Đặc điểm của cây nắp ấm
 |
Cây nắp ấm có tên khoa học là Nepenthes mirabilis (Lour.) Druce, thuộc họ Nắp ấm – Nepenthaceae, tên gọi khác là cây nắp bình, cây bình nước, nắp bình cât, trư lung thảo, bình nước kỳ quan, cây bắt mồi, trư tử lung,...
Cây nắp ấm là loại dây leo lâu năm, thân thảo hoặc bán thảo. Thân có thể dài đến 3 m, bò lên thân cây khác hoặc trườn dài trên mặt đất. Một số cây nắp ấm dại, mọc trong rừng sâu có thể dài đến 20 m. Thân cây hình trụ có thể có đường kính lên đến 5 cm. màu sắc thay đổi từ màu lục sang mau nâu theo quy trình phát triển và sinh trưởng.
Lá cây nắp ấm có cuống dài, thường ôm gọn vào thân, lá có hình bầu dục dài khoảng 10 cm. Phía trên tạo thành một cuộn dây uốn cong, chiều dài khoảng 15 cm. Đầu là thường biến thành một cái bình, trong giống như hoa, nhưng thực chất lại không phải là hoa. Vậy nên, nắp ấm còn hay được gọi là bình nước.
Bình Nắp ấm có hình trụ, hơi phồng to ở phía gốc, nhỏ về phía đầu. Bên trên miệng mình có nắp đậy, mặt trên nắp trơn, mặt dưới có nhiều phiến, gân phân phối đều khắp mặt lá.
Trong bình nước tiết ra một chất nhầy có công dụng thu hút và tiêu hóa côn trùng.
Lúc côn trùng bay vào bình, miệng bình sẽ đóng lại, chất nhầy trong miệng bình sẽ làm dính cánh và chân của côn trùng, khiến côn trùng không thể bay và bị tiêu hóa dãn dần bởi dịch của cây.
Hoa của cây nắp ấm mọc thành chùm, và khoảng cách thưa, chia thành hoa đực và hoa cái. Bên trong hoa có cột nhị dài, 16 – 20 bao phấn cong, xếp thành 2 dãy. Quả năng, hơi dài và mảnh.
 |
Thông thường hoa nắp ấm nở vào mùa hè và mùa thu rồi ra quả vào mùa đông, cây đặc điểm ưa khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm
Mỗi loài cây nắp ấm khác nhau sẽ mang những đặc điểm riêng biệt. Tuy nhiên vùng đất và khí hậu xuất hiện cây nắp ấm có một số điểm chung như: đất phèn, chua hay đầm lầy; địa hình núi có thung lũng và nước suối ấm chảy qua liên tục trong năm.
Toàn thân cây nắp ấm được sử dụng để làm thuốc.
Mùa hoa cây nắp ấm thường rơi vào tháng Giêng. Tuy nhiên, cây nắp ấm có thể thu hái quanh năm, rửa sạch, cắt thành đoạn ngắn 2 – 3 cm, phơi khô, bảo quản dùng dần.
Ở Việt Nam, cây nắp ấm được phát hiện với số lượng nhiều tại các tỉnh như Khánh Hòa, Lâm Đồng, Bà Rịa ,Bình Dương, Bình Thuận, Kiên Giang....
Cây sau khi sơ chế lưu giữ ở nơi thoáng mát, tránh côn trùng, nơi ẩm ướt. Đôi khi có thể mang ra phơi nắng để tránh nấm mốc.
Thành phần hóa học: Flavonoid Glycoside, Phenol, Axit Amin, Đường, Bismuth
Theo y học cổ truyền: Cây nắp ấm tính mát, hơi nhạt, có vị ngọt nhẹ, tính hàn thường được dùng để tiêu viêm, thanh nhiệt, hạ huyết áp, tiêu đờm và tiêu viêm, quy vào phổi, túi mật và dạ dày.
Tác dụng của cây nắp ấm
 |
Tác dụng đầu tiên của cây nắp ấm đó chính thu hút và bẫy côn trùng nhờ vào chất nhầy tiết ra bên trong nắp ấm. Chất dịch sẽ thu hút côn trùng bay tới, khi đó, nắp sẽ đóng lại chất nhầy khiến côn trùng không thể thoát ra, từ đó sẽ bị tiêu huỷ bên trong nắp ấm, tạo ra nguồn dinh dưỡng tự nhiên để nuôi cây.
Cây sở hữu ngoại hình mới lạ không giống ai nên cây nắp ấm cũng rất được ưa chuộng để làm cây trang trí trong khuôn viên nhà.
Ngoài ra, cây nắp ấm còn giúp không khí xung quanh nó được thanh lọc và trong lành hơn.
Bài thuốc sử dụng cây nắp ấm
Điều trị đái tháo đường, hay khát, cổ họng khô rát
Dùng 30 g cây nắp ấm, giảo cổ lam, thiên môn đông mỗi vị 25g.Tất cả đem sắc cùng với 3 lít nước, để lửa vừa đun trong 20 phút. Đợi nguội, chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Sử dụng liên tục trong thời gian 1 – 3 tháng.
Điều trị gan nhiễm mỡ
30 - 50g toàn thân cây nắp ấm phơi khô nấu nước thay trà uống hàng ngày, đem nấu với 3 lít nước sôi, giữ lửa đều trong 20 phút. Để nguội và dùng liên tục trong 30 ngày hoặc 3 tháng nếu cần thiết.Điều trị huyết áp cao
Sử dụng cây nắp ấm 30 – 50 g đun sôi dùng xông hơi toàn thân. Bênh cạnh đó, người bệnh có thể dùng kết hợp với 9 g câu đằng, 15 g hy thiêm đun sôi dùng xông để tăng hiệu quả.
 |
Chữa vàng da do viêm gan
Dùng cây nắp ấm, mã đề, kim tiền thảo mỗi vị 30 g. Tất cả sắc thành nước uống mỗi ngày.
Điều trị sỏi đường tiết niệu, sỏi thận
Sử dụng 30g cây nắp ấm, thương nhĩ tử, bạch tật lê mỗi loại 12 g, dây bòng bong 20 g, trần bì, mộc hương, mỗi vị 6 g. Đem các vị thuốc sắc cùng với 1.500 ml nước. Đến khi cạn còn 600 ml là được. Đợi nguội chia thành 3 lần uống trong ngày. Sử dụng liên tục trong 30 ngày sau đó đến bệnh viện để kiểm tra tình trạng sỏi mới nhất.
Sử dụng thanh nhiệt
Dùng 15 g cây nắp ấm đun sôi với một lượng nước vừa đủ để uống thay nước trong ngày, chống mất nước và hỗ trợ lợi tiểu.
Điều trị tiêu chảy, tiêu ra phân loãng
Sử dụng cây nắp ấm nấu lấy nước uống, tiêu chảy sẽ ngừng ngay.
Giải độc chống viêm
Dùng cây nắp ấm tươi rửa sạch, giã nát đắp lên da có thể điều trị nhiễm trùng da do virus, giúp da hết sưng đỏ. Bên cạnh đó sử dụng nước giã cây cắp ấm thoa lên da có thể phòng chống muỗi đốt và bảo vệ sức khỏe của da.
Điều trị ho khan, đau tức phổi
Dùng 30 g cây nắp ấm, 2 – 3 quả dưa leo nấu cùng hai bát nước, đến khi còn 1 bát. Uống thuốc khi nước còn nóng.
Lưu ý khi sử dụng cây nắp ấm
Không sử dụng nước cây nắp ấm thay nước lọc hàng ngày. Mỗi ngày chỉ nấu nước dùng uống một lần.
Cây nắp ấm mặc dù không độc nhưng phụ nữ có thai không thích hợp sử dụng cây nắp ấm bởi vì cây có thể thúc đẩy lưu lượng máu và loại bỏ máu ứ đọng trong cơ thể. Do đó, nếu phụ nữ có thai sử dụng dễ dẫn đến sẩy thai hoặc làm ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi.
Dùng quá liều có thể dẫn đến một số tác dụng không mong muốn. Do đó, trao đổi với thầy thuốc về liều lượng sử dụng an toàn.
 Tác dụng chữa bệnh của cây cơm nếp |
 Tác dụng của cây mề gà |
 Tác dụng chữa bệnh của cây nổ gai |
