 |
| Mẫu bánh bao cá chép rất đẹp. |
Chị Ngọc Hà (quận Hà Đông, Hà Nội) nói: “Vì thấy đẹp mắt nên tôi đặt liền 3 hộp bánh bao cá chép để biếu cả nhà nội và nhà ngoại. Tôi định thay loại bánh này bằng cá thật, như vậy vừa đỡ mất thời gian đi thả cá lại vừa có thể thưởng thức sau khi cúng lễ”.
Trong khi đó, chị Nguyễn Yến (Hai Bà Trưng, Hà Nội) thì cho rằng, mặc dù mẫu bánh bao cá chép rất đẹp nhưng chỉ phù hợp dùng để tô điểm thêm cho mâm cỗ cúng ông Công ông Táo, không thể thay thế cá chép thật. “Tôi sẽ mua về để thắp hương, nhưng cá chép thật thì vẫn phải có”, chị nói.
Chị Thu Trang, một người bán hàng online nhận đặt trước mẫu bánh bao cá chép này tại khu vực Hà Nội chia sẻ: “Mẫu bánh bao cá chép năm nay rất sống động, nhìn y như thật. Hình dáng con cá thanh thoát, uyển chuyển mềm mại, gọn gàng...màu sắc cũng sắc nét, mắt chú cá nhìn khôn hơn tất cả những phiên bản của năm trước”.
Một hộp bánh bao cá chép gồm ba chiếc hình cá lớn màu vàng, màu đỏ hoặc phối ba màu, kèm theo 3 bánh bao hình cá nhỏ có giá 99.000 đồng/hộp. Chị Trang cho biết, mức giá này là phù hợp với túi tiền người tiêu dùng nên đã có rất nhiều người đặt hàng trước.
“Đến thời điểm hiện tại tôi đã nhận được khoảng gần 20 đơn, tổng hơn 30 hộp, sẽ trả hàng dần đến 23 tháng Chạp”, chị nói.
Cá cúng ông Công ông Táo có cần phải là cá thật?
 |
| Dù là cá chép thật hay cá chép giả đều có thể dùng để cúng ông Công ông Táo. |
Giải thích về băn khoăn: "Có nhất thiết cần sử dụng cá thật để cúng ngày ông Công ông Táo?", Giáo sư Ngô Đức Thịnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hoá tín ngưỡng Việt Nam cho rằng, dù là cá chép thật hay cá chép giả đều có thể dùng để cúng ông Công ông Táo. Việc chọn loại cá nào còn tuỳ thuộc vào hoàn cảnh cũng như điều kiện, nhu cầu, sở thích của từng gia đình.
Dân gian quan niệm, cá hay cá chép chính là phương tiện để các vị thần cai quản căn bếp nói riêng hay ngôi nhà nói chung của gia đình, sử dụng để bay lên trời. Từ đó có thể 'tâu bẩm' với thiên đình những thành tựu, việc làm mà gia chủ đã thực hiện được trong suốt 1 năm qua.
Vì vậy chỉ cần mâm cúng ngày ông Công ông Táo có cá chép là được. Trước kia, việc mua cá thật rất được ưa chuộng. Chúng thường là những chú cá chép vàng, khi cúng được đặt nguyên trong bát nước. Sau khi cúng xong, cá sẽ được đem đi phóng sinh tại ao, hồ hay sông nước sạch gần nhà.
Hiện nay, bên cạnh cá thật, nhằm tiết kiệm thời gian và công sức đi mua cá thật cho gia chủ, đã xuất hiện nhiều loại cá giả khác như cá làm bằng giấy, cá được tạo hình từ các loại xôi, thạch rau câu hay cả các loại bánh. Các loại cá này hoàn toàn phù hợp để bày trong mâm cúng ông Công ông Táo thay cho cá thật.
Tuy nhiên, dù là cá giả hay cá thật, đều có một nguyên tắc chung về số lượng cá. Cụ thể, theo câu chuyện về được dân gian truyền miệng từ xưa, ông Công ông Táo bao gồm 2 ông, 1 bà. Vì vậy, số cá cúng lý tưởng nhất là 3 con. Nếu không có thể là 1 con cá - mang ý nghĩa là 2 ông 1 bà sẽ 'ngồi chung'.
Vì sao cúng ngày 23 tháng Chạp phải có cá chép?
 |
| “Cá chép hóa rồng” hiện thân cho tinh thần kiên trì, vượt qua mọi gian khó để đạt được thành công. |
Ai trong người Việt chúng ta ắt hẳn cũng đều đã nghe đến câu chuyện về những vị thần bếp canh giữ ấm no và hạnh phúc ở mỗi gia đình. Hằng năm, các vị thần này sẽ về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng những việc, sự kiện đã xảy ra trong gia đình đó suốt một năm qua.
Quá trình về trời được tin rằng cũng không mấy dễ dàng, đòi hỏi một “phương tiện” đặc biệt, và cá chép đã được lựa chọn để thực hiện “trọng trách” này. Lý giải về sự lựa chọn này, một chuyên gia về văn hoá đã từng chia sẻ như sau:
“Trong tín ngưỡng dân gian, người ta vẫn truyền miệng nhau câu nói “cá chép vượt vũ môn” hay “cá chép hóa rồng”, rằng chỉ có loài cá này mới có thể bay được lên trời.”
Ngoài ra, cá chép còn có thể sống ở nhiều môi trường khác nhau, “cá chép hóa rồng” hiện thân cho tinh thần kiên trì, vượt qua mọi gian khó để đạt được thành công.
