Nâng chất lượng sống cho người cao tuổi: Bắt đầu từ đào tạo "Vaccine học"

Vì sức khỏe cộng đồng 11/11/2025 15:04 Theo dõi TH&SP trên

Tại Việt Nam, người cao tuổi với trung bình 3-4 bệnh nền là nhóm dễ tổn thương nhất. Đào tạo "Vaccine học" bài bản sẽ giúp bác sĩ chủ động tư vấn, tăng cường y tế dự phòng.

Số ca ung thư tại Việt Nam tăng gấp đôi trong một thập kỷ Báo động gánh nặng kép: 51% trẻ em sâu răng, 90% người lớn viêm nha chu Bộ Y tế vào quộc vụ hơn 200 người ngộ độc bánh mì tại TP HCM

Nghịch lý tuổi thọ và gánh nặng bệnh tật

Việt Nam đang là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Hiện cả nước có khoảng 12 triệu người từ 60 tuổi trở lên, và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) dự báo con số này sẽ đạt khoảng 21 triệu vào năm 2035.

Việt Nam đang là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới.

Một nghịch lý đang tồn tại là dù tuổi thọ trung bình của người Việt tăng (nam giới xếp thứ 5 và nữ giới xếp thứ hai tại Đông Nam Á), số năm sống khỏe mạnh lại không tương xứng.

Dữ liệu cho thấy, người Việt chỉ có khoảng 65 năm sống khỏe, đồng nghĩa với việc phải trải qua 8-10 năm cuối đời sống chung với bệnh tật. Trung bình một người lớn tuổi mắc 3-4 bệnh nền, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.

Mô hình bệnh tật tại Việt Nam đã thay đổi rõ rệt. Theo Tiến sĩ Trương Hồng Sơn, Phó Tổng Thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, nếu 50 năm trước, các bệnh truyền nhiễm là nguyên nhân tử vong chính, thì nay 80% ca tử vong đến từ các bệnh không lây nhiễm.

Cứ 10 người mất thì có 8 người do nhóm bệnh này, trong đó chủ yếu là tim mạch, ung thư, đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Sự gia tăng này một phần đến từ lối sống hiện đại thiếu điều độ, lạm dụng thực phẩm chế biến sẵn, lười vận động và căng thẳng kéo dài. Dân số già hóa cùng tỷ lệ bệnh mạn tính gia tăng khiến xã hội ngày càng dễ tổn thương trước các bệnh truyền nhiễm, tạo ra "gánh nặng bệnh tật kép".

Khoảng trống trong tiêm chủng người lớn

Trong bối cảnh đó, y tế dự phòng, đặc biệt là tiêm chủng, được xem là "chìa khóa" để giải quyết vấn đề. Việt Nam đã rất thành công với chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em, tuy nhiên, tiêm chủng cho người lớn, đặc biệt là nhóm người cao tuổi và có bệnh nền, vẫn còn là một khoảng trống lớn.

TS.BS Hoàng Tú Anh, Thành viên Ban Giám đốc Liên đoàn Người cao tuổi Quốc tế (IFA), nhận định: "Mặc dù tỷ lệ tiêm chủng ở Việt Nam thuộc nhóm cao trên thế giới, nhưng tiêm chủng ở người lớn và người cao tuổi chưa được ưu tiên đúng mức".

Các rào cản chính bao gồm nhận thức của cộng đồng về "tiêm chủng trọn đời" còn hạn chế, chi phí vaccine, việc chưa được chi trả rộng rãi qua bảo hiểm y tế, và chưa được tích hợp đầy đủ trong các chương trình y tế công cộng.

Đáng chúv ý, vai trò tư vấn của nhân viên y tế là yếu tố then chốt. GS. Hiệp sĩ Jonathan Van-Tam (Đại học Nottingham, Anh) chia sẻ kinh nghiệm quốc tế: "71% người dân sẵn sàng tiêm nếu được bác sĩ khuyến nghị".

Tuy nhiên, một khảo sát tại châu Âu cho thấy chỉ 21-29% sinh viên y khoa cảm thấy được đào tạo đủ để tư vấn về tiêm chủng. Điều này cho thấy sự cấp thiết phải nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế.

Chuẩn hóa 'Vaccine học' trong đào tạo y khoa

Trước thực trạng trên, việc chuẩn hóa đào tạo về vaccine cho nhân viên y tế được xem là một bước đi chiến lược. Ngày 10/11, tại TP. Hồ Chí Minh, Đại học Y Dược TP. HCM phối hợp cùng GSK Việt Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học "Định hướng phát triển học phần vaccine trong đào tạo sau đại học".

Sự kiện quy tụ các chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước, nhằm định hình chiến lược đào tạo "vaccine học" trong bối cảnh mới.

PGS.TS.BS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP. HCM phát biểu.

PGS.TS.BS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP. HCM, cho biết hiện nay hệ thống đào tạo y khoa chưa có học phần độc lập về "vaccine học", khiến nhiều bác sĩ chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng tư vấn, quản lý tiêm chủng. Thực tế năm 2024, trong số 1.921 học viên sau đại học tốt nghiệp tại trường, chỉ có khoảng 40 bác sĩ được học học phần về vaccine.

Để lấp đầy khoảng trống này, Đại học Y Dược TP. HCM đã xây dựng Đề án phát triển học phần Vaccine học giai đoạn 2025 - 2030. Kế hoạch dự kiến sẽ đưa học phần này vào chương trình đào tạo chính thức từ năm 2026, với mục tiêu đào tạo hơn 2.000 bác sĩ mỗi năm, và hướng tới đào tạo ít nhất 3.000 bác sĩ, học viên sau đại học có năng lực thực hành, tư vấn tiêm chủng hiệu quả.

Không chỉ tại TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS Hồ Thị Kim Thanh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội, cũng cho biết nhà trường đang định hướng xây dựng học phần độc lập "Vaccine và tiêm chủng" cho cả bậc đại học và sau đại học.

Các chuyên gia đều thống nhất rằng, việc đầu tư vào đào tạo y khoa dự phòng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho tương lai. Mục tiêu dài hạn là hình thành một lực lượng bác sĩ "vaccine-literate" – đội ngũ nhân viên y tế hiểu, tư vấn và thực hành tiêm chủng dựa trên bằng chứng khoa học, góp phần then chốt giúp Việt Nam chuyển từ y học chữa bệnh sang y học dự phòng chủ động, bắt kịp xu hướng "tiêm chủng trọn đời" của thế giới.

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn ứng phó bão Kalmaegi, y tế Trung Bộ trực chiến 24/24

Phát triển thuốc generic: Lời giải 'kép' cho y tế và kinh tế

Việt Nam thử nghiệm vaccine sốt xuất huyết một liều V181

Mạnh Quỳnh

Tags:

người cao tuổi vaccine học y tế dự phòng Dân số già hóa đào tạo y khoa tiêm chủng trọn đời bệnh không lây nhiễm bệnh tật kép Đại học Y Dược TP. HCM tuổi thơ Sống khoẻ

Cùng chuyên mục

Vụ hơn 200 người ngộ độc bánh mì – Chuyên gia chỉ đích danh vi khuẩn Salmonella

Tin khác

Jazxylo - Thuốc giảm nghẹt chuẩn GMP chính hãng từ Dược phẩm Meracine

Nghẹt mũi là triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh viêm đường hô hấp. Trước thực trạng thị trường thuốc đa dạng nhưng tiềm ẩn nhiều sản phẩm kém chất lượng, lựa chọn thuốc giảm nghẹt Jazxylo của Dược phẩm Meracine chính là giải pháp an toàn để bảo vệ sức khỏe hô hấp cho cả gia đình.

Mật ong chanh gừng – Thức uống “vàng” cho sức khỏe mùa giao thời

Trong tiết trời giao mùa, khi cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi nhiệt độ, một ly mật ong chanh gừng ấm áp không chỉ giúp làm dịu cổ họng, giảm ho mà còn là “bí quyết” tự nhiên giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và làm đẹp da.

Giữa mây trời Tây Bắc, yêu thương được trao đi

Có những chuyến đi không đo bằng quãng đường, mà bằng cảm xúc. Có những cuộc gặp gỡ không hẹn trước, nhưng lại để lại dư âm mãi mãi trong lòng người đi. Hành trình của Câu lạc bộ Thiện Tâm đến với xã Tà Tổng, tỉnh Lai Châu là một chuyến đi như thế – giản dị, ấm áp, nhưng chạm đến trái tim bất cứ ai từng nghe kể.

Miền Bắc sẽ đón không khí lạnh mạnh vào cuối tuần

Bão số 14 đang suy yếu trên Biển Đông nhưng vẫn gây biển động dữ dội. Trên đất liền, các tỉnh miền Bắc chấm dứt hoàn toàn nồm ẩm từ 12/11 và chuẩn bị đón đợt không khí lạnh mạnh, trời chuyển rét rõ rệt vào cuối tuần.

Ứng dụng công nghệ cao trong điều trị cơ xương khớp

Hội thảo khoa học quốc gia tại Trường Đại học Cửu Long cập nhật nhiều kỹ thuật hiện đại, từ phẫu thuật ít xâm lấn, y học tái tạo bằng vật liệu nano đến ứng dụng AI.

Bão số 14 liệu có ảnh hưởng đến đất liền nước ta?

Bão số 14 đã vào Biển Đông, mạnh cấp 13, giật 16. Cơ quan khí tượng nhận định bão có quỹ đạo bất thường, không ảnh hưởng đất liền nhưng gây biển động dữ dội trên biển.

Miền Bắc nồm ẩm "trái mùa": Vì sao và bao giờ chấm dứt?

Dù mới lập đông, miền Bắc đang trải qua những ngày nồm ẩm bất thường với độ ẩm trên 80%. Tình trạng khó chịu này được dự báo sẽ kéo dài đến hết ngày 11/11 trước khi một đợt không khí lạnh mới tràn về.

Báo động gánh nặng kép: 51% trẻ em sâu răng, 90% người lớn viêm nha chu

Tỷ lệ viêm nha chu cao (85-90%) đang khiến người Việt mất răng hàng loạt. Chuyên gia cảnh báo, mất răng không chỉ là thẩm mỹ mà liên quan trực tiếp đến sức khỏe toàn thân.

Số ca ung thư tại Việt Nam tăng gấp đôi trong một thập kỷ

Việt Nam ghi nhận số ca ung thư tăng gần gấp đôi trong một thập kỷ. Đây là gánh nặng đòi hỏi hành động quyết liệt, từ điều trị công nghệ cao đến giảm thiểu tác hại thuốc lá.

Siêu bão số 14 sẽ vào Biển Đông, dự báo đổi hướng đi Đài Loan

Sáng 10/11, siêu bão Fung-Wong sẽ vào Biển Đông (bão số 14), gây sóng rất lớn 8-10m. Tuy nhiên, bão được dự báo ít khả năng vào đất liền Việt Nam và sẽ đổi hướng đi Đài Loan (Trung Quốc).

Việt Nam thử nghiệm vaccine sốt xuất huyết một liều V181

Giữa lúc dịch sốt xuất huyết gia tăng, Việt Nam tham gia thử nghiệm vaccine V181 chỉ với một liều tiêm. Nghiên cứu có 4.000 trẻ em tham gia, mở ra hy vọng lớn về một giải pháp phòng bệnh bền vững.

Phát triển thuốc generic: Lời giải 'kép' cho y tế và kinh tế

Thuốc generic chất lượng cao vừa giúp giảm gánh nặng chi phí điều trị cho người dân, vừa mở ra cơ hội phát triển thị trường dược phẩm Việt Nam lên quy mô hàng chục tỷ USD.

Bão số 13 gây thiệt hại nặng, Thủ tướng quyết định hỗ trợ khẩn cấp 80 tỷ đồng

Trước thiệt hại của cơn bão số 13 (Kalmaegi) đã gây ra, ngày 7/11 Thủ tướng đã ký quyết định hỗ trợ 80 tỷ đồng cho 3 tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk và Quảng Ngãi khắc phục hậu quả.

Bão số 13 gây mưa lớn ở Trung Bộ, Biển Đông lại sắp đón bão số 14

Hoàn lưu bão số 13 (Kalmaegi) đang gây mưa lớn, nguy cơ sạt lở cao tại Trung Bộ dù bão đã tan. Trong khi đó, bão Fung-wong (số 14) dự báo sẽ mạnh lên cấp siêu bão, sắp tiến vào Biển Đông.

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn ứng phó bão Kalmaegi, y tế Trung Bộ trực chiến 24/24

Trước bão Kalmaegi, Bộ Y tế yêu cầu y tế Trung Bộ kích hoạt phương án ứng phó cao nhất, trực 24/24, đảm bảo thu dung bệnh nhân và tuyệt đối không để dịch bệnh bùng phát.

Bão số 13 giật cấp 17 áp sát đất liền, cảnh báo đặc biệt nguy hiểm

Sáng 6/11, bão số 13 (Kalmaegi) giật cấp 17 chỉ còn cách Quy Nhơn 330km. Bão dự kiến đổ bộ từ chiều tối nay, gây gió mạnh cấp 10-12 và mưa đặc biệt to (trên 600mm) cho đất liền.

Bão số 13 Kalmaegi giật cấp 17, chỉ đạo ứng phó 'khẩn cấp hơn, nguy hiểm hơn'

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhận định bão số 13 là cơn bão "hết sức bất thường", di chuyển nhanh và cường độ rất lớn. Các địa phương được yêu cầu hoàn thành di dời dân trước 19h ngày 6/11, cấm biển tuyệt đối.

Nghệ sĩ Tấn Beo suy thận: Hồi chuông cảnh báo 'sát thủ' thói quen ăn mặn

Nghệ sĩ Tấn Beo thừa nhận suy thận giai đoạn 5 do ăn mặn, uống bia khuya. Đây là lời cảnh tỉnh khi Việt Nam có hơn 10 triệu người mắc bệnh thận mạn.

Bộ Y tế chỉ đạo siết chặt an toàn thực phẩm tại bếp ăn tập thể và trường học

Đối mặt với thách thức từ các mô hình bếp ăn đa dạng, Bộ Y tế chỉ đạo phải giám sát chặt chẽ từ nguồn gốc thực phẩm, đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu nếu xảy ra vi phạm.

Bão Kalmaegi giật cấp 17 đang di chuyển thần tốc, dự báo đổ bộ Nam Trung Bộ

Sáng sớm nay 5/11, bão Kalmaegi (bão số 13) đã chính thức đi vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 13 trong năm 2025. Bão được dự báo di chuyển rất nhanh, cường độ rất mạnh và có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk.

Cộng đồng chung mục tiêu - Chìa khóa thay đổi thói quen sống khỏe

Thói quen tốt hiếm khi hình thành bền vững nếu ta chỉ đi một mình. “Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam” lần 5 cho thấy sức mạnh của các cộng đồng - từ đội thi, nhóm bạn tập luyện cho tới những người được tư vấn dinh dưỡng cùng chí hướng - đã trở thành chất xúc tác giúp nhiều cá nhân bứt phá, duy trì lối sống lành mạnh.