Xuất khẩu nông sản Việt Nam bứt phá trong hội nhập toàn cầu

Xuất khẩu nông nghiệp 8 tháng năm 2025 đạt 45,37 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ 2024.

Áp lực từ thị trường và yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh

Toàn cầu hóa mở ra cánh cửa rộng lớn cho xuất khẩu nông sản, song những biến động địa chính trị, lạm phát toàn cầu và các chính sách bảo hộ mậu dịch của nhiều quốc gia khiến con đường đi của nông sản Việt không ít chông gai. Hàng rào thuế quan, phi thuế quan và những tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe liên tiếp gia tăng, buộc ngành nông nghiệp phải không ngừng thích ứng.

Trong bối cảnh đó, kết quả xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2025 vẫn ghi nhận sự tăng trưởng tích cực. Kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp đạt 45,37 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ 2024. Riêng nông sản chủ lực đạt 24,42 tỷ USD (tăng 13,8%), chăn nuôi đạt 410,7 triệu USD (tăng 24,5%), thủy sản đạt 7,03 tỷ USD (tăng 11,5%), lâm sản đạt 11,9 tỷ USD (tăng 6,6%). Đáng chú ý, nhóm đầu vào sản xuất tăng 30,4% với giá trị 1,6 tỷ USD, muối tăng gấp đôi lên 7,1 triệu USD.

Một số mặt hàng nổi bật phản ánh xu hướng thị trường. Cà phê ghi dấu ấn với 1,2 triệu tấn xuất khẩu, trị giá 6,42 tỷ USD, tăng 59,1% về giá trị nhờ giá bình quân tăng 46,4%, đạt hơn 5.580 USD/tấn. Cao su đạt 1,1 triệu tấn, trị giá 1,94 tỷ USD, giảm nhẹ về khối lượng nhưng tăng 10,2% về giá trị nhờ giá bình quân tăng 11,5%. Ngược lại, chè giảm 7,9% về khối lượng và 11% về giá trị, còn gạo đạt 6,3 triệu tấn nhưng kim ngạch giảm 17,5% do giá xuất khẩu bình quân giảm gần 20%. Trái cây và rau quả đạt 4,62 tỷ USD, giảm 2,2% so với cùng kỳ.

Dù còn nhiều biến động, những con số này cho thấy nông sản Việt vẫn duy trì khả năng cạnh tranh và linh hoạt ứng phó với khó khăn. Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, ngành sẽ tiếp tục đẩy mạnh sản xuất, bảo đảm nguồn cung lương thực, thực phẩm trong nước, đặc biệt dịp Tết Nguyên đán, đồng thời giữ vững mục tiêu xuất khẩu cả năm khoảng 65 tỷ USD. Song song, Bộ cũng triển khai tổng kết Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông lâm sản đạt chuẩn giai đoạn 2022-2025 và chuẩn bị kế hoạch giai đoạn 2026-2030. Đây là bước đi quan trọng để tạo nền tảng quản trị nguồn hàng ổn định, phục vụ chế biến và xuất khẩu.

Giải pháp quản trị để củng cố vị thế xuất khẩu bền vững

8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nông sản đạt 24,42 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ.

Để thích ứng với bối cảnh hội nhập sâu rộng, ngành nông nghiệp và doanh nghiệp Việt Nam không thể chỉ dừng lại ở việc mở rộng sản lượng, mà cần tập trung vào quản trị chiến lược và nâng cao giá trị gia tăng. Trước tiên, việc nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu và phát triển chuỗi giá trị trở thành ưu tiên hàng đầu. Đây là cách duy nhất để nông sản Việt đáp ứng được tiêu chuẩn của các thị trường khó tính như Mỹ, EU hay Nhật Bản. Bên cạnh đó, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu được xem là giải pháp quan trọng nhằm giảm phụ thuộc và phân tán rủi ro.

Sự kiện Mỹ áp thuế đối ứng 40% với hàng trung chuyển cho thấy tính cấp thiết của việc đàm phán thương mại và cập nhật chính sách kịp thời. Theo bà Nguyễn Cẩm Trang – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), Việt Nam đang ưu tiên làm rõ định nghĩa và cơ chế áp dụng để doanh nghiệp có cơ sở xây dựng phương án sản xuất - kinh doanh. Một khía cạnh quan trọng khác là đổi mới công nghệ. Việc ứng dụng khoa học tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp không chỉ giúp nâng cao chất lượng mà còn tạo ra sản phẩm mới có giá trị cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng quốc tế.

Sự liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp trong thực hành nông nghiệp tốt cũng là nền tảng để duy trì xuất khẩu bền vững, bởi chỉ khi tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu của thị trường, sản xuất mới trở nên ổn định và dài hạn. Theo các chuyên gia, tăng trưởng xuất khẩu bền vững cần dựa trên ba trụ cột: đảm bảo xuất xứ và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, nâng cao uy tín chất lượng sản phẩm, và khẳng định thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

Với mức tăng trưởng giá trị gia tăng hàng năm đạt khoảng 5-7% và 11 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để chuyển mình từ xuất khẩu số lượng sang xuất khẩu chất lượng. Nhìn về dài hạn, hội nhập sâu rộng không chỉ là cánh cửa để nông sản Việt mở rộng thị trường, mà còn là phép thử cho năng lực quản trị của toàn ngành. Thành công sẽ thuộc về những doanh nghiệp biết đầu tư sáng tạo, nắm bắt xu thế tiêu dùng toàn cầu và xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững, để từ đó, khẳng định thương hiệu Việt Nam trên bản đồ nông sản thế giới.

Sức mạnh cộng hưởng đưa ngành rau quả Việt Nam vươn ra biển lớn

Nghịch lý nông sản Việt: Chinh phục thế giới, bỏ ngỏ "sân nhà"

Chuyển đổi số và xúc tiến thương mại: Đòn bẩy mới cho nông sản Việt

Kết nối thị trường – Xây dựng thương hiệu – Thúc đẩy tiêu thụ nông sản

Bộ Công Thương đồng hành giúp nông sản Việt nâng tầm quốc tế