Bánh nghệ - món ăn dân dã mà gây nghiện của quê lúa

Không ai biết chính xác bánh nghệ có từ bao giờ, chỉ biết rằng nó đã gắn bó với mảnh đất Thái Bình từ rất lâu đời và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực nơi đây.

Bánh có màu vàng đặc trưng từ nghệ.

Bánh có màu vàng đặc trưng từ nghệ, hòa quyện cùng vị thơm bùi của bột gạo tẻ và nhân đậu xanh hoặc thịt, tạo nên hương vị mộc mạc nhưng đầy cuốn hút. Thành phần chính gồm gạo tẻ, nghệ tươi, nước mắm, mỡ nước, tóp mỡ, thịt, hành khô, hạt tiêu, mộc nhĩ… tất cả kết hợp hài hòa tạo nên một món bánh vừa béo bùi, vừa đậm đà.

Theo người dân địa phương, bánh nghệ ngon nhất khi ăn nóng, bởi lúc này hương thơm quyến rũ nhất, lớp vỏ bánh mềm dẻo, nhân bên trong đậm đà. Nếu để nguội, bánh sẽ mất đi phần nào độ thơm ngon đặc trưng.

Không chỉ hấp dẫn bởi hương vị, bánh nghệ còn có giá trị dinh dưỡng cao và tốt cho sức khỏe. Màu vàng nghệ bắt mắt, vị béo nhẹ, thơm bùi của nhân bánh khiến ai nhìn cũng muốn thưởng thức ngay. Đây là một nét chấm phá độc đáo, góp phần làm phong phú thêm kho tàng ẩm thực Việt Nam. Vì thế, nếu có dịp đến Thái Bình, đừng quên cùng gia đình, bạn bè thưởng thức món bánh nghệ để cảm nhận trọn vẹn hương vị quê hương!

Làng Phú Cốc, huyện Kiến Xương là một trong những nơi hiếm hoi còn lưu giữ nghề làm bánh nghệ truyền thống. Trong phiên chợ làng, bên chõ bánh nghi ngút khói, bà Nguyễn Thị Hỡi vui vẻ kể về món bánh đặc biệt của gia đình:

“Ngày trước cả làng có đến chục người làm bánh. Sáng sáng, hàng chục người lại đội thúng bánh đi khắp các chợ bán. Ngày nay, không còn thấy ai bán nữa, chỉ còn hai chị em nhà bà bảo nhau giữ nghề”.

Nghề làm bánh trong gia đình bà Hỡi đã có từ bao đời nay, “từ nhỏ đã thấy bà làm, rồi mẹ làm” bà kể. Công thức được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, vẫn giữ nguyên những bí quyết truyền thống, chỉ thay đổi đôi chút để phù hợp với khẩu vị ngày nay.

Bánh nghệ có tên gọi như vậy bởi nguyên liệu chính là gạo tẻ và nghệ vàng.

Bánh nghệ có tên gọi như vậy bởi nguyên liệu chính là gạo tẻ và nghệ vàng. Tuy nhiên, điểm làm nên hương vị đặc trưng của bánh lại nằm ở phần nhân. Bà Nguyễn Thị Hỡi – người giữ nghề tại làng Phú Cốc chế biến nhân bánh từ nước mắm, mỡ nước, tóp mỡ, thịt, hành khô và hạt tiêu, tạo nên vị béo ngậy, thơm lừng, hấp dẫn ngay từ miếng cắn đầu tiên.

Bánh nghệ có thể được nặn thành hình thoi hoặc tròn tùy theo người làm. Khi thưởng thức, thực khách sẽ cảm nhận được hương thơm dịu nhẹ của nghệ, vị bùi dẻo của bột gạo tẻ hòa quyện với độ béo của nhân thịt, mỡ và hành phi. Dư vị quê hương đọng lại nơi đầu lưỡi, khiến ai ăn rồi cũng khó quên.

Thoạt nhìn, bánh nghệ có vẻ đơn giản, nhưng quá trình làm bánh lại đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ và mất nhiều thời gian. Như bà Hỡi chia sẻ: “để có được chõ bánh nghệ thơm ngon vàng tươi cũng cầu kỳ, kiểu cách lắm”.

Để bánh có màu vàng đẹp mắt mà không bị hăng, nghệ phải được chọn kỹ, rửa sạch, luộc chín vừa, sau đó giã lấy nước rồi mới trộn với bột gạo. Gạo làm bánh là gạo tẻ chứ không phải gạo nếp như nhiều loại bánh khác. Đặc biệt, phải chọn đúng gạo Thái Bình, ngâm đến độ dẻo vừa rồi nghiền thành bột. Bột được pha theo tỉ lệ ba phần ướt, một phần khô để đảm bảo bánh có độ dẻo mà không dính, khi ăn không bị nát.

Công đoạn khó nhất chính là xôi bột – khâu quyết định chất lượng bánh. Bột phải được xôi thật đều để lên hơi đúng chuẩn, việc này không phải ai cũng làm được. Khi bột chín, người làm phải nhanh tay nhào và nặn nhân vào khi bột còn nóng. Các công đoạn này kéo dài khoảng 4 tiếng. Sáng hôm sau, bánh được hấp trong khoảng 1,5 đến 2 tiếng trước khi mang ra chợ bán.

Món bánh dân dã này không chỉ thơm ngon mà còn có giá cả phải chăng. Khách hàng quen thuộc của chị em bà Hỡi chủ yếu là học sinh và người đi chợ sớm. Hương vị giản dị nhưng đầy cuốn hút của bánh nghệ khiến nó trở thành lựa chọn hoàn hảo cho một bữa sáng chắc bụng, đủ đầy, chỉ với vài nghìn đồng.

Khau nhục Sơn Dương - biểu tượng ẩm thực của người Sán Dìu ở Quảng Ninh

Làng nghề truyền thống Vân Cù - nơi sản xuất bún nổi tiếng bậc nhất xứ Huế

Bánh khoái xứ Thanh - giòn ngon, khó cưỡng