Tại Hội nghị Quản lý Bệnh viện Châu Á 2025 diễn ra sáng 10/9 tại TP.HCM, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã đưa ra một bức tranh toàn cảnh về những áp lực mà ngành y tế toàn cầu và Việt Nam đang phải đối mặt. Đây không chỉ là một hội nghị thường niên, mà còn là diễn đàn để định hình tương lai cho hệ thống y tế trong bối cảnh đầy biến động.
Khủng hoảng nhân lực và gánh nặng bệnh tật
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh rằng thế giới đang đứng trước những thách thức chưa từng có trong lịch sử y học. Gánh nặng này đến từ nhiều phía:
 |
| GS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại hội nghị . Ảnh: BTC |
Già hóa dân số: Tốc độ già hóa ngày càng nhanh tạo ra áp lực lớn lên hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Bệnh không lây nhiễm: Chiếm tới hơn 70% nguyên nhân tử vong, trở thành gánh nặng bệnh tật chính.
Dịch bệnh mới nổi: Liên tục xuất hiện, đòi hỏi sự ứng phó linh hoạt và kịp thời.
Biến đổi khí hậu: Tác động tiêu cực, đe dọa sức khỏe cộng đồng trên diện rộng.
Khủng hoảng nhân lực y tế: Tình trạng thiếu hụt nhân sự chất lượng cao ngày càng trầm trọng, đặc biệt ở các vùng khó khăn.
Tại Việt Nam, bài toán nhân lực càng trở nên cấp bách. Tỷ lệ bác sĩ mới đạt 14 trên 10.000 dân, thấp hơn mức trung bình của thế giới. Tỷ lệ điều dưỡng trên bác sĩ tại bệnh viện công chỉ đạt 1,2-1,5, trong khi khuyến cáo quốc tế là trên 2. Thực trạng này, kết hợp với tình trạng quá tải ở tuyến cuối và y tế cơ sở chưa phát huy hết vai trò, đang tạo ra một sức ép khổng lồ lên toàn hệ thống.
Chuyển từ "chữa bệnh" sang "quản trị sức khỏe chủ động"
Trước những sức ép đó, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định, đã đến lúc ngành y tế phải đổi mới tư duy một cách triệt để. "Bệnh viện không còn chỉ là nơi điều trị bệnh, mà phải trở thành trung tâm đổi mới, nơi hội tụ khoa học công nghệ, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo; đồng thời là trụ cột của một hệ thống y tế hướng tới an toàn, công bằng và phát triển bền vững."
Tầm nhìn này cụ thể hóa định hướng chuyển từ mô hình “chữa bệnh” sang “quản trị sức khỏe chủ động”, một kim chỉ nam cho ngành y tế trong giai đoạn tới.
Song song với công nghệ, yếu tố con người vẫn được xem là linh hồn của hệ thống. "Mỗi cán bộ y tế được nhắc nhở phải khắc sâu lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh 'Lương y như từ mẫu', coi sức khỏe và tính mạng người bệnh là ưu tiên cao nhất," ông Thuấn nhấn mạnh.
Chuyển đổi số: Trụ cột then chốt và những rào cản lớn
Chuyển đổi số được xác định là công cụ cốt lõi để hiện thực hóa tầm nhìn trên. Theo Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh Hà Anh Đức, cả nước hiện có khoảng 1.700 bệnh viện, nhưng mới có hơn 500 đơn vị triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Chính phủ đã đặt mục tiêu đến ngày 30/9, toàn bộ bệnh viện phải hoàn thành triển khai bệnh án điện tử, tuy nhiên tiến độ vẫn còn nhiều vướng mắc.
Ông Hà Anh Đức đã chỉ ra 6 nhóm thách thức chính mà quá trình chuyển đổi số y tế tại Việt Nam đang đối mặt:
Hạn chế trong vai trò lãnh đạo và chính sách: Sự chỉ đạo và thực thi còn nhiều hạn chế.
 |
| Bệnh viện triển khai bệnh án điện tử. |
Khung pháp lý chưa hoàn thiện: Các quy định về giao dịch điện tử, chữ ký số, định danh bệnh nhân, đặc biệt là cho AI và Big Data, chưa theo kịp thực tiễn.
Hạ tầng công nghệ thiếu đồng bộ: Các cơ sở y tế có nền tảng công nghệ thông tin không đồng nhất.
Dữ liệu phân mảnh, thiếu chính xác: Dữ liệu y tế tuy nhiều nhưng rời rạc, chưa được chuẩn hóa "đúng, đủ, sạch, sống" và cập nhật theo thời gian thực.
Thiếu hụt nhân lực công nghệ y tế: Nguồn nhân sự chuyên trách về công nghệ thông tin trong y tế còn rất mỏng.
Rào cản từ người dùng: Nhiều người dân còn lo ngại về vấn đề bảo mật thông tin cá nhân khi sử dụng các dịch vụ y tế số.
Để giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đang tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu chuẩn hóa, liên thông và đặc biệt ưu tiên vấn đề bảo mật. "Nếu trước đây dữ liệu được ví như vàng thì nay nó là kim cương," ông Đức ví von và cho biết Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho dữ liệu sức khỏe của người dân.
Lộ trình và quyết tâm hội nhập quốc tế
Ngành y tế Việt Nam đã đặt ra một lộ trình chuyển đổi số rõ ràng:
Đến năm 2025: Tập trung thu thập, liên thông dữ liệu và triển khai hồ sơ bệnh án điện tử trên toàn quốc. Dự kiến trong năm tới, tất cả người dân sẽ có hồ sơ sức khỏe điện tử.
Từ năm 2026: Chuẩn hóa hệ thống, đồng bộ giữa các tuyến và ứng dụng rộng rãi trí tuệ nhân tạo (AI).
Mục tiêu đến 2030: Xây dựng hệ sinh thái y tế số toàn diện, tích hợp với cơ sở dữ liệu dân cư, hướng tới y tế dự phòng và y học cá thể hóa.
Bên cạnh nỗ lực trong nước, Việt Nam cũng đang hướng tới các chuẩn mực quốc tế. Bộ Y tế đang xây dựng bộ tiêu chuẩn chất lượng nâng cao để tiến gần hơn với các tiêu chuẩn quốc tế như JCI. TS. Hà Anh Đức khẳng định: "Không có gì là không làm được, chỉ cần sự quyết tâm và đồng lòng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, các bệnh viện Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc".
Hội nghị Quản lý Bệnh viện Châu Á 2025 là một cơ hội quý báu để Việt Nam chia sẻ tầm nhìn, đồng thời học hỏi kinh nghiệm tiên tiến từ thế giới, khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc xây dựng một hệ thống y tế hiện đại, hiệu quả và lấy người dân làm trung tâm.
