồng nhưng vợ chồng anh không bán.

Vì giá trị của cây hoàng đàn nên gần đây giá cây giống cũng rất đắt đỏ. Tại xã Hữu Liên, người dân ươm giống cây hoàng đàn số lượng cây giống làm tới đâu, khách đặt mua hết tới đó. Kể cả khách ở những tỉnh xa như Bình Dương, Đồng Nai cũng tìm ra tận Hữu Liên để đặt mua vì nơi đây mới có cây giống chuẩn. Mỗi cây giống nhỏ như que tăm cũng có giá lên tới 200 nghìn đồng/cây.

Nhờ ươm và bán cây giống Hoàng đàn, nhiều hộ gia đình thu về vài trăm triệu mỗi năm.

Nhờ cây hoàng đàn lâu năm, gia đình anh Khương mỗi năm thu hoạch được hơn 2.000 hạt. Vợ chồng anh ươm làm cây giống, mỗi năm thu được 300-400 triệu đồng. Anh Khương cũng tiết lộ việc ươm giống cây hoàng đàn rất kỳ công vì hoàng đàn rất kén đất.

"Riêng đất thì phải đi mua đất đồi về, hợp thổ nhưỡng thì ươm hạt hoàng đàn xuống mới mọc được lên cây. Nếu dùng đất ruộng, hay đất bẩn thì không bao giờ cây nảy mầm được" anh Khương cho biết thêm.

Gỗ hoàng đàn được đánh giá là vua của các loài gỗ bởi hương thơm dịu nhẹ thanh khiết. Từ thời phong kiến các bậc vua chúa đã sử dụng để chế thành các loại vòng đeo tay rất quý phái. Do giá trị kinh tế cao, lại phát triển chậm nên cây hoàng đàn dần bị tận diệt. Nhờ sự nỗ lực bảo tồn của Ban quản lý Khu bảo tồn tự nhiên Hữu Liên và người dân địa phương đã giữ lại được cây gỗ quý không bị tuyệt chủng, góp phần tạo sinh kế cho người dân vùng cao./.

Khánh Ngân

Tags:

Cùng chuyên mục

Loại quả bé tí ngày xưa mọc dại, nay giá 1 triệu/kg vẫn được săn lùng

Từ hạt gạo ngon nhất thế giới đến giấc mơ nông nghiệp Việt

Mít Việt Nam – Trái cây triệu đô vươn ra thị trường thế giới

Hành trình rau má bản địa: Từ cây cứu đói đến OCOP bạc tỷ

Sắp diễn ra Ngày hội sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phía bắc

Cam Cao Phong khởi động vụ mới: Hứa hẹn mùa vàng “quả ngọt” bội thu

Cà phê vào vụ, giá cao kỷ lục, nhà vườn Sơn La phấn khởi

Từ vườn hữu cơ đến siêu thị Mỹ: Hành trình xanh của vú sữa Việt

Loại củ đắt nhất thế giới giá 6 triệu đồng/kg, Việt Nam đã có người trồng thành công

Đặc sản lạ gây sốt sàn thương mại, người dân thu bạc triệu mỗi tháng

Nơi lưu giữ “quốc bảo” giữa đại ngàn: Thiên tai không làm nản lòng người

Nơi lưu giữ “quốc bảo” giữa đại ngàn: “Rừng nuôi sâm, sâm giữ rừng”

Tin khác

Làm giàu từ những cánh rừng, viết tiếp câu chuyện kinh tế xanh

Không chỉ phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, những cánh rừng sản xuất tại các xã vùng cao phía Bắc tỉnh Thái Nguyên đã thực sự trở thành “nguồn sinh kế xanh”, giúp hàng nghìn hộ dân thoát nghèo bền vững và vươn lên làm giàu.

Triển lãm OCOP Gia Lai 2025: Không gian hội tụ sản phẩm đặc trưng và bản sắc vùng miền

Triển lãm giới thiệu sản phẩm OCOP đặc trưng tiêu biểu tỉnh Gia Lai khai mạc ngày 30/9 tại Quảng trường Đại đoàn kết, phường Pleiku, thu hút đông đảo người dân và du khách. Sự kiện nhằm chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đồng thời cũng diễn ra tại thành phố Quy Nhơn (cũ) từ ngày 1/10, và cùng khép lại vào ngày 4/10.

Chống hàng giả để bảo vệ thương hiệu sản phẩm thiên nhiên vì sức khỏe cộng đồng

Trong bối cảnh vấn nạn hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi và phức tạp, công tác phòng chống buôn lậu, hàng giả không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn cần sự đồng hành tích cực từ doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Hạt cà phê Gia Lai đổi đời nhờ phân hữu cơ: Giá tăng, đất khỏe, khách mê

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng và truy xuất nguồn gốc, việc ứng dụng vật tư xanh trong sản xuất nông nghiệp đang trở thành hướng đi tất yếu tại tỉnh Gia Lai. Giải pháp này không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản mà còn góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng nền nông nghiệp bền vững.

Dược liệu quý vùng dân tộc thiểu số: Tiềm năng và cơ hội kinh tế

Vùng núi cao nơi đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống sở hữu nguồn dược liệu quý hiếm, từ sâm Ngọc Linh đến hà thủ ô, ba kích. Nếu được đầu tư bài bản, đây không chỉ là tài nguyên y học mà còn mở ra cơ hội kinh tế, giúp người dân thoát nghèo và làm giàu bền vững.

Triển lãm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội: Quảng bá, kết nối và vươn xa

Từ ngày 26-29/9, Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề sẽ diễn ra tại Mê Linh, Hà Nội, với sự tham gia của hàng trăm sản phẩm truyền thống đặc sắc, hứa hẹn trở thành điểm nhấn văn hóa – thương mại trong dịp này.

Bánh dừa Việt Nam gây ấn tượng tại triển lãm Halal quốc tế

Tại Triển lãm Halal quốc tế Malaysia (Mihas 2025), gian hàng bánh dừa nướng của một doanh nghiệp Việt Nam đã trở thành điểm nhấn thu hút, không chỉ bởi hương vị độc đáo mà còn mở ra câu chuyện về hành trình chinh phục thị trường Hồi giáo đầy tiềm năng. Với chứng nhận Halal, món quà quê dân dã đang tự tin bước ra toàn cầu, khẳng định giá trị nông sản Việt.

Xây dựng chuỗi giá trị nông sản sạch từ Gia Lai

Với định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, xây dựng vùng chuyên canh rau quả sạch gắn với chuỗi tiêu thụ bền vững, Công ty TNHH MTV Hương Đất An Phú (huyện Đak Đoa, Gia Lai) đang từng bước khẳng định vị thế như một điểm sáng trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Lợi thế phát triển cây mắc ca tại Gia Lai

Từ chỗ chỉ được trồng làm cây chắn gió, mắc ca nay đã khẳng định được tiềm năng, trở thành cây trồng chủ lực gắn kết nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp tại nhiều địa phương phía tây tỉnh Gia Lai. Với chất lượng hạt tốt, giá trị kinh tế cao và đầu ra ngày càng ổn định, loại cây này đang giúp nhiều hộ dân tăng thu nhập, đồng thời mở ra triển vọng hình thành vùng trồng tập trung, hiệu quả, hướng tới mục tiêu phát triển hơn 6.600 ha mắc ca vào năm 2050 tại Gia Lai.

Đặc sản nên thử dịp lễ 2/9: Hương vị mùa thu từ Bắc vào Nam

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 không chỉ là dịp để sum họp, nghỉ ngơi, mà còn là cơ hội để mỗi người tìm về với những hương vị đặc sản gắn liền với mùa thu trên khắp ba miền đất nước. Tháng 9, khi tiết trời dần chuyển mình, cũng là lúc những sản vật đặc trưng của từng vùng xuất hiện, níu chân du khách và gợi bao ký ức quê hương. Từ miền Bắc với cốm mới, na Chi Lăng; miền Trung với mì Quảng, hải sản tươi rói; đến miền Nam với cá linh mùa nước nổi… tất cả cùng tạo nên một bức tranh ẩm thực đậm đà, giàu bản sắc.

Hạt tiêu, hạt điều Việt Nam khẳng định vị thế “tỷ đô” trên bản đồ nông sản thế giới

Cùng với sự khởi sắc của nhiều nông sản chủ lực, kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu, hạt điều của Việt Nam đang chứng kiến bước tăng trưởng ấn tượng.

Cheo cheo Việt Nam và những loài cực kỳ nguy cấp: Tín hiệu cảnh báo từ Sách Đỏ 2023

Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, bổ sung hàng loạt loài động vật rừng vào nhóm IB – nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Trong đó, cheo cheo Việt Nam, sẻ đồng ngực vàng, già đẫy lớn, mang roosevelt, chân bơi… đều được Sách Đỏ Việt Nam (2023) xếp hạng cực kỳ nguy cấp (CR). Đây không chỉ là động thái pháp lý mà còn là tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng về tình trạng suy giảm đa dạng sinh học.

Gà lôi trắng từ IB sang IIB: Những điều người nuôi cần biết

Gà lôi trắng vừa được chuyển từ nhóm IB sang IIB, mở ra cơ hội nuôi và kinh doanh hợp pháp nhưng vẫn chịu ràng buộc pháp lý. Người dân cần nắm rõ quy định, chứng minh nguồn gốc để tránh rủi ro và góp phần bảo tồn loài quý hiếm này.

Vì sao gà lôi trắng được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam?

Gà lôi trắng, loài chim mang vẻ đẹp đặc trưng của núi rừng Việt Nam, đang đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng. Việc được đưa vào Sách Đỏ và các quy định bảo vệ nghiêm ngặt là minh chứng cho tình trạng nguy cấp của loài, đòi hỏi những nỗ lực bảo tồn cấp bách để gìn giữ một nguồn gen quý giá.

Cơ hội vàng cho sản phẩm thiên nhiên Việt Nam chinh phục thị trường châu Phi

Từ những chuyến công du cấp cao của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cánh cửa thị trường châu Phi tiềm năng với 1,5 tỷ dân và tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh đã mở ra. Đây là cơ hội vàng để các sản phẩm thiên nhiên Việt Nam khẳng định vị thế, thâm nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tỉnh Quảng Trị: Phát hiện dược liệu quý hiếm nguy cấp dưới tán rừng đặc dụng

Thất diệp nhất chi hoa (tên thường gọi Bảy lá một hoa) là loài dược liệu quý được ghi nhận dưới tán rừng ẩm thường xanh tỉnh Quảng Trị.

Sản phẩm thiên nhiên lên ngôi giữa làn sóng tiêu dùng xanh tại Việt Nam

Tiêu dùng xanh không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành xu thế tiêu dùng chủ đạo tại Việt Nam trong những năm gần đây. Trong dòng chảy ấy, sản phẩm thiên nhiên – bao gồm thực phẩm hữu cơ, dược liệu bản địa, mỹ phẩm chiết xuất tự nhiên và vật dụng thân thiện môi trường – đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường, được người tiêu dùng tin tưởng và sẵn sàng chi trả cao hơn.

Tỉnh Quảng Trị: Nỗ lực thúc đẩy giải ngân nguồn thu từ tín chỉ carbon rừng

Quảng Trị là một trong những địa phương được hưởng lợi từ Thỏa thuận giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) - Chương trình chi trả tín chỉ carbon rừng mang tính toàn cầu.

Gần 26.500 gốc sâm Ngọc Linh hư hại, thiệt hại 12 tỉ đồng

Mưa bão trái mùa cuối tháng 7 gây thiệt hại nghiêm trọng cho vùng sâm Ngọc Linh tại Măng Ri, khiến gần 26.500 gốc sâm bị hư hại, tổng thiệt hại ước tính 12 tỉ đồng, ảnh hưởng nặng nề đến sinh kế của cộng đồng trồng sâm Xơ Đăng.

Thầm lặng chinh phục thế giới: Sức sống mới từ những cành hoa, chiếc lá Việt

Không thuộc nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực, nhưng những cành hoa và chiếc lá mộc mạc từ Việt Nam đang âm thầm tạo nên kỳ tích trên thị trường quốc tế. Theo số liệu hải quan, chỉ trong 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đã mang về hàng chục triệu USD với mức tăng trưởng ấn tượng, mở ra một hướng đi đầy tiềm năng cho các sản phẩm thương hiệu Việt.

Gia Lai: Hơn 150 hộ dân tham gia dự án trồng Đàn hương tại vùng biên Ia Dom

Hơn 150 hộ dân xã Ia Dom (huyện Đức Cơ, Gia Lai) vừa tham gia hội thảo khởi động dự án trồng cây Đàn hương – l ài cây được kỳ vọng sẽ tạo đột phá kinh tế bền vững cho vùng biên giới.;.l.l.

Bão số 3 gây thiệt hại nghiêm trọng tại Bắc Trung Bộ: Hơn 107.000 ha lúa ngập úng

Tính đến 17 giờ ngày 22/7, bão số 3 khi đổ bộ vào đất liền đã gây ra nhiều thiệt hại đáng kể tại các tỉnh từ Hải Phòng đến Nghệ An.

Nông sản Việt: Giải cứu hay đổi mới để lớn mạnh?

Ngành trái cây chủ lực như chuối, dứa, dừa, chanh dây đang đối mặt sức ép cạnh tranh ngày càng lớn. Thay vì trông chờ giải cứu, Việt Nam cần thay đổi mạnh mẽ mô hình sản xuất, chuẩn hóa chất lượng, hướng đến xuất khẩu bền vững và giá trị cao.

Sữa tươi thanh trùng TH true MILK – Bí quyết chăm sóc gia đình của mẹ hiện đại

Làm mẹ trong thời đại mới là hành trình không ngừng học hỏi – từ việc chăm sóc con, tạo lập thói quen ăn uống đến việc lựa chọn từng sản phẩm mỗi ngày. Hiểu rõ nhu cầu ngày càng cao của các bà mẹ, TH true MILK vừa chính thức giới thiệu dòng sữa tươi thanh trùng với hai phiên bản nguyên chất và ít đường, dung tích 950ml, hạn sử dụng lên tới 39 ngày (kể từ ngày sản xuất).

Sản phẩm thiên nhiên Việt Nam trước ngưỡng cửa thị trường BRICS+

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Brazil, nơi diễn ra Hội nghị Cấp cao BRICS mở rộng, không chỉ mang thông điệp chính trị và ngoại giao, mà còn mở ra hướng đi chiến lược cho xuất khẩu sản phẩm thiên nhiên Việt Nam, đặc biệt là nông sản, thực phẩm và dược liệu. Trong bối cảnh thế giới dịch chuyển sang tiêu dùng xanh và bền vững, BRICS+ nổi lên như một khối thị trường giàu tiềm năng, mang tính bổ trợ mạnh mẽ với thế mạnh sẵn có của Việt Nam.

Khai mở “mỏ vàng xanh” dược liệu Tây Bắc bằng tư duy chuỗi giá trị và thương hiệu

Vùng núi phía Bắc, đặc biệt là các tỉnh Tây Bắc, được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển ngành dược liệu trở thành kinh tế mũi nhọn nhờ lợi thế khí hậu, thổ nhưỡng và sự đa dạng sinh học. Tuy nhiên, để “mỏ vàng xanh” thực sự tạo ra giá trị gia tăng bền vững, đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ về tư duy chuỗi giá trị và chiến lược xây dựng thương hiệu vùng cho các sản phẩm đặc hữu.