 |
Cây hoàng liên chân gà có tên khoa học là: Coptis chinensis, coptis teeta, Coptis teetoides, Coptis quinquesecta đây đều là các giống cây thuộc họ Hoàng liên – tên danh pháp khoa học là Râunculaceae.
Hoàng liên chân gà là cây thân thảo, sống nhiều năm, cao chừng 15 – 35 cm, thân mọc thẳng, phía trên phân nhánh, có nhiều rễ nhỏ. Lá mọc so le, mọc từ thân rễ lên, có cuống dài 6 – 12 cm. Phiến lá gồm 3- 5 lá chét mỗi lá chét lại chia thành nhiều thùy mép có răng cưa.
Tại Việt Nam, loài này phân bố chủ yếu ở các vùng phía Bắc như ở huyện Sa Pa (Lào Cai) và huyện Quản Bạ (Hà Giang). Loài Coptis quinquesecta Wang. ở huyện Sa Pa (Lào Cai).
Bộ phận dùng làm thuốc của cây Hoàng liên chân gà là thân rễ (Rhizoma Coptidis). Đào lấy thân rễ già, rửa thật nhanh cho sạch đất cát, cắt bỏ rễ con và gốc thân, phơi hay sấy khô.
Hoàng liên chân gà có công dụng chữa lỵ amid, lỵ trực khuẩn, viêm dạ dày ruột, đau mắt đỏ (viêm kết mạc viêm tai giữa có mủ, chữa bệnh sốt nóng nhiều, vật vã mất ngủ; chữa bệnh trĩ, thổ huyết, chảy máu cam, chữa mụn nhọt có mủ, nhiễm khuẩn; thường kết hợp với một số vị thuốc khác. Berberin được dùng để chữa lỵ, ỉa chảy, nhiễm khuẩn do tụ cầu, liên cầu,… .
 |
Một số bài thuốc có cây Hoàng liên chân gà
Trị thấp nhiệt uất tích ở can đởm, mắt đỏ, mắt sưng đau, ra gió chảy nước mắt, mắt mờ: Hoàng liên 4g (xắt vụn), ngâm sữa người, điểm vào mắt, mỗi ngày 2-3 lần.
Trị lở miệng: Hoàng liên, Ngũ vị tử, Cam thảo lấy với lượng bằng nhau, cho vào sắc lấy nước cốt ngậm.
Trị nga khẩu sang: Hoàng liên 8g, Thạch xương bồ 1 chỉ. Sắc uống.
Trị sốt cao do lỵ trực trùng cấp tính, tiêu ra máu mủ: Hoàng liên 4g + Hoàng bá, Bạch đầu ông, Tần bì, Cát căn, mỗi thứ 12g + Mộc hương 8g. Cho tất cả các vị trên vào sắc lấy nước uống.
Trị kiết lỵ: Hoàng liên 12g, phơi khô tán thành bột, một ngày chia làm 3 lần uống với nước.
Trị ruột viêm, lỵ trực khuẩn: Hoàng liên 80g + Mộc hương 20g. Đem các vị trên tán thành bột, làm thành viên hoàn, mỗi lần uống 2 – 8g, ngày dùng 2 – 3 lần với nước.
Trị thấp nhiệt uất tích ở can đởm, mắt đỏ, mắt sưng đau, ra gió chảy nước mắt, mắt mờ: Hoàng liên, Hoàng cầm, Hoàng bá mỗi vị 8g + Thiên hoa phấn, Chi tử, Cúc hoa, Liên kiều mỗi vị 12g + Xuyên khung, Bạc hà mỗi vị 4g. Sắc uống
Trị chứng tiêu khát đột ngột, tiểu nhiều: Dùng Hoàng liên, Mạch môn đông, Ngũ vị tử mỗi vị với lượng bằng nhau.
 |
Lưu ý: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Nên theo dõi khi sử dụng các phương pháp trên và dừng lại khi thấy có bất kỳ biểu hiện bất thường nào liên quan đến sức khỏe.
