Nắng nóng tháng 9 ở Hà Nội do biến đổi khí hậu hay quy luật tự nhiên?

Lý giải từ các chuyên gia khí tượng

Theo nhận định của các chuyên gia, nguyên nhân trực tiếp của đợt nắng nóng này là do tác động của dải hội tụ nhiệt đới có trục vắt qua khu vực Trung Trung Bộ, kết hợp với áp cao cận nhiệt đới lấn vào ở trên cao, tạo ra một hình thái thời tiết oi bức.

Thời tiết Hà Nội nắng nóng vào tháng 9. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, khi nhìn nhận về tính quy luật, các chuyên gia lại có những phân tích sâu sắc hơn. GS.TS Phan Văn Tân, nguyên Chủ nhiệm bộ môn Khí tượng, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho rằng nắng nóng xuất hiện vào thời điểm này là bình thường và nằm trong quy luật tự nhiên.

"Năm nay có điều bất thường hơn là mưa nhiều. Thời gian qua, Bắc Bộ và Trung Bộ mưa kéo dài do tác động của hai cơn bão nên mọi người có cảm giác đã hết nắng nóng.

Khi nắng nóng quay trở lại, nhiều người thấy bất thường nhưng thực ra không phải vậy. Dân gian ta cũng có câu 'nắng tháng 8 rám trái bưởi', vì vậy hình thái thời tiết này vẫn nằm trong quy luật", GS.TS Phan Văn Tân chia sẻ.

Ranh giới các mùa mờ nhạt do biến đổi khí hậu

Mặc dù đợt nắng nóng tháng 9 có thể nằm trong quy luật, không thể phủ nhận rằng biến đổi khí hậu đang làm cho các hình thái thời tiết trở nên cực đoan và khó dự đoán hơn.

TS Trương Bá Kiên, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khí tượng khí hậu, phân tích rằng khái niệm "lập thu" (thường bắt đầu từ ngày 7-8/8 dương lịch) chỉ mang tính dân gian. Trong khí tượng hiện đại, đây không phải là mốc xác định mùa hè kết thúc.

Thực tế cho thấy, các đợt nắng nóng gay gắt vẫn thường xuyên xảy ra ở miền Bắc và miền Trung sau lập thu, đôi khi kéo dài đến hết tháng 8, thậm chí sang tháng 9.

"Dưới tác động của biến đổi khí hậu, các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng có xu hướng xuất hiện sớm hơn, kết thúc muộn hơn, với cường độ mạnh hơn và tần suất dày đặc hơn. Điều này khiến ranh giới giữa các mùa trở nên mờ nhạt," TS Kiên nhấn mạnh.

Dưới tác động của biến đổi khí hậu, các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng có xu hướng xuất hiện sớm hơn, kết thúc muộn hơn.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu, đưa ra một hình ảnh ví von rằng hệ thống khí hậu dường như đang "mất trí nhớ". Sự nóng lên toàn cầu đã làm thay đổi các quy luật về đới gió mùa, dòng hải lưu và áp suất khí quyển.

Hậu quả là sự biến thiên nhiệt độ trở nên lớn hơn, hình thành các đợt mưa cực đoan và sóng nhiệt không còn tuân theo quy luật cũ, khiến con người "ngỡ ngàng, ngơ ngác".

Dự báo thời tiết sắp tới, nắng nóng sắp dứt, mưa dông kéo dài

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đợt nắng nóng này sẽ không kéo dài.

Ngắn hạn (đến 15/9):

Từ ngày 6/9, nhiệt độ tại Hà Nội đã giảm xuống còn 34°C, dưới ngưỡng nắng nóng.

Từ khoảng đêm 9/9 đến 14/9, Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh sẽ bước vào một đợt mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to, chấm dứt hoàn toàn nắng nóng diện rộng.

Tây Nguyên và Nam Bộ tiếp tục có mưa rào và dông vào chiều và tối, cục bộ có mưa to.

Dài hạn (từ tháng 9 đến đầu năm 2026):

Nắng nóng: Từ tháng 9, nắng nóng diện rộng về cơ bản sẽ chấm dứt ở Bắc Bộ và giảm dần ở Trung Bộ.

Mưa bão: Cao điểm mùa mưa bão sẽ tập trung vào các tháng cuối năm, đặc biệt là tháng 10 và 11 tại khu vực Trung Bộ (từ Thanh Hóa đến duyên hải Nam Trung Bộ).

Không khí lạnh: Dự báo không khí lạnh sẽ hoạt động sớm và mạnh dần từ tháng 10. Giai đoạn từ tháng 12/2025 đến tháng 2/2026, rét đậm, rét hại có khả năng xuất hiện ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm.

Như vậy, đợt nắng nóng đầu tháng 9 tại miền Bắc là sự kết hợp giữa quy luật tự nhiên và những biểu hiện ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu. Người dân cần tiếp tục cập nhật các thông tin dự báo thời tiết để chủ động trong các kế hoạch sản xuất, sinh hoạt và bảo vệ sức khỏe.

Áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão số 7, dự báo đường đi và cường độ

Vắc xin zona và lợi ích bất ngờ cho sức khỏe tim mạch

Hà Nội siết chặt an toàn bữa ăn học đường năm học mới