Đề xuất này là một phần trọng tâm của "Dự thảo Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025-2030" do Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) vừa hoàn thành, với sự phối hợp của Bộ Công an.
Thực trạng đáng báo động của hệ thống cấp cứu ngoại viện
 |
| Ảnh minh họa. |
Dù đã có những nỗ lực nhất định với sự hình thành của các Trung tâm cấp cứu 115 tại Hà Nội, TP.HCM và một số tỉnh thành lớn, hệ thống cấp cứu ngoại viện của Việt Nam vẫn đang đối mặt với vô vàn thách thức nghiêm trọng:
Khung pháp lý và tài chính: Việt Nam chưa có chiến lược quốc gia riêng và khung pháp lý hoàn chỉnh cho cấp cứu ngoại viện. Đặc biệt, dịch vụ này chưa được bảo hiểm y tế chi trả, gây khó khăn lớn cho việc vận hành và mở rộng.
Tổ chức điều phối: Hệ thống thiếu sự thống nhất trên toàn quốc, hoạt động rời rạc giữa các ngành (y tế, công an, PCCC). Tổng đài 115 hiện tại chủ yếu chỉ tiếp nhận và điều xe, chưa có khả năng phân loại mức độ khẩn cấp của bệnh nhân ngay từ đầu.
Độ bao phủ dịch vụ quá thấp: Các trung tâm 115 chỉ đáp ứng được khoảng 10-20% nhu cầu thực tế. Khoảng 80-90% trường hợp còn lại là do người dân tự di chuyển đến bệnh viện, làm mất "thời gian vàng" trong cấp cứu. Người dân ở vùng sâu, vùng xa gần như không thể tiếp cận dịch vụ.
Thiếu hụt và yếu kém về nhân lực: Khoảng 80% nhân viên cấp cứu chưa được đào tạo chuẩn hóa và chưa có chứng chỉ hành nghề riêng cho lĩnh vực này. Chế độ đãi ngộ còn hạn chế dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng.
Trang thiết bị lạc hậu và thiếu thốn: Chỉ khoảng 60% số huyện (trước sáp nhập đơn vị hành chính) có xe cứu thương và 70% trong số đó không đạt tiêu chuẩn quốc tế. Tỷ lệ xe cứu thương của Việt Nam chỉ đạt 0,2 xe/100.000 dân, thấp hơn rất nhiều so với Singapore (0,8), Hàn Quốc (2), hay Nhật Bản và Đài Loan (2-3).
Chất lượng dịch vụ chưa đảm bảo: Thời gian phản ứng trung bình của xe cấp cứu cao hơn nhiều so với chuẩn quốc tế (≤8 phút ở đô thị, ≤15 phút ở nông thôn). Tỷ lệ bệnh nhân sống sót sau cấp cứu cũng chưa đạt mức khuyến cáo là 65%.
Giải pháp đột phá: Một tổng đài quốc gia cho mọi tình huống khẩn cấp
Để khắc phục những yếu kém trên, đề án đề xuất xây dựng Tổng đài quốc gia cấp cứu ngoại viện với một đầu số duy nhất, tích hợp các số khẩn cấp 113 (Công an), 114 (Cứu hỏa, cứu nạn) và 115 (Cấp cứu y tế).
 |
| Để khắc phục những yếu kém trên, đề án đề xuất xây dựng Tổng đài quốc gia cấp cứu ngoại viện với một đầu số duy nhất. |
Tổng đài này sẽ có các tính năng ưu việt:
Hoạt động 24/7: Đảm bảo tiếp nhận mọi cuộc gọi khẩn cấp bất kể thời gian.
Ứng dụng công nghệ cao: Tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn để tự động định vị người gọi, phân loại mức độ khẩn cấp và điều phối phương tiện, nhân lực phù hợp nhất.
Kết nối liên thông: Liên kết trực tuyến với các lực lượng y tế, phòng cháy chữa cháy, cảnh sát giao thông, cứu hộ cứu nạn và kết nối với hồ sơ bệnh án điện tử, các bệnh viện tiếp nhận để tối ưu hóa quá trình cấp cứu.
Mục tiêu đến năm 2030 hướng tới chuẩn quốc tế
Đề án đặt ra những mục tiêu cụ thể và tham vọng đến năm 2030:
100% tỉnh, thành phố kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện.
100% nhân viên cấp cứu ngoại viện có chứng chỉ hành nghề.
100% phương tiện cấp cứu đạt tiêu chuẩn quy định.
Ít nhất 2 triệu người dân được đào tạo về sơ cấp cứu ban đầu tại cộng đồng.
Việc triển khai đề án sẽ được thực hiện theo lộ trình rõ ràng:
Giai đoạn 1 (2025 - 2027): Thí điểm mô hình tổng đài quốc gia tại 6 địa phương đại diện cho các vùng miền: Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Khánh Hòa và An Giang.
Giai đoạn 2 (2027 - 2030): Đánh giá, rút kinh nghiệm và mở rộng triển khai trên phạm vi toàn quốc, chuẩn hóa và đồng bộ hóa toàn bộ hệ thống.
Đề án cũng nhấn mạnh việc xây dựng cơ chế tài chính bền vững, kết hợp ngân sách nhà nước, bảo hiểm y tế và xã hội hóa để đảm bảo hệ thống vận hành hiệu quả.
Việc triển khai thành công đề án được kỳ vọng sẽ nâng cao năng lực phản ứng khẩn cấp quốc gia, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ cấp cứu một cách nhanh chóng, bình đẳng và chất lượng, từng bước tiệm cận với các tiêu chuẩn tiên tiến của thế giới.
