Những giá trị dinh dưỡng và lợi ích tuyệt vời từ quả bơ
 |
| Quả bơ dù béo nhưng được khoa học chứng minh tốt cho tim mạch. |
Quả bơ hiện được trồng phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở khu vực Tây Nguyên, và từ lâu đã được ví như “nữ hoàng trái cây” nhờ bảng thành phần dinh dưỡng vô cùng phong phú. BSCK II Huỳnh Tấn Vũ – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM Cơ sở 3, cho biết bơ chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như chất béo, carbohydrate, protein, kali, chất xơ, các vitamin nhóm B, vitamin E, vitamin C, vitamin K, gluxit cùng nhiều khoáng chất thiết yếu khác.
Theo các số liệu định lượng, trong 100g thịt bơ có khoảng 1,9g chất đạm, bao gồm 147mg lysin; 2,3g tinh bột; 9,4g chất béo; 0,5g chất xơ; 60mg canxi; 1,6mg sắt; 24mg magie; 311mg đồng và đặc biệt là 351mg kali. Lượng kali dồi dào này chiếm khoảng 14% nhu cầu hằng ngày của cơ thể, cao hơn đáng kể so với chuối – loại quả chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu kali tương ứng.
Mặc dù có tên gọi gợi cảm giác béo ngậy, song bơ lại không gây tăng mỡ máu hay tăng cân nếu được sử dụng đúng cách. Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ khẳng định chính hàm lượng kali cao trong bơ là yếu tố quan trọng giúp hỗ trợ hạ huyết áp và duy trì sức khỏe tim mạch ổn định. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra rằng bơ có tác dụng tích cực trong việc điều chỉnh mỡ máu, giúp làm giảm triglyceride và cholesterol xấu.
Chất béo trong bơ chủ yếu là chất béo không bão hòa đơn – loại chất béo được đánh giá là có lợi cho sức khỏe. Khi kết hợp với hàm lượng chất xơ dồi dào, bơ giúp tạo cảm giác no lâu, hạn chế cơn đói và giảm tình trạng ăn uống quá mức. Nhờ đó, quá trình giảm vòng eo diễn ra một cách tự nhiên và bền vững, đặc biệt khi bơ được dùng thay thế cho các loại sốt béo trong khẩu phần ăn hằng ngày. Đối với phái đẹp, bơ còn là nguyên liệu làm đẹp hữu ích, giúp nuôi dưỡng làn da trắng mịn, tăng cường sức đề kháng cho da và hỗ trợ làm mờ sẹo, thúc đẩy quá trình lành vết thương nhờ tác dụng của magie và vitamin E.
Dưới góc độ y học cổ truyền, quả bơ còn được ứng dụng trong một số bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh. Bác sĩ Vũ chia sẻ bài thuốc giúp ổn định thần kinh và cải thiện giấc ngủ bằng cách dùng 200g thịt bơ hấp chín, sấy khô, kết hợp với 50g hoa nhài phơi khô và 30ml mật ong. Hỗn hợp này được tán mịn, trộn đều với mật ong rồi vo thành viên nhỏ cỡ hạt ngô, dùng mỗi ngày hai lần, mỗi lần uống 5 viên với nước sôi để nguội.
Bên cạnh đó, những người gặp vấn đề về dạ dày có thể áp dụng bài thuốc từ 300g thịt bơ hấp chín, sấy khô kết hợp với 150g khương hoàng (nghệ vàng) và 50ml mật ong nguyên chất. Hỗn hợp bột bơ và nghệ được trộn cùng mật ong, vo thành viên hoàn, phơi qua một nắng cho khô rồi bảo quản dùng dần. Để đạt hiệu quả, người bệnh nên uống đều đặn mỗi ngày hai lần, mỗi lần 5 viên. Những bài thuốc này tận dụng nguồn dược liệu tự nhiên, có tính lành và hỗ trợ phục hồi chức năng tiêu hóa cũng như hệ thần kinh một cách bền bỉ theo thời gian.
Cách dùng bơ an toàn và lưu ý từ chuyên gia y tế
 |
| Quả bơ dù chứa chất béo nhưng lại là thực phẩm tốt cho một chế độ ăn giảm cân lành mạnh. |
Bên cạnh nhiều lợi ích cho sức khỏe, việc sử dụng bơ không đúng cách hoặc dùng cho một số đối tượng đặc thù vẫn tiềm ẩn những rủi ro nhất định. Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ đặc biệt lưu ý các nhóm cần thận trọng khi bổ sung bơ vào chế độ ăn hằng ngày. Trong đó, phụ nữ đang cho con bú nếu ăn quá nhiều bơ có thể gặp tình trạng giảm tiết sữa, gây ảnh hưởng không mong muốn đến trẻ nhỏ.
Đối với người mắc các bệnh lý về đường ruột, dù bơ giàu dưỡng chất nhưng việc tiêu thụ quá mức có thể gây khó tiêu, đầy bụng hoặc tiêu chảy. Vì vậy, nhóm đối tượng này chỉ nên ăn với lượng vừa phải, không quá nửa quả bơ mỗi ngày. Những người có cơ địa nhạy cảm cũng cần chú ý các dấu hiệu dị ứng sau khi ăn bơ như buồn nôn, nổi mẩn ngứa, đau đầu, khó thở hoặc chóng mặt để kịp thời ngừng sử dụng.
Một lưu ý quan trọng khác là với những người có bệnh lý về gan. Thành phần collagen trong bơ nếu không được chuyển hóa hoàn toàn có thể tích tụ và gây tổn thương tế bào gan. Do đó, việc kiểm soát lượng bơ tiêu thụ là cần thiết nhằm bảo vệ chức năng gan. Tương tự, người đang bị béo phì hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt cũng cần cân nhắc liều lượng, bởi hàm lượng chất béo trong bơ khá cao, nếu ăn nhiều dễ ảnh hưởng đến kiểm soát cân nặng.
Đáng chú ý, bơ còn có thể tương tác và làm giảm hiệu quả của một số loại thuốc như thuốc chống đông máu Warfarin, Heparin, thuốc chống kết tập tiểu cầu Clopidogrel và các thuốc chống viêm không steroid như Aspirin, Ibuprofen, Naproxen. Đồng thời, bơ cũng có thể làm tăng tác dụng phụ của thuốc hạ cholesterol, vì vậy người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Về nguyên tắc kết hợp thực phẩm, chuyên gia khuyến cáo không nên ăn bơ cùng đồ ăn hoặc đồ uống lạnh.
Do bơ chứa nhiều axit béo cần nhiệt độ và thời gian thích hợp để tiêu hóa, việc dùng kèm thực phẩm lạnh sẽ làm giảm nhiệt độ đường ruột, cản trở quá trình hấp thu và dễ gây đau bụng, tiêu chảy. Bơ cũng được xem là không nên dùng chung với dưa hấu, bởi tính lạnh của dưa hấu có thể làm giảm khả năng hấp thụ các axit béo có lợi. Nếu ăn bơ ngay sau hoặc cùng thời điểm với dưa hấu, người dùng dễ gặp cảm giác buồn nôn, khó chịu.
Ngoài ra, không nên kết hợp bơ với các thực phẩm giàu chất béo khác trong cùng một bữa ăn, vì điều này có thể làm giảm khả năng hấp thụ các axit béo chưa no và protein lipid tại dạ dày và ruột. Việc tiêu thụ quá nhiều chất béo cùng lúc không chỉ gây áp lực cho hệ tiêu hóa mà còn làm lãng phí giá trị dinh dưỡng của quả bơ. Tuân thủ các nguyên tắc khoa học và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế sẽ giúp người dùng tận dụng tối đa lợi ích của “nữ hoàng trái cây”, đồng thời bảo vệ sức khỏe một cách an toàn và bền vững.
