 |
| Mướp đắng có vị đắng, tính mát |
Là một trong những loại thực phẩm đắng nhất trong tất cả các loại rau quả, khổ qua được mệnh danh là “vua giải độc”, “công chúa đắng”. Khổ qua dân gian còn gọi là mướp đắng hay lương qua, mướp mủ... .
Chính vì sự đắng chát này mà nhiều người đã rất e ngại, nhưng ẩn sau vị đắng ấy, công dụng của khổ qua rất tuyệt vời mà không phải loại rau củ quả nào cũng có được.
Trong Đông y, mướp đắng có vị đắng, tính mát, công dụng giải độc, giải nhiệt, tiêu đờm, bổ thận, lợi niệu và nhuận tỳ.
Loại quả này chứa nhiều triterpenoids, polyphenol và flavonoid. Ngoài ra nó cũng chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ có tác dụng rất tốt trong việc cân bằng đường huyết, ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư, củng cố hệ tiêu hóa…
Sau khi phân tích các thành phần của mướp đắng, các nhà khoa học nhận thấy trong mướp đắng có chứa một loại protein có hoạt tính sinh lý, loại protein này có thể kích thích chức năng phòng vệ của hệ miễn dịch trong cơ thể, tăng hoạt động của các tế bào miễn dịch, đào thải chất độc hại trong cơ thể.
Mướp đắng phơi khô có thể dùng để pha trà có tác dụng thanh nhiệt, giải độc rất tốt. Không chỉ làm thức ăn, nước uống, mướp đắng còn làm thuốc trị nhiều bệnh.
Lợi ích của mướp đắng
 |
Kiểm soát bệnh tiểu đường
Mướp đắng có tác dụng hạ đường huyết bằng cách kiểm soát chuyển hóa glucose. Mướp đắng ức chế sự hấp thu glucose trong ruột và tăng cường sử dụng nó trong cơ bắp.
Chất chiết xuất từ quả, hạt và toàn bộ cây của mướp đắng được ghi nhận là có tác dụng hạ đường huyết (giống như insulin). Các saponin, ancaloit và polyphenol có trong mướp đắng có tác dụng tăng khả năng dung nạp insulin và hấp thu glucose.
Hỗ trợ giảm cân
Mướp đắng cũng có tác dụng chuyển hóa lipid. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, nó có thể làm giảm sự tích tụ chất béo, do đó có tác dụng chống béo phì.
Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng, dầu hạt mướp đắng có thể làm giảm nguồn dự trữ chất béo trong cơ thể bạn bằng cách giết chết các tế bào mỡ (tế bào lưu trữ chất béo) một cách có chọn lọc. Điều này là do nó chứa các phân tử hoạt động như glycoside triterpenoid, alkaloid, flavonoid, polyphenol, carotenoid và axit béo có tác dụng ngăn ngừa tình trạng viêm mô mỡ, thường liên quan đến rối loạn chuyển hóa.
Tăng cường sức khỏe gan
Ăn mướp đắng có thể kiểm soát tổn thương ôxy hóa vì nó có thể ngăn chặn sự tích tụ chất béo và cơ chế peroxy hóa lipid. Điều này làm chậm quá trình chết tế bào do viêm gây ra trong gan.
Nó cũng tăng cường hệ thống chống ôxy hóa của cơ thể, tức là các enzym nội tại như catalase và superoxide dismutase. Hơn hết, chất chiết xuất từ mướp đắng có thể ngăn chặn tổn thương gan do uống rượu mãn tính.
Giảm táo bón và bệnh trĩ
Mướp đắng giúp đi tiêu dễ dàng. Nó là một chất kích thích tiêu hóa và nhuận tràng đã được chứng minh. Bệnh nhân bị trĩ có dấu hiệu cải thiện khi họ được sử dụng chiết xuất lá mướp đắng trong điều trị.
Mướp đắng cũng kích thích các tế bào ruột của bạn tiết ra nhiều dịch tiêu hóa hơn giúp tiêu hóa thức ăn nhanh hơn và tốt hơn. Bằng cách ngăn ngừa táo bón, mướp đắng làm giảm áp lực lên các tĩnh mạch bên trong búi trĩ.
Chống lại bệnh ung thư
Hầu hết bộ phận của cây mướp đắng đều có đặc tính chống ung thư. Chiết xuất của nó ức chế sự phát triển của tế bào ung thư bằng cách kích hoạt quá trình chết tế bào.
Dầu hạt của nó có các axit béo hoạt tính sinh học can thiệp vào sự gia tăng của các dòng tế bào ung thư vú và ung thư gan. Ngoài ra, toàn bộ quả và chiết xuất vỏ của mướp đắng cho thấy hiệu quả cao trong việc chống lại bệnh ung thư đại tràng.
Cản trở nhiễm trùng xoắn khuẩn
Nhiễm giun xoắn (bệnh do giun ký sinh) do sán lá, giun tròn, sán lá ảnh hưởng đến người và gia súc. Chiết xuất từ các bộ phận khác nhau của mướp đắng cho thấy hoạt động tẩy giun sán.
Saponin, alcaloid, oligoglycosid, flavonoid và tannin có hiệu quả nhất trong việc tiêu diệt giun. Mướp đắng có thể làm tê liệt chúng và phá vỡ hệ thống mạch máu và thần kinh của chúng.
Các chất phytochemical này có thể hạn chế sự di chuyển và tồn tại của ấu trùng giun. Ăn mướp đắng có thể làm giảm tải lượng giun trong cơ thể của bạn và cuối cùng ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng giun sán.
4 nhóm người đại kỵ không nên ăn mướp đắng
 |
Người huyết áp thấp
Theo vị lương y, trong quả mướp đắng có chứa chất charantin, Polypeptid-P và Vicine có khả năng làm hạ đường huyết, dẫn đến tụt huyết áp, nên những người có tiền sử huyết áp thấp không nên sử dụng mướp đắng.
Người có vấn đề về hệ tiêu hóa
Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, nếu lạm dụng, ăn quá nhiều mướp đắng có thể ảnh hưởng không tốt đến tiêu hóa, gây tiêu chảy, ảnh hưởng đến dạ dày. Lương y khuyên những người đang mắc bệnh tiêu hóa không nên ăn nhiều mướp đắng, nếu có thể kiêng thì càng tốt.
Phụ nữ mang thai và cho con bú
Lương y Sáng cho biết, mướp đắng có thể gây co thắt tử cung, xuất huyết và dẫn đến sảy thai. Ngoài ra, phụ nữ mang thai ăn nhiều mướp đắng có thể gây kích thích tử cung và dẫn đến sinh non. Phụ nữ đang cho con bú cũng không nên ăn mướp đắng vì một số thành phần không tốt có thể được truyền qua sữa mẹ.
Người mới phẫu thuật
Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng cho rằng việc ăn mướp đắng ngay khi mới phẫu thuật sẽ gây cản trở quá trình kiểm soát đường huyết của bệnh nhân. Tốt nhất người bệnh nên ngừng ăn mướp đắng trong ít nhất 2 tuần trước và sau phẫu thuật.
Lưu ý khi ăn mướp đắng
 |
Bạn cần tránh uống trà ngay sau khi ăn mướp đắng kẻo ảnh hưởng dạ dày.
Không nên kết hợp mướp đắng cùng các loại hải sản như tôm, cua… vì mướp đắng chứa vitamin C, khi kết hợp cùng asen có trong hải sản có thể gây phản ứng khó chịu, nặng hơn sẽ tạo thành thạch tín gây ngộ độc.
Dù mướp đắng có thể làm giảm lượng đường trong máu, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường nhưng nếu đang trong thời kỳ dùng thuốc hạ thấp lượng đường thì việc ăn mướp đắng có thể khiến mức đường trong máu xuống thấp hơn cho phép, gây hại cho sức khỏe.
