Một số bài thuốc dân gian từ cây xà sàng tử

Đặc điểm cây xà sàng tử

Cây xà sàng tử còn có tên gọi khác là cây giần sàng, thuộc họ hoa tán, có tên khoa học là Umbelliferae. Cây xà sàng tử thường hay gặp trên các bờ bãi ven sông, những khoảng đất trống, hay các ruộng hoang, thích hợp với khí hậu nóng ẩm quanh năm.

Loài cây này sinh trưởng tốt tại Việt Nam cùng nhiều nước Đông Nam Á như Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia,…Ở nước ta, xà sàng tử mọc hoang ở nhiều nơi đặc biệt là các tỉnh từ Nghệ An, Hà Tĩnh trở ra ngoài Bắc, phát triển mạnh mẽ nhất vào mùa xuân.

Cây xà sàng tử là loại cây thân thảo, có chiều cao từ 0,4-1m. Thân cây mọc đứng, phân nhánh, có vạch dọc. Lá cây mọc so le, xẻ lông chim hai lần. Hoa nhỏ màu trắng, mọc thành tán kép, tổng bao có ít lá bắc hẹp, cuống hoa dài hơn cuống lá. Cụm hoa xà sàng tử nhìn từ trên xuống, giống như cái giần hay cái sàng, nên cây còn có tên là giần sàng. Quả bế, hình bầu dục, hơi dẹt, chỉ dài khoảng 2-5mm. Để sử dụng làm thuốc, khi quả chín, người ta nhổ hay cắt cả cây về, phơi khô, đập lấy quả, loại bỏ tạp chất, sau đó phơi khô và để dùng dần.

Theo y học cổ truyền, cây xà sàng tử có vị cay đắng, tính ấm, hơi có độc, có tác dụng sát trùng chỉ dương (chống ngứa), táo thấp (trừ thấp), ôn thận tráng dương. Chủ yếu dùng chữa ẩm ngứa ở cơ quan sinh dục, thấp chẩn (chàm), ngứa; hàn thấp đới hạ, thấp tý yêu thống (đau lưng do tê thấp); thận hư dương nuy (liệt dương do thận hư), cung lãnh bất dục (phụ nữ vô sinh do tử cung lạnh).

Một số bài thuốc dân gian từ cây xà sàng tử:

Hỗ trợ điều trị nam giới liệt dương: Sử dụng xà sàng tử, ngũ vị tử, thỏ ty tử - 3 thứ liều lượng bằng nhau; nghiền mịn, hoàn với mật thành viên bằng cỡ hạt ngô; ngày uống 2 lần, mỗi lần 5-7g.

Hỗ trợ điều trị nam giới liệt dương, phụ nữ không thể thụ thai: Sử dụng xà sàng tử 10g, dâm dương hoắc 8g, sơn thù 10g, tiểu hồi hương 2g; nước 600ml, sắc còn 200ml, chia ra 3 lần uống trong ngày.

Bài 2: Xà sàng tử 12g, ba kích 12g, ngũ vị tử 8g, phá cố chỉ 8g, nhục quế 8g; tất cả tán thành bột mịn, có thể làm thành viên; mỗi ngày uống 24g.

Một số bài thuốc từ dược liệu xà sàng tử

Hỗ trợ điều trị viêm âm đạo do trùng doi: Sử dụng xà sàng tử 30g, hoàng bá 9g; tất cả tán thành bột mịn, trộn với glycerogelatin làm thành thuốc đĩnh 2g (mỗi thỏi nặng 2g); mỗi ngày đặt 1 thỏi vào âm đạo.

Hỗ trợ điều trị viêm da, chàm: Dùng độc vị xà sàng tử 60g, hoặc dùng xà sàng tử, kinh giới, phòng phong, đảng sâm - mỗi thứ 15g; sắc lấy nước, tẩm bông gạc đắp lên vùng da bị chàm hoặc viêm nhiễm.

Hỗ trợ điều trị chàm ở trẻ nhỏ, vết chàm bị viêm loét, chảy mủ: Sử dụng xà sàng tử tán thành bột mịn, trộn đều với vaseline thành một thứ cao mềm; bôi vào nơi tổn thương.

Một số lưu ý khi sử dụng xà sàng tử:

Trước khi sử dụng cần tham khảo ý kiến các bác sĩ, người có chuyên môn, không nên tự ý sử dụng.

Không nên sử dụng dược liệu đã bị hư hỏng, nấm mốc, kém chất lượng.

Tuyệt đối không lạm dụng dược liệu, sử dụng quá liều lượng, thêm bớt dược liệu trong bài thuốc.

Nếu thấy dấu hiệu bất thường cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám kịp thời.

Phụ nữ đang có bầu và đang cho con bú cần tham khảo kỹ càng ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi dùng.

Không nên dùng vị thuốc này cho những người bị dị ứng các thành phần của thảo dược xà sàng tử.

* Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, người bệnh nên tham vấn ý kiến chuyên gia, bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng vào mục đích điều trị bệnh.