 |
| Giải pháp nào kích cầu tiêu dùng nội địa theo hướng bền vững? |
Cầu tiêu dùng trong nước phục hồi nhưng chưa cao
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê vừa công bố cho thấy sức mua mạnh mẽ của người tiêu dùng Việt Nam trong 9 tháng của năm.
Cụ thể, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành tháng 9 ước đạt 535,8 nghìn tỷ đồng, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó, doanh thu nhóm hàng lương thực, thực phẩm tăng 10,6% và lưu trú, ăn uống tăng 7,9%. Trong quý III/2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 1.591,0 nghìn tỷ đồng, tăng 1,7% so với quý trước và tăng 8,4% so với cùng kỳ năm trước.
Tính chung 9 tháng năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 4.703,4 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 5,8%.
Doanh thu bán lẻ hàng hóa 9 tháng năm 2024 ước đạt 3.630,2 nghìn tỷ đồng, tăng 7,9% so với cùng kỳ năm trước (loại trừ yếu tố giá tăng 5,4%).
Song theo đánh giá của Tổng cục Thống kê, mặc dù tốc độ tăng trưởng thương mại bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng so với cùng kỳ năm 2023, nhưng chưa đạt được mức tăng trưởng như thời kỳ trước dịch Covid-19 (tăng trên 10%) và mức tăng 9 tháng năm nay thấp hơn 2,5 điểm phần trăm so với mức tăng bình quân 9 tháng các năm giai đoạn (2015-2019). 9 tháng năm 2024 phản ánh cầu tiêu dùng trong nước phục hồi nhưng chưa cao.
Tại Diễn đàn Xu hướng tiêu dùng Việt Nam, kết quả khảo sát NielsenIQ Việt Nam cho thấy, do kinh tế khó khăn nên có đến 62% người tiêu dùng Việt Nam cắt giảm chi tiêu vào các mặt hàng không thiết yếu. Khoảng 50% người dùng đã giảm bớt mua sắm những món đồ sang trọng, hơn 30% hoãn các chi phí lớn.
Cũng theo NielsenIQ, 36% người tiêu dùng Việt Nam lo ngại về tình hình suy thoái kinh tế và 25% lo ngại về việc mất an ninh, mất việc làm. Họ cũng cảm nhận được tác động của lạm phát thông qua việc tăng giá bán hàng hóa.
Có thể thấy, thời gian qua, chúng ta chứng kiến những điều chỉnh đáng kể trong tiêu dùng. Điều đáng lo, Việt Nam đang giai đoạn phục hồi, còn khá khó khăn. Tốc độ tăng tiêu dùng giảm trong khi đây là động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Việc người tiêu dùng giảm sức mua đã dẫn đến doanh thu của doanh nghiệp trong nước sụt giảm mạnh, tác động liên hoàn đến chuỗi sản xuất, kinh doanh.
Nhiều đề xuất về việc kích cầu tiêu dùng
Tại phiên họp thường kỳ tháng 9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh các bộ, ngành, địa phương phải tập trung khắc phục hậu quả bão số 3, thúc đẩy phục hồi sản xuất, kinh doanh, khôi phục hạ tầng thiết yếu, kiểm soát nguồn cung, giá cả hàng hóa.
Tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng GDP cả năm khoảng trên 7%, tăng trưởng quý IV từ 7,5-8%. Trong đó phải có giải pháp kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, phát triển thị trường trong nước
Để thúc đẩy thị trường nội địa, trước đó, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị số 29/CT-TTg về về việc kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh và phát triển thị trường trong nước. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương đẩy mạnh triển khai các giải pháp nhằm gắn kết giữa sản xuất với phân phối hàng hóa, tăng cường liên kết trong chuỗi giá trị hàng hóa gắn với thực hiện tốt các quy định về chất lượng, an toàn thực phẩm, hình thành các chuỗi liên kết hàng thuần Việt.
Tiếp tục triển khai mạnh mẽ các hoạt động kết nối cung cầu hàng hóa, nhằm thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa sản xuất trong nước tại các kênh phân phối truyền thống và hiện đại.
Tổ chức các chương trình khuyến mại trên phạm vi vùng và toàn quốc, phối hợp với các địa phương tăng cường các hoạt động kết nối cung cầu, phân phối các sản phẩm OCOP, đưa hàng hóa đến các địa bàn vùng sâu, vùng xa, các khu công nghiệp để kích cầu tiêu dùng trong nước.
Khuyến khích các sàn thương mại điện tử đang hoạt động tại Việt Nam triển khai các chương trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá sản xuất trong nước. Phát động phong trào tiêu dùng hàng hoá Việt, sản phẩm địa phương thông qua các mô hình gian hàng Việt, sản phẩm Việt trên thương mại điện tử.
Thực hiện chỉ đạo, Bộ Công Thương cũng đã ban hành Công điện về tăng cường công tác cung ứng hàng hóa thiết yếu phục vụ nhân dân các địa phương bị ảnh hưởng của cơn bão số 3; yêu cầu đảm bảo cung ứng hàng hoá đến các địa phương cả nước. Từ nay đến cuối năm, Bộ Công Thương sẽ triển khai nhiều chương trình xúc tiến thương mại, trong đó trọng tâm là Chương trình Khuyến mại tập trung quốc gia tổ chức vào dịp cuối năm nhằm kích cầu tiêu dùng.
Nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, Bộ Công thương cũng đã phát động hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2024 (15/3) với chủ đề “Thông tin minh bạch – Tiêu dùng an toàn” để khuyến khích người dân mua sắm, cung cấp thông tin minh bạch để bảo đảm môi trường tiêu dùng an toàn cho người dân.
Mới đây, để hỗ trợ người tiêu dùng, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2245/QĐ-BCT về tổ chức “Chương trình khuyến mãi tập trung quốc gia 2024 - Vietnam Grand Sale 2024”. Theo đó các doanh nghiệp sẽ thực hiện nhiều hoạt động khuyến mãi để thu hút người tiêu dùng mua sắm sản phẩm đảm bảo chất lượng, giá cả phù hợp. Thông qua kích cầu tiêu dùng sẽ hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động sản xuất, kinh doanh góp phần phục hồi và phát triển kinh tế.
Ở quy mô địa phương, để đẩy mạnh tiêu dùng những tháng cuối năm, Sở Công Thương Hà Nội tổ chức sự kiện Tháng Khuyến mại Hà Nội với khoảng 800-1.000 điểm khuyến mại và 50 điểm Vàng khuyến mại. Các doanh nghiệp tham gia chương trình có mức giảm giá từ 30-100% cho các sản phẩm đăng ký tham gia khuyến mại.
Trong Tháng Khuyến mại sẽ diễn ra nhiều sự kiện như “Lễ hội mua sắm Hà Nội - HaNoi shopping Festival”, “Hà Nội siêu hội mua sắm - HaNoi Mega Sale”, “Ngày Vàng Giá shock”… Tháng 11/2024 sẽ tiếp tục diễn ra Sự kiện Hà Nội đêm không ngủ - Ha Noi Midnight Sale, từ ngày 29/11 đến 30/11, thu hút khoảng 200 doanh nghiệp, trung tâm thương mại, siêu thị, các chuỗi, cơ sở sản xuất, kinh doanh; các sàn thương mại điện tử, website thương mại điện tử… Hoạt động giảm giá sẽ áp theo từng khung giờ với mức ưu đãi “Càng khuya - Càng giảm”.
Muốn kích cầu tiêu dùng, phải giúp người dân có tiền để mua sắm
 |
| Kích cầu tiêu dùng cần nhìn hai chiều vừa kích cầu vừa cần tạo ra việc làm. |
Ở góc độ nhà phân phối, đại diện đại diện Saigon Co.op thông tin, trong sáu tháng đầu năm nhìn chung người dân vẫn có xu hướng tiết kiệm chi tiêu. Trong bối cảnh trên, hệ thống bán lẻ Saigon Co.op thực hiện khá nhiều chương trình khuyến mãi để kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ người tiêu dùng mua sắm.
Đơn cử như “Phiên chợ đồng giá” với hơn 100 mặt hàng thực phẩm tươi sống bán đồng giá từ 10.900 đồng trở lên theo khung giờ quy định trong ngày. Nhờ đó, doanh thu tăng trưởng ổn định, đặc biệt là nông sản Việt như các sản phẩm OCOP, hàng bình ổn thị trường.
Ông Đinh Quang Khôi, đại diện hệ thống siêu thị MM Mega Market Việt Nam chia sẻ, trong bối cảnh thị trường nhiều biến động phức tạp, siêu thị nhận được đề nghị tăng giá từ các nhà cung cấp. Tuy nhiên, nhằm đồng hành cùng TP.HCM siêu thị cố gắng kìm hãm sự tăng giá.
“Một số trường hợp đặc biệt, chúng tôi hiểu do nguyên vật liệu đầu vào tăng buộc họ phải điều chỉnh, nhưng siêu thị tìm các giải pháp để đảm bảo việc tăng giá một cách phù hợp. Đặc biệt, chúng tôi đang dùng nguồn lực từ chi phí nội bộ đầu tư cho chương trình khuyến mãi để đưa ra thị trường các sản phẩm chất lượng, giá cả hợp lý đến người tiêu dùng”- ông Khôi nói.
Theo ông Khôi, từ đầu tháng 7 khi lương cơ sở, lương hưu, lương tối thiểu vùng tăng người dân e ngại giá cả nhiều hàng hóa tăng. Vì vậy siêu thị đã làm việc chặt chẽ với các nhà cung cấp, tham gia chương trình bình ổn thị trường, chương trình khuyến mãi tập trung của TP.HCM để mang lại lợi ích tốt nhất cho người tiêu dùng.
“Chúng tôi đang đề xuất Sở Công thương TP.HCM kéo dài chương trình bán hàng lưu động tới cuối năm”- ông Khôi nói.
Chuyên gia kinh tế TS Huỳnh Thanh Điền, trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho biết, khi nhà nước giảm thuế, phí cho DN sẽ giúp giá hàng hóa giảm, từ đó mới thu hút người dân mua sắm. Vì vậy, kích cầu tiêu dùng cần nhìn hai chiều vừa kích cầu vừa cần tạo ra việc làm, phải làm đồng bộ hai phía. Nếu Nhà nước chỉ giảm giá hàng hóa sẽ không mang lại hiệu quả cao bởi khi có được công ăn việc làm, có thu nhập người dân mới dám chi tiêu.
“Theo tôi kích cầu đầu tư cho DN có tác động mạnh hơn. Chẳng hạn, Nhà nước tiếp tục chính sách giảm thuế thu nhập, giảm một số loại phí gián tiếp… để hỗ trợ, giúp DN khôi phục hoạt động, sản xuất, việc làm được tạo ra. Từ đó người dân mới có nhu cầu mua sắm.
Chúng ta đang đưa ra rất nhiều chính sách nhưng một số chính sách chưa kèm theo giải pháp, đồng thời làm một cách dàn trải nên hiệu quả đạt được không cao. Do đó, cần phải có trọng tâm trọng điểm”- TS Điền nói.
Bộ Công thương cũng kiến nghị, để tăng tổng cầu của thị trường, đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân đầu tư công. Triển khai đồng bộ các biện pháp kích cầu tiêu dùng. Đồng thời, tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách miễn, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất...
