Sâm Lai Châu mở hướng làm giàu cho nông dân miền núi

Là loại thực vật có giá trị dược liệu lớn, tuy nhiên trước đây sâm Lai Châu chỉ được khai thác từ cây hoang trên rừng. Nhận thấy hiệu quả của loại cây trồng này, người dân đã mở rộng diện tích trồng sâm quy mô lớn, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Gia Lai: Dành 5.200 tỷ đồng để bảo tồn và phát triển cây dược liệu Cây ké hoa đào - Dược liệu quý trong đông y Hỗ trợ phát triển vùng trồng dược liệu quý 1 tỷ đồng/dự án
Nhiều diện tích sâm Lai Châu do người dân trồng tự phát đang phát triển tốt.
Nhiều diện tích sâm Lai Châu do người dân trồng tự phát đang phát triển tốt.

Sâm đặc biệt quý hiếm

Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, sâm Lai Châu có nguồn gen đặc biệt quý hiếm, khi củ có thành phần saponin phong phú với 52 loại hoạt chất quý hiếm và tất cả bộ phận của cây đều có thể dùng làm thuốc.

Từ nguồn cây giống được người dân lấy từ rừng về, đến nay bà con và các tổ chức trên địa bàn đã nhân rộng diện tích lên tới hàng chục ha và được coi là cây làm giàu của người dân địa phương.

Năm 2018, Hợp tác xã sâm Lai Châu - Khun Há (huyện Tam Đường) ra đời, với 8 thành viên là người dân địa phương tự góp vốn với nhau để đi mua sâm của người dân về trồng. Từ vài chục mét vuông trồng sâm ban đầu, đến nay hợp tác xã đã phát triển được hơn 1.000 m2. Không chỉ tự ươm giống để nhân rộng diện tích, hợp tác xã còn đang chăm sóc, bảo tồn các cây sâm có tuổi đời 3 - 20 năm tuổi.

Anh Cứ A Chinh, thành viên Hợp tác xã Sâm Lai Châu - Khun Há, huyện Tam Đường chia sẻ, hợp tác xã hình thành khi một số người dân đi rừng mang xuống núi một số cây lạ và bán được cho du khách mấy chục triệu đồng. Ban đầu bà con bảo là tam thất đen và sau này nói là sâm, dùng làm thuốc rất tốt cho sức khỏe. Cây sâm không chỉ là dược liệu quý cần được bảo tồn, mà còn mang lại kinh tế rất lớn, giúp bà con làm giàu.

"Bây giờ nếu tính số cây trên 10 triệu đồng trong vườn của hợp tác xã có khoảng hơn 300 cây; tính cả cây con lẫn cây mẹ thì chúng tôi ước tính có khoảng từ 5.000- 6.000 cây. Ở trong vườn hiện có cây giá trị kinh tế cao nhất là 60 - 70 triệu đồng/cụm/cây. Vườn của gia đình tôi ước tính là chúng tôi sẽ nhân giống cho hợp tác xã là từ 1 vạn đến trên 10 vạn cây/năm. Riêng năm vừa rồi chúng tôi đã ươm được 5.000 cây giống và thu được trên 250 triệu đồng" - anh Chinh cho biết.

Sâm Lai Châu có nguồn gen đặc biệt quý hiếm đối với Việt Nam và Thế giới, mới chỉ phát hiện thấy duy nhất ở tỉnh Lai Châu.
Sâm Lai Châu có nguồn gen đặc biệt quý hiếm đối với Việt Nam và Thế giới, mới chỉ phát hiện thấy duy nhất ở tỉnh Lai Châu.

Ông Sùng A Mang, Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã sâm Lai Châu - Khun Há, huyện Tam Đường cho biết, dù là cây sinh sống tự nhiên từ rừng, nhưng sâm Lai Châu lại dễ thuần hóa, bởi không đòi hỏi phân bón, kỹ thuật nhiều. Để cây sâm phát triển tốt cần lựa chọn đất từ trên các tảng đá, lấy phần đen có chất dinh dưỡng cao để trồng. Sau khi trồng lấy lớp lá phủ lên trên, kiểm tra thường xuyên, khi phát hiện cây bị bệnh hoặc con gì ăn thì chỉ cần thực hiện các biện pháp bảo vệ.

Theo ông Mang: "Để cây sâm phát triển tốt, mình sẽ lấy đất ở trên đá, lấy phần đen sẽ có chất dinh dưỡng cao hơn. Sau khi trồng, khi chăm sóc mình phải lấy lớp lá phủ lên trên gốc. Thường cây sâm thường bị bệnh về gỉ sét hoặc thối củ; thậm chí có những củ thối có giá trị từ 100 - 300 triệu đồng. Sau thời gian đầu thiệt hại, bây giờ hợp tác xã đã rút ra được kinh nghiệm là lựa chọn đất có độ thoát nước nhiều hơn, chuyển sang trồng vào giỏ và vào mùa mưa thì che bạt để tránh mưa xuống tiếp xúc với củ.

Vừa bảo tồn và trồng sâm quy mô lớn

Đến nay, toàn tỉnh Lai Châu đang bảo tồn khoảng 1.200 cây sâm mẹ ngoài tự nhiên, gây trồng trên 1.600 cây mô hình và phát triển trồng khoảng 50ha. Do đặc tính của sâm Lai Châu sống dưới tán rừng, nên khu vực được lựa chọn để phát triển chủ yếu là các cánh rừng già. Ngoài diện tích do hơn 200 hộ dân tự thuần hóa cây tự nhiên và nhân rộng, hiện nay đã thu hút được gần 30 doanh nghiệp trong và ngoài nước vào đầu tư.

Ông Vàng Páo Ly, Phó Chủ tịch UBND xã Khun Há, huyện Tam Đường cho biết: "Đến thời điểm này trên địa bàn xã Khun Há có 14 bản, trên 18 nhóm hộ tham gia trồng sâm. Đến thời điểm hiện tại, một số nhóm hộ đã thành lập HTX sâm Khun Há, còn chủ yếu người trồng là dân làm tự phát.

Tới đây một số khu vực phù hợp có địa hình người dân đi lại thuận lợi, chúng tôi sẽ quy hoạch thành vùng để bảo tồn và phát triển cây sâm. Hiện tại chúng tôi cũng đã quy hoạch một số khu vực, như Ma Sao Phìn Cao, Ma Sao Phìn Thấp, Lao Chải 1. Hiện nay toàn xã có khoảng trên 4ha và đến năm 2030 định hướng của xã là trồng được 400ha".

Các vườn sâm phát triển tốt dưới các tán rừng già và hứa hẹn là cây trồng cho thu nhập tiền tỷ mỗi ha.
Các vườn sâm phát triển tốt dưới các tán rừng già và hứa hẹn là cây trồng cho thu nhập tiền tỷ mỗi ha.

Tỉnh Lai Châu có diện tích rừng trên 479.000ha, trong đó có gần 445.600ha rừng tự nhiên, tập trung chủ yếu ở các huyện: Mường Tè, Phong Thổ, Sìn Hồ, Tam Đường. Hiện trên địa bàn có trên 38.000ha rừng tự nhiên có khả năng phát triển cho sâm Lai Châu; trong đó, diện tích rất thích hợp để phát triển là khoảng 10.000 ha. Dựa trên tiềm năng đó, các huyện, các doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân trên địa bàn đã và đang tích cực tham gia trồng, phát triển vùng nguyên liệu theo hướng sản xuất hàng hóa.

Theo ông Nguyễn Trọng Lịch, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu, để phát triển cây sâm Lai Châu, góp phần giảm nghèo, giúp người dân làm giàu, hiện tỉnh đang đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa phát triển sâm Lai Châu vào chương trình phát triển sâm Việt Nam. Khi được Chính phủ phê duyệt sẽ là cơ sở, định hướng quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Địa phương cũng đang vận dụng cơ chế, chính sách, huy động các nguồn lực, khuyến khích liên kết giữa doanh nghiệp và người dân trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Ông Lịch cũng nhấn mạnh: "Tỉnh Lai Châu có tiềm năng lớn để phát triển cây sâm này. Thứ nhất là tỉnh có sự phân bố tự nhiên của sâm Lai Châu. Thứ 2 điều kiện sinh thái, nhiệt độ, không khí, độ cao, lượng mưa và đặc biệt là Lai Châu có diện tích rừng khá lớn, thuận lợi để phát triển cây sâm. Những khu vực có điều kiện để phát triển cây sâm đều có cảnh quan rất đẹp, thuận lợi để phát triển du lịch sinh thái và từ phát triển du lịch sinh thái thì sẽ quảng bá được cho cây sâm. Đặc biệt, hiện trên thị trường đang có nhu cầu lớn về cây sâm và các sản phẩm từ cây sâm vì đây là loại dược liệu quý".

Sâm Lai Châu đang được người dân địa phương thuần hóa và nhân rộng, mở ra cơ hội làm giàu. Sau khi thành lập vào quý IV/2021, Hiệp hội sâm Lai Châu cũng đang tích cực hỗ trợ các tổ chức, cá nhân liên kết, chia sẻ kỹ thuật, kinh nghiệm trồng và chăm sóc để mở rộng diện tích.

Tới đây Lễ hội Sâm Lai Châu lần thứ nhất sẽ diễn ra, nhằm quảng bá và bảo tồn nguồn gen, cũng như đưa ra định hướng phát triển với quy mô vùng trồng tương xứng; đưa cây sâm trở thành cây chủ lực trong phát triển kinh tế ở địa phương./.

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Khai hội chùa Hương trong mưa xuân

Khai hội chùa Hương trong mưa xuân

Sáng 15/2 (tức ngày mùng 6 tháng Giêng), Lễ hội chùa Hương chính thức khai hội tại sân Thiên Trù - chùa Hương (huyện Mỹ Đức). Lễ hội chùa Hương là một trong những lễ hội lớn của Hà Nội kéo dài 3 tháng, thu hút hàng vạn khách tham gia mỗi ngày.
Tưng bừng khai hội 235 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa

Tưng bừng khai hội 235 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa

Sáng 14/2 (tức mùng 5 tết Giáp Thìn 2024) lễ kỷ niệm 235 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa tổ chức tại Hà Nội, tưởng nhớ công lao to lớn của người anh hùng áo vải Quang Trung - Nguyễn Huệ cùng các tướng lĩnh, nghĩa quân Tây Sơn.
5 điều nên làm và 9 điều kiêng kỵ trong ngày mùng 1 Tết để may mắn, bình an cả năm

5 điều nên làm và 9 điều kiêng kỵ trong ngày mùng 1 Tết để may mắn, bình an cả năm

Theo quan niệm người xưa, có những phong tục nên làm, những điều kiêng kỵ trong ngày mùng 1 Tết Nguyên đán để có được niềm vui, sự may mắn cả năm.
Hái lộc đầu năm sao cho đúng để mang tài lộc, may mắn về nhà?

Hái lộc đầu năm sao cho đúng để mang tài lộc, may mắn về nhà?

Vào đêm 30 Tết, người Việt Nam chúng ta thường có thói quen hái lộc đầu năm với mong muốn có một năm mới an lành, may mắn. Đây là một phong tục ý nghĩa mang lại giá trị cao cho người Việt.
Mâm cỗ cúng tất niên, bài cúng tất niên Tết Giáp Thìn 2024

Mâm cỗ cúng tất niên, bài cúng tất niên Tết Giáp Thìn 2024

Cúng tất niên là nghi lễ quan trọng trước khi đón năm mới. Mâm lễ cúng tất niên chiều 30 Tết thường gồm mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét)... Văn cúng lễ tất niên chiều 30 Tết cũng được nêu rõ theo sách "Văn khấn cổ truyền Việt Nam".
Tết Nguyên đán - Di sản văn hóa đặc biệt

Tết Nguyên đán - Di sản văn hóa đặc biệt

Cành đào đã chớm nở, nồi bánh chưng đang tỏa hương thơm báo hiệu Tết đang rất gần. Nhân dịp Tết đến xuân về, phóng viên Tạp chí Thương hiệu và Sản phẩm có cuộc trò chuyện với nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Nguyễn Hùng Vĩ về nguồn gốc Tết Nguyên đán và những giá trị văn hoá bất biến của ngày Tết đặc biệt này.
Xin chữ đầu năm: Nét đẹp văn hóa cần gìn giữ, phát huy

Xin chữ đầu năm: Nét đẹp văn hóa cần gìn giữ, phát huy

Với sự phát triển của xã hội, tục xin chữ đầu năm đã ít nhiều có sự thay đổi. Nhưng dù có đổi thay thì đây vẫn là một nét đẹp văn hóa của người Việt cần được gìn giữ và phát huy.
Độc đáo bánh chưng đen của người Tày ở Yên Bái

Độc đáo bánh chưng đen của người Tày ở Yên Bái

Bánh chưng đen là một món ăn truyền thống của người Việt Nam. Bánh chưng được ví như linh hồn của bữa cơm ngày trọng đại, đặc biệt là ngày Tết.
Trải nghiệm Tết Việt để hiểu về nét đẹp của ngày Tết cổ truyền

Trải nghiệm Tết Việt để hiểu về nét đẹp của ngày Tết cổ truyền

Ngày 2/2, tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Hà Nội, diễn ra chương trình "trải nghiệm Tết Việt" với nhiều hoạt động trải nghiệm thú vị về Tết cho người dân, du khách quốc tế.
Ấn tượng với nghi lễ thả cá chép ở Hoàng Thành Thăng Long

Ấn tượng với nghi lễ thả cá chép ở Hoàng Thành Thăng Long

Sáng 2/2, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức thực hành nghi lễ "Tống cựu nghinh Tân" tại Khu di sản Hoàng Thành Thắng Long dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024.
Lễ hội Gióng đền Sóc năm 2024 sẽ được tổ chức với nhiều điểm mới

Lễ hội Gióng đền Sóc năm 2024 sẽ được tổ chức với nhiều điểm mới

Là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất của Hà Nội, lễ hội Gióng đền Sóc tại huyện Sóc Sơn diễn ra vào ngày mùng 6 tháng Giêng hằng năm thu hút sự tham gia của nhiều du khách thập phương. Năm nay, lễ hội được tổ chức với nhiều điểm mới.
Cúng ông Công ông Táo năm 2024: Chọn ngày giờ đẹp, sắm lễ và văn khấn để cả năm may mắn

Cúng ông Công ông Táo năm 2024: Chọn ngày giờ đẹp, sắm lễ và văn khấn để cả năm may mắn

Vào dịp cuối năm, các gia đình Việt lại tất bật sửa soạn lễ cúng để đưa tiễn ông Công ông Táo lên chầu trời. Vậy tết ông Công ông Táo 2024 là ngày bao nhiêu dương lịch? Cần phải chuẩn bị lễ cúng như thế nào?
Độc đáo Lễ hội Bà Chúa Muối

Độc đáo Lễ hội Bà Chúa Muối

Thái Bình là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có lễ hội Bà Chúa Muối lâu đời với mong muốn về cuộc sống, sự sinh sôi nảy nở mang tính phồn thực điển hình của văn hóa dân gian Việt Nam.
Làng cổ Đường Lâm được vinh danh là Sản phẩm Du lịch bền vững ASEAN

Làng cổ Đường Lâm được vinh danh là Sản phẩm Du lịch bền vững ASEAN

Tại lễ trao Giải thưởng Du lịch ASEAN 2024, Việt Nam vinh dự có 25 địa phương, khách sạn, đơn vị được tôn vinh ở nhiều hạng mục giải thưởng. Trải nghiệm ẩm thực Đường Lâm được vinh danh ở hạng mục Giải thưởng sản phẩm du lịch bền vững.
Dẻo thơm hương bánh khảo Tràng Định

Dẻo thơm hương bánh khảo Tràng Định

Để làm ra một mẻ bánh ngon, đạt chất lượng thì quan trọng nhất nằm ở khâu chọn gạo và công đoạn làm nhân. Loại gạo được sử dụng để làm bánh là gạo nếp cái hoa vàng trồng ở cánh đồng Thất Khê.
Chương trình Happy Tết 2024 - Lan toả bản sắc văn hoá Tết truyền thống

Chương trình Happy Tết 2024 - Lan toả bản sắc văn hoá Tết truyền thống

Tối 24/1, tại Hoàng thành Thăng Long, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch Hà Nội (HPA) khai mạc Chương trình “Happy Tết 2024 - Lan toả bản sắc văn hoá Tết truyền thống”.
CEO Cỏ Mềm HomeLab: Sản phẩm phải “lành” và “thật”

CEO Cỏ Mềm HomeLab: Sản phẩm phải “lành” và “thật”

Triết lý kinh doanh của Cỏ Mềm là “lành” và “thật”, tức sản phẩm lành, chất lượng thật. Doanh nghiệp cũng công khai minh bạch trên website mọi thông tin về nguồn nguyên liệu sử dụng cho sản phẩm, đồng thời chân thật về công dụng để khách hàng yên tâm.
Đắk Nông: Xây dựng tuyến đường kiểu mẫu đầu tiên ở Bon Đắk Láp

Đắk Nông: Xây dựng tuyến đường kiểu mẫu đầu tiên ở Bon Đắk Láp

Bon Đắk Láp, xã Đắk Gằn (Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông) vừa nhận bàn giao mô hình đường giao thông nông thôn sáng- xanh- sạch đẹp- an toàn có tổng mức đầu tư là hơn 1 tỷ đồng.
Văn Phú - Invest đón nhận Huân chương lao động hạng Ba

Văn Phú - Invest đón nhận Huân chương lao động hạng Ba

Trên hành trình 20 năm xây dựng và phát triển, Văn Phú - Invest luôn tâm huyết đóng góp tích cực cho xã hội ở cả hoạt động kinh doanh và thực hiện trách nhiệm cộng đồng. Tiếp nối truyền thống đó, cùng sự quan tâm, ủng hộ và tạo điều kiện giúp đỡ của các cơ quan ban ngành, Công ty đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng danh giá, trong đó có Huân chương lao động hạng Ba do Nhà nước trao tặng.
Mãn nhãn màn trình diễn thời trang tơ lụa bên công trình kiến trúc độc đáo tại Đà Lạt

Mãn nhãn màn trình diễn thời trang tơ lụa bên công trình kiến trúc độc đáo tại Đà Lạt

Chiều 16/12, UBND TP Đà Lạt (Lâm Đồng) phối hợp cùng Công ty Vietnam Silk House tổ chức trình diễn thời trang tơ lụa với chủ đề “Đà Lạt tình yêu của tôi”. Đây là chương trình nghệ thuật chào mừng Đà Lạt 130 năm hình thành và phát triển (1893 - 2023).
Ban tổ chức khẳng định gạo ST25 đoạt giải nhất cuộc thi “Gạo ngon nhất thế giới”

Ban tổ chức khẳng định gạo ST25 đoạt giải nhất cuộc thi “Gạo ngon nhất thế giới”

The Rice Trader, đơn vị tổ chức cuộc thi “Gạo gon nhất thế giới”, khẳng định gạo ST25 thuộc doanh nghiệp ông Hồ Quang Trí đạt giải nhất.
Gạo Việt Nam dồn dập đón tin vui

Gạo Việt Nam dồn dập đón tin vui

Không chỉ thu về 4,41 tỷ USD chỉ trong 11 tháng nhờ xuất khẩu, gạo Việt Nam còn đạt giải Gạo ngon nhất thế giới năm 2023 và mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang ký quyết định phê duyệt Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao.
Lộc Trời sở hữu 2 thương hiệu gạo ngon nhất thế giới

Lộc Trời sở hữu 2 thương hiệu gạo ngon nhất thế giới

Lộc Trời 28 và Nàng Hoa 9 là hai giống gạo đặc biệt của Tập đoàn Lộc Trời đã cùng với 4 giống gạo ngon của hai doanh nghiệp Việt Nam làm nên chiến thắng với ngôi vị quán quân Gạo ngon nhất thế giới - World’s Best Rice 2023.
Tháp Thần Nông hình hạt lúa làm từ 1002 cối đá tại Bắc Ninh đạt kỷ lục Châu Á

Tháp Thần Nông hình hạt lúa làm từ 1002 cối đá tại Bắc Ninh đạt kỷ lục Châu Á

Tối ngày 30/11/2023, tại Khu công nghiệp Lâm Bình (xã Lâm Thao, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh), Hội đồng Xác lập tổ chức Kỷ lục Việt Nam tổ chức lễ công bố kỷ lục Châu Á cho công trình bảo tháp Thần Nông - tòa tháp được làm từ cối đá có hình hạt lúa mang tính nghệ thuật và là biểu trưng của nền văn minh lúa nước ở Việt Nam.
Khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc – Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2023

Khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc – Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2023

Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam năm 2023" tổ chức nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trong nền văn hóa thống nhất mà đa dạng của 54 dân tộc.
Những dấu mốc ấn tượng trong một thập kỷ xây dựng cáp treo Fansipan làm đẹp vùng đất

Những dấu mốc ấn tượng trong một thập kỷ xây dựng cáp treo Fansipan làm đẹp vùng đất

10 năm Sun Group tại Sa Pa, kiến tạo công trình thế kỷ tuyến cáp treo lên đỉnh Fansipan cùng nhiều hạng mục được đầu tư sau đó đã góp phần “thay da đổi thịt” vùng đất chưa được khai thác xứng tầm, thành điểm đến hấp dẫn hàng đầu cả nước.
Trang sức 24K của DOJI lọt Top 1 được yêu thích năm

Trang sức 24K của DOJI lọt Top 1 được yêu thích năm

Tiên phong ứng dụng công nghệ sản xuất 3D hiện đại nhất, sản phẩm Trang sức Vàng 24K của Tập đoàn DOJI được tôn vinh “Top 1 sản phẩm, dịch vụ được yêu thích năm 2023”.
Nghề làm nem Lai Vung được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Nghề làm nem Lai Vung được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Nghề thủ công truyền thống – Nghề làm nem Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Hơn 40 gian hàng tham gia Hội chợ nông sản thanh niên toàn quốc

Hơn 40 gian hàng tham gia Hội chợ nông sản thanh niên toàn quốc

Trong khuôn khổ Liên hoan Thanh niên nông thôn toàn quốc và lễ trao Giải thưởng Lương Định Của lần thứ XVIII năm 2023, sáng 12/11, tại Sóc Trăng, Trung ương Đoàn phối hợp với Uỷ ban Nhân dân tỉnh Sóc Trăng tổ chức Lễ khai mạc Triển lãm Kết nối nông nghiệp số và hội chợ nông sản thanh niên toàn quốc năm 2023.
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
sunshine
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
phu-dien-2
Phiên bản di động