| Lạm dụng thuốc nhức đầu, hạ sốt có thể âm thầm tàn phá gan Vì sao chiều cao người Việt thấp hơn chuẩn thế giới gần 8 cm? Lợi ích và những điều cần tránh khi xông hơi sau khi tập gym |
Zona là bệnh do sự tái hoạt động của virus gây bệnh thủy đậu Varicella-zoster. Ở lần hoạt động đầu tiên, virus này gây thủy đậu, sau đó cơ thể hình thành kháng thể chống lại sự hoạt động của chúng. Tuy nhiên, virus không biến mất hoàn toàn mà lui về "ẩn náu" trong các hạch thần kinh. Khi gặp điều kiện thuận lợi, như hệ miễn dịch suy yếu, virus tái hoạt động, di chuyển dọc theo dây thần kinh và gây nên bệnh zona.
 |
| Zona là bệnh do sự tái hoạt động của virus gây bệnh thủy đậu. |
Người lớn tuổi là nhóm dễ mắc zona và có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng hơn. Việc phát hiện sớm và nhận biết các triệu chứng ban đầu đóng vai trò quan trọng trong điều trị hiệu quả.
Nóng rát và đau
Cảm giác ngứa, đau hoặc nóng rát là triệu chứng đặc trưng, thường xuất hiện trước phát ban vài ngày. Người bệnh cảm thấy đau dọc theo dây thần kinh ở một bên cơ thể, kèm sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức toàn thân – dấu hiệu thường bị nhầm với cúm hoặc nhiễm siêu vi.
Mụn nước kèm nóng rát
Zona thường biểu hiện dưới dạng mụn nước chứa dịch, mọc thành chùm, sau đó vỡ ra và đóng vảy. Vị trí phổ biến là một bên mặt, ngực, bụng hoặc lưng. Các mụn nước có thể gây nhầm lẫn với vết côn trùng cắn hay bệnh chàm, dẫn đến chẩn đoán và điều trị muộn.
Sưng đau và nổi hạch vùng lân cận
Tùy theo vị trí phát ban, người bệnh có thể thấy sưng đau và nổi hạch ở các vùng tương ứng như cổ, nách, bẹn. Zona ở cổ hoặc vai có thể lan sang tay, còn nếu ở vùng mông có thể lan xuống đùi, cẳng chân.
Phát ban đỏ đặc trưng
Sau vài ngày phát bệnh, người bệnh thấy xuất hiện phát ban đỏ, hồng, tím hoặc nâu tuỳ theo sắc tố da. Phát ban thường chỉ khu trú một bên cơ thể, kèm theo cảm giác nóng rát, ngứa, nhạy cảm khi chạm vào.
Ngứa và tăng cảm giác đau
Vùng da tổn thương có thể ngứa và trở nên nhạy cảm hơn bình thường. Việc gãi có thể gây trầy xước, tăng nguy cơ nhiễm trùng. Đôi khi chỉ một va chạm nhẹ cũng khiến người bệnh đau hoặc khó chịu.
 |
| Vùng da tổn thương có thể ngứa và trở nên nhạy cảm hơn bình thường. Việc gãi có thể gây trầy xước, tăng nguy cơ nhiễm trùng |
Triệu chứng giống cúm
Một số bệnh nhân zona còn có biểu hiện sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi – dễ nhầm với cảm cúm. Đây là phản ứng miễn dịch của cơ thể với sự tái hoạt động của virus.
Biến chứng: đau thần kinh sau zona
Dù phát ban đã lành, nhiều người vẫn bị đau dây thần kinh kéo dài hàng tháng hoặc nhiều năm, gọi là đau thần kinh sau zona. Tình trạng này phổ biến hơn ở người trên 50 tuổi, gây chán ăn, mất ngủ, sút cân và suy giảm chất lượng sống.
Các thể bệnh zona phổ biến
Zona trên khuôn mặt: Xuất hiện mụn nước thành chùm trên nền hồng ban ở các khu vực như quanh mắt, trán, thái dương, gò má hoặc cằm – tương ứng các nhánh của dây thần kinh sinh ba. Da mặt rất nhạy cảm, dễ để lại sẹo, cần chăm sóc kỹ. Zona mặt có thể dẫn đến biến chứng liệt mặt (dây thần kinh VII ngoại biên), có thể phục hồi hoàn toàn hoặc không.
Zona ở mắt: Là thể bệnh zona ảnh hưởng vùng quanh mắt, gây đỏ mắt, đau, ngứa, sưng và mụn nước. Biến chứng có thể là viêm kết mạc, giác mạc, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến giảm thị lực hoặc mù lòa.
Zona ở tai: Virus tấn công dây thần kinh vùng tai gây đau tai, liệt mặt, loét trong tai, nổi hạch quanh tai, thậm chí xuất huyết. Đây là thể zona nguy hiểm cần theo dõi sát.
Zona ở miệng: Thường gây loét ở môi hoặc niêm mạc miệng, gây đau, khó ăn uống và nói chuyện. Dễ nhầm với nhiệt miệng nhưng mức độ đau và thời gian kéo dài nặng hơn.
Phòng bệnh bằng vaccine
Tiêm phòng là biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa zona và biến chứng. Khi nghi ngờ mắc zona, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền, cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
 Rau bí – món ngon dân dã, thực phẩm vàng cho sức khỏe |
 Uống nước lạnh ngày nắng nóng: Cẩn thận nếu bạn thuộc nhóm này |
 Mất thính lực do tiếng ồn: Nguy cơ âm thầm bạn không nên bỏ qua |
