Lá dong giúp bánh chưng, bánh tét có màu xanh đẹp mắt và hương thơm dễ chịu |
Mỗi dịp Tết đến, trong những khu chợ lại đầy những sạp hàng bán lá dong. Đây là loại lá chỉ được bán nhiều mỗi dịp cuối năm, phục vụ người dân gói bánh chưng. Có thể nói, lá dong là loài thực phẩm đặc trưng của ngày Tết, thấy lá dong là thấy xuân về. Loại lá này thường được sử dụng để gói bánh chưng, bánh ú, bánh giò, bánh tét, bánh nếp, bánh tẻ. Khi luộc bánh, lá dong sẽ giúp bánh có hương thơm đặc trưng rất dễ chịu.
La dong to, thuôn dài có đầu nhọn và nhẵn. Kích thước khoảng 35cm, rộng 12cm, cuống dài 22cm, trong đó 2 – 3cm phía trên nhẵn. Gân lá vàng hình rẻ quạt. Lá có đặc tính toàn xanh, to bản, dày, dẻo. Loại lá này được tìm thấy nhiều ở các nước châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Bhutan, Indonesia, Myanma, Philippines, Thái Lan, Việt Nam. Ở Việt Nam, lá có ở nhiều nơi thuộc Bắc Bộ, Trung Bộ... Dong được xem là loại cây sạch, ít sâu bệnh. Lá dong có thể thu hái quanh năm, tùy nhiên, từ tháng 8 trở đi, thường ít thu hoạch lá mà chăm sóc cây để thu hái vào dịp Tết.
Bên cạnh tác dụng để gói bánh thường thấy, lá dong còn là vị thuốc trong Đông Y. Lá có vị ngọt, nhạt, tính hơi. Lá có thể làm thuốc trị say rượu, giải rượu, chữa ngộ độc, giúp mát gan, giải độc, hạ men gan, điều trị rắn cắn.
Không chỉ lá, củ của cây dong cũng là một loại thực phẩm được nhiều người yêu thích, chứa nhiều tinh bột, có vị ngọt, tính lạnh, tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, an thần và giáng áp, thường được dùng để chữa viêm gan vàng da, bệnh lỵ mạn tính, ho ra máu, rong huyết, khí hư, kinh nguyệt không đều, ung nhọt... Rễ của cây dong dùng chữa sưng gan, lỵ, tiểu tiện đỏ đau...
Những năm gần đây, lá dong rừng được nhiều người ưa chuộng |
Bài thuốc từ lá dong
Cầm máu, làm lành viết thương: 100g lá dong, rửa sạch, giã nhỏ, đắp băng. Việc đắp lá dong lên vết thương giúp cầm máu rất tốt.
Giải rượu: Dùng từ 100 - 200g lá xanh đậm, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước, cho uống trực tiếp. Có thể dùng lá xanh phơi khô, sắc uống cũng có tác dụng tương tự. Dùng riêng hoặc kết hợp với lá non sắn dây cũng được.
Lá dong là vị thuốc trong Đông Y, chữa được nhiều bệnh |
Chữa ngộ độc: Dùng lá non hoặc đọt non khoảng 50g, rửa sạch, giã nát, thêm nước vừa đủ, lọc lấy nước uống. Ngày uống từ 2 đến 3 lần.
Chữa rối loạn tiêu hóa, đi ngoài: Lá cây dong đốt tồn tính, mỗi lần uống 20g với nước sôi để nguội. Ngày uống từ 2 đến 3 lần.
Chữa hen suyễn: Phần thân (phần thân chính của cây lá dong là phần gốc của cây dong, không lấy phần trên mặt đất là thân giả) thái lát mỏng rồi sao vàng hạ thổ, sau đó sắc uống.