| Xuất khẩu cà phê tăng kỷ lục, thị trường "được mùa, được giá" Cà phê, gạo lên giá: Cơ hội vàng cho xuất khẩu Việt Nam Xuất khẩu cà phê 7 tỷ USD: Bài toán thương hiệu quốc gia vẫn còn bỏ ngỏ |
 |
| Xuất khẩu cà phê "bùng nổ", 9 tháng mang về 7 tỷ USD, tăng 61,4% so với cùng kỳ. |
Tăng trưởng dựa vào giá đối mặt thách thức bền vững
Chưa bao giờ bức tranh xuất khẩu nông sản Việt Nam lại ghi nhận những con số ấn tượng như 9 tháng đầu năm 2025. Đây là một thành tích đáng tự hào, phản ánh nỗ lực của toàn ngành trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động. Trong đó, ngành cà phê nổi lên như một điểm sáng vượt bậc khi mang về 6,98 tỷ USD từ việc xuất khẩu 1,23 triệu tấn sản phẩm, tăng 11,1% về lượng nhưng tăng đột biến tới 61,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
Đáng chú ý, kim ngạch này đã chính thức vượt qua kỷ lục của cả năm 2024 (5,6 tỷ USD). Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ việc giá xuất khẩu bình quân 9 tháng neo ở mức rất cao, đạt 5.658 USD/tấn, tăng tới 45,3% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh mẽ này lại bộc lộ những yếu tố kém bền vững khi phụ thuộc quá nhiều vào biến động giá cả của thị trường hàng hóa thế giới. Thị trường những ngày cuối tháng 9/2025 đã chứng kiến giá cà phê cả trong nước và thế giới đồng loạt giảm mạnh.
Tại các tỉnh Tây Nguyên, giá cà phê ngày 29/9 đã giảm từ 5.900 – 6.500 đồng/kg so với đầu tháng, xuống còn 115.300 - 116.700 đồng/kg do nông dân và thương lái ồ ạt bán ra. Cùng lúc đó, giá thế giới cũng chịu áp lực từ các yếu tố vĩ mô như quyết định điều chỉnh lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và triển vọng nguồn cung toàn cầu được cải thiện. Thách thức về vị thế trên thị trường cũng là một vấn đề đáng lưu tâm.
Phân tích sâu hơn tại thị trường nhập khẩu lớn như Hoa Kỳ cho thấy một nghịch lý: dù giá trị xuất khẩu cà phê Việt Nam trong 7 tháng đầu năm tăng ấn tượng 49% (đạt 412,4 triệu USD), nhưng sản lượng thực tế lại giảm 12,7% (còn 70,6 nghìn tấn). Điều này cho thấy, dù mỗi tấn cà phê bán ra có giá trị cao hơn, Việt Nam đang mất dần thị phần về sản lượng vào tay các đối thủ cạnh tranh trực tiếp như Brazil hay Colombia, khiến thị phần cà phê Việt tại Mỹ giảm từ 9,19% xuống chỉ còn 7,38%.
Đối với ngành hàng rau quả, dù có sự bứt phá ngoạn mục trong tháng 9 với kim ngạch 1,4 tỷ USD, nhưng tính chung 8 tháng, mặt hàng chủ lực là sầu riêng vẫn ghi nhận mức sụt giảm 16,2% về kim ngạch. Những con số này là lời cảnh báo rằng, để duy trì lợi thế cạnh tranh, ngành nông sản vẫn phải đối mặt với các thách thức lớn về năng lực chế biến, chuẩn hóa chất lượng và xây dựng một thương hiệu quốc gia đủ mạnh.
Chế biến sâu chìa khóa vàng nâng tầm giá trị nông sản
 |
| Các sản phẩm mang lại trị giá cao cho ngành hàng rau quả là sầu riêng, thanh long, chuối, xoài, mít, dừa... |
Để giải quyết bài toán phụ thuộc vào giá thô và giữ vững vị thế trên thị trường, việc đẩy mạnh chế biến sâu đang chứng tỏ là hướng đi chiến lược, trở thành "chì khóa vàng" giúp nâng cao giá trị gia tăng và định vị lại thương hiệu nông sản Việt. Thực tế đã cho thấy hiệu quả rõ rệt khi các sản phẩm qua chế biến trở thành động lực tăng trưởng mới. Trong 8 tháng đầu năm, xuất khẩu cà phê chế biến đã mang về 1,18 tỷ USD, tăng trưởng tới 63,5% so với cùng kỳ.
Tương tự, cà phê Arabica, một dòng sản phẩm có giá trị cao, cũng đạt kim ngạch 401,3 triệu USD, tăng vọt 120,3% về giá trị. Các sản phẩm này không chỉ mang lại biên lợi nhuận cao hơn mà còn giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kinh doanh, giảm thiểu rủi ro từ biến động của thị trường hàng hóa thô và kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm. Thành công này không chỉ giới hạn ở ngành cà phê.
Ngành hàng rau quả cũng đang gặt hái "quả ngọt" từ việc đầu tư vào chế biến. Kim ngạch xuất khẩu rau quả chế biến 8 tháng đầu năm đạt gần 1,2 tỷ USD, tăng mạnh 36,9% so với cùng kỳ. Điều này cho thấy xu hướng dịch chuyển từ xuất khẩu thô sang các sản phẩm có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao hơn đang đi đúng hướng, giúp giảm sự phụ thuộc vào mùa vụ và biến động giá của sản phẩm tươi.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), kết quả này là minh chứng cho hiệu quả bước đầu của chính sách khuyến khích chế biến sâu, góp phần khẳng định vị thế của nông sản Việt trên bản đồ thế giới. Với đà tăng trưởng hiện tại và sự đóng góp ngày càng lớn từ các sản phẩm chế biến, triển vọng xuất khẩu cho cả năm 2025 là vô cùng khả quan. Ngành cà phê được dự báo có thể cán mốc trên 8 tỷ USD.
Ngành rau quả, nếu duy trì được tốc độ như tháng 9, cũng hoàn toàn có khả năng vượt mốc 8 tỷ USD, đặc biệt khi nhu cầu từ các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, EU tăng cao vào dịp cuối năm. Rõ ràng, đầu tư vào chế biến sâu không chỉ là giải pháp tình thế mà là con đường tất yếu để xây dựng một nền nông nghiệp xuất khẩu bền vững, tạo dựng uy tín cho thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế.
