| Ngành rau quả “lao đao” đầu năm 2025, vải thiều trở thành điểm tựa Ngành rau quả chuyển mình trước thử thách mới Sức mạnh cộng hưởng đưa ngành rau quả Việt Nam vươn ra biển lớn |
 |
| Trái dừa tiêu thụ tốt đã đóng góp 1 tỉ USD vào kim ngạch chung của ngành rau quả trong năm nay. |
Xuất khẩu lấy lại đà tăng trưởng sau chuỗi suy giảm
Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), kim ngạch xuất khẩu rau quả trong 9 tháng năm 2025 ước đạt hơn 6,1 tỉ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Đặc biệt, tháng 9 ghi dấu sự bứt phá khi đạt gần 1,3 tỉ USD, tăng tới 41% so với cùng kỳ năm ngoái – mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Đây cũng là tháng đầu tiên trong năm, xuất khẩu rau quả lấy lại được đà tăng trưởng sau nhiều tháng sụt giảm.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Vinafruit, cho biết động lực chính của sự hồi phục đến từ thị trường Trung Quốc – nơi chiếm khoảng 60% kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Riêng trong tháng 9, xuất khẩu sang thị trường này đạt gần 800 triệu USD. Sức mua tăng mạnh do nhu cầu sầu riêng làm nhân bánh trong dịp Quốc khánh và Trung thu. Bên cạnh đó, giá sầu riêng Việt Nam hiện đang ở mức cạnh tranh, phù hợp với thị hiếu ưa chuộng sản phẩm giá hợp lý của người tiêu dùng Trung Quốc.
Không chỉ phụ thuộc vào Trung Quốc, xuất khẩu rau quả Việt Nam còn ghi nhận tín hiệu tích cực từ nhiều thị trường khác. Ông Nguyễn Văn Mười, Phó tổng thư ký Vinafruit, nhận định tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ đang đến từ Mỹ, châu Âu và một số quốc gia châu Á. Thị trường Trung Quốc tuy chiếm tỷ trọng lớn nhưng so với năm trước vẫn thấp hơn, điều này cho thấy sự mở rộng thị trường đóng vai trò quan trọng trong bức tranh tăng trưởng.
Với những diễn biến tích cực trên, ngành rau quả đang tỏ ra lạc quan hơn khi bước vào quý cuối cùng của năm. Tháng 10 dự kiến là giai đoạn bùng nổ bởi sầu riêng chính vụ tại nhiều quốc gia khác gần như đã kết thúc, tạo lợi thế rõ rệt cho nguồn cung từ Việt Nam. Dù nguồn sầu riêng trái vụ trong nước chỉ còn khoảng 30%, sự khan hiếm lại góp phần giữ giá bán ở mức cao. Vinafruit dự báo với nhu cầu từ Trung Quốc cùng sự phục hồi của Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc, xuất khẩu rau quả năm 2025 có thể đạt mốc 8 tỉ USD, vượt gần 1 tỉ USD so với năm 2024.
Đầu tư chế biến và công nghệ bảo quản mở đường phát triển bền vững
 |
| Các nhà máy chế biến rau quả giúp cho sản phẩm đa dạng, bảo quản lâu và tiêu thụ mở rộng hơn. |
Trong khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát nhập khẩu từ đầu năm, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động đầu tư vào quy trình sản xuất, từ vùng trồng đến khâu đóng gói. Việc xây dựng thêm kho lạnh, cải tiến công nghệ bảo quản, thay đổi mẫu mã và chú trọng thương hiệu giúp nâng tầm sức cạnh tranh. Nhờ vậy, hoạt động xuất khẩu không chỉ hồi phục nhanh mà còn bền vững hơn. Một minh chứng rõ nét là xuất khẩu sầu riêng đông lạnh gia tăng mạnh mẽ, trong khi sầu riêng tươi giảm sút.
Song song với sầu riêng, nhiều loại trái cây khác cũng được hưởng lợi khi bước vào mùa đông – giai đoạn nhiều nước thiếu hụt nguồn cung. Các nhà máy chế biến rau quả mọc lên ngày càng nhiều, khẳng định tiềm năng mở rộng thị trường còn rất lớn. Đáng chú ý, trái dừa đang trở thành điểm sáng mới. Ông Cao Bá Đăng Khoa, Tổng thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam, cho biết nếu như năm 2015 cả nước chỉ có 8 nhà máy chế biến thì nay đã lên tới trên 45, với sự góp mặt của những thương hiệu lớn như Betrimex, AIG, Lương Quới hay Beinco.
Nhờ vậy, thị trường xuất khẩu mở rộng từ 80 lên 125 quốc gia, sản phẩm chế biến tăng từ 40 lên hàng trăm loại khác nhau. Tập đoàn Nguyên liệu Á Châu (AIG) hiện đang phát triển vùng nguyên liệu dừa hữu cơ gần 10.000 ha tại Vĩnh Long, đồng thời chuẩn bị xây dựng thêm nhà máy chế biến hiện đại. Các bước đi này không chỉ đa dạng hóa sản phẩm mà còn tạo sức bật mới cho thương hiệu dừa Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ở khía cạnh công nghệ bảo quản, ngành rau quả đã có bước tiến dài. Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T, nhớ lại 10 năm trước thanh long chỉ bảo quản được hơn 20 ngày, khiến việc xuất khẩu sang Mỹ gặp khó vì thời gian vận chuyển kéo dài tới 25 ngày. Hiện nay, nhờ công nghệ cải tiến, thanh long có thể bảo quản 45 ngày, nhãn 55 ngày, dừa trên 60 ngày, giúp doanh nghiệp yên tâm chinh phục các thị trường xa.
Theo Vinafruit, điểm khác biệt lớn trong năm 2025 là tốc độ tăng trưởng của rau quả chế biến vượt xa hàng tươi. Việc đầu tư nhà máy, dây chuyền hiện đại và vùng chuyên canh đã giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ đối tác quốc tế. Rau quả chế biến không chỉ ổn định giá nông sản trong nước mà còn gia tăng giá trị gấp 3 – 5 lần so với hàng tươi, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản, mở rộng cơ hội xuất khẩu.
Từ sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường truyền thống như Trung Quốc cho đến nỗ lực mở rộng sang Mỹ, châu Âu và châu Á, ngành rau quả Việt Nam đã chứng minh năng lực thích ứng nhanh. Kết hợp với chiến lược đầu tư chế biến, nâng cấp công nghệ bảo quản và xây dựng thương hiệu, mục tiêu cán mốc 8 tỉ USD trong năm 2025 không còn là viễn cảnh xa vời mà đang dần trở thành hiện thực.
