Vắc xin zona và lợi ích bất ngờ cho sức khỏe tim mạch

Khi nhắc đến bệnh zona (hay còn gọi là giời leo), nhiều người thường chỉ nghĩ đến một bệnh nhiễm trùng da gây đau đớn với những mảng phát ban và mụn nước khó chịu. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học gần đây đã mở ra một góc nhìn hoàn toàn mới, đáng kinh ngạc: việc tiêm phòng vắc-xin zona không chỉ giúp ngăn ngừa căn bệnh này mà còn mang lại lợi ích to lớn trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch, giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ và đau tim.

Việc tiêm phòng vắc-xin zona không chỉ giúp ngăn ngừa căn bệnh này mà còn mang lại lợi ích to lớn trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Mối liên hệ chặt chẽ giữa vắc-xin zona và sức khỏe tim mạch

Bệnh zona thần kinh là kết quả của sự tái hoạt động của virus Varicella Zoster (VZV) – cùng loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi một người khỏi bệnh thủy đậu, virus này không biến mất hoàn toàn mà "ngủ đông" trong các tế bào thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu do tuổi tác, bệnh tật hoặc căng thẳng, virus VZV có thể "thức giấc", di chuyển dọc theo các dây thần kinh ra da và gây ra bệnh zona.

Cảm giác đau rát, bỏng giộp mà bệnh nhân phải chịu đựng thực chất là biểu hiện của một tình trạng viêm nhiễm cấp tính trong cơ thể. Chính yếu tố "viêm" này là chìa khóa để giải thích mối liên hệ giữa bệnh zona và các vấn đề tim mạch.

Từ lâu, các nhà khoa học đã biết rằng tình trạng viêm mạn tính là một trong những tác nhân chính thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch – hiện tượng các mảng bám tích tụ trong lòng mạch máu, gây hẹp và tắc nghẽn. Khi một người mắc bệnh zona, phản ứng viêm bùng phát mạnh mẽ có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, bao gồm cả hệ thống mạch máu, làm hỏng lớp nội mạc và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông – nguyên nhân trực tiếp dẫn đến nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người từng mắc zona có nguy cơ gặp các biến cố tim mạch cao hơn đáng kể. Một số thống kê cho thấy nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành có thể tăng lên 25% và nguy cơ đột quỵ tăng tới 38% sau khi bị zona. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những người đã có sẵn các bệnh nền.

Trong bối cảnh đó, các phát hiện được công bố tại Đại hội Tim mạch châu Âu gần đây đã mang lại một tin vui lớn. Một nghiên cứu quy mô do giáo sư Dong Keon Yon (Hàn Quốc) dẫn đầu đã chứng minh rằng, việc tiêm vắc-xin phòng bệnh zona có thể làm giảm đáng kể nguy cơ này. Cụ thể, việc tiêm phòng giúp giảm 26% nguy cơ gặp các biến cố tim mạch lớn như đột quỵ và đau tim, đồng thời giảm 23% nguy cơ mắc các biến cố tim mạch nói chung.

Cơ chế đằng sau lợi ích này rất logic: bằng cách ngăn chặn sự tái hoạt động của virus VZV, vắc-xin đã ngăn chặn được phản ứng viêm hệ thống do bệnh zona gây ra. Khi không có "mồi lửa" viêm nhiễm này, các mạch máu sẽ được bảo vệ tốt hơn. Vắc-xin zona, từ một biện pháp phòng bệnh ngoài da, nay đã chứng tỏ vai trò như một "lá chắn" hữu hiệu cho sức khỏe trái tim.

Vắc-xin zona không chỉ ngăn ngừa tái phát virus VZV mà còn giúp giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Chủ động phòng ngừa zona, ii nên tiêm và cần lưu ý những gì?

Trước những lợi ích to lớn đã được chứng minh, việc chủ động tiêm phòng vắc-xin zona được xem là một chiến lược y tế dự phòng thông minh, đặc biệt với các nhóm đối tượng có nguy cơ cao.

Nhóm đối tượng quan trọng nhất được khuyến cáo tiêm phòng là người lớn từ 50 tuổi trở lên. Càng lớn tuổi, hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể càng suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho virus VZV tái hoạt động. Hầu như tất cả người lớn trong độ tuổi này đều đã từng mắc thủy đậu, đồng nghĩa với việc họ đều mang virus trong người và có nguy cơ mắc zona.

Bên cạnh đó, người từ 18 tuổi trở lên có hệ miễn dịch suy yếu hoặc có nguy cơ suy giảm miễn dịch cũng là đối tượng nên tiêm phòng. Nhóm này bao gồm những người đang điều trị ung thư, người cấy ghép nội tạng, người nhiễm HIV, hoặc người mắc các bệnh mạn tính làm suy yếu hệ miễn dịch như đái tháo đường, bệnh thận mạn, và cả bệnh tim mạch.

Hiện nay, loại vắc-xin zona thế hệ mới Shingrix đang được sử dụng rộng rãi. Đây là vắc-xin tái tổ hợp, không chứa virus sống, do đó nó an toàn cho cả những người có hệ miễn dịch suy yếu. Hiệu quả bảo vệ của Shingrix rất ấn tượng, lên đến hơn 97% trong việc ngăn ngừa bệnh zona và hơn 91% trong việc ngăn ngừa biến chứng đau dây thần kinh sau zona.

Lịch tiêm vắc-xin Shingrix bao gồm 2 mũi, tiêm bắp, khoảng cách giữa 2 mũi là từ 2 đến 6 tháng. Ngay cả những người đã từng bị zona cũng được khuyến cáo nên tiêm vắc-xin để ngăn ngừa bệnh tái phát.

Giống như bất kỳ loại vắc-xin nào, Shingrix cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ ngắn hạn, thường là nhẹ và tự khỏi sau vài ngày, bao gồm đau, sưng tại chỗ tiêm, đau đầu, mệt mỏi hoặc sốt nhẹ. Đây là những dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch của bạn đang phản ứng và tạo ra sự bảo vệ.

Việc vắc-xin zona có khả năng giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ là một minh chứng rõ ràng cho thấy mối liên kết phức tạp nhưng chặt chẽ trong cơ thể con người. Đầu tư vào việc tiêm phòng zona không chỉ là cách bạn bảo vệ mình khỏi những cơn đau do bệnh thần kinh mà còn là một hành động thiết thực để xây dựng một hàng rào bảo vệ vững chắc cho trái tim. Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng nguy cơ, hãy chủ động trao đổi với bác sĩ để được tư vấn về việc tiêm phòng.

Lần đầu cấp phép vắc-xin sốt xuất huyết, zona thần kinh

Nguy cơ biến chứng nặng từ điều trị zona thần kinh sai cách

Nhận diện sớm biểu hiện của bệnh zona thần kinh