| Cánh cửa mới cho nông sản qua lối du lịch trải nghiệm Bảo tồn di sản – Nền tảng phát triển du lịch bền vững Du lịch Việt Nam 2025: Siết chặt quản lý, nâng tầm chất lượng dịch vụ |
Khi nông sản trở thành một phần của hành trình trải nghiệm
 |
| Trong những năm gần đây, xu hướng kết hợp giữa phát triển du lịch và tiêu thụ nông sản đã và đang mở ra hướng đi mới. |
Theo thống kê, chỉ trong năm 2024, Ninh Bình đã đón gần 8,7 triệu lượt khách du lịch. Con số ấn tượng này là minh chứng rõ ràng cho sức hấp dẫn mạnh mẽ của vùng đất cố đô. Tuy nhiên, tiềm năng du lịch tại đây không chỉ dừng lại ở những danh thắng nổi tiếng như Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay chùa Bái Đính, mà còn nằm ở việc khai thác hiệu quả giá trị của những sản vật nông nghiệp đặc trưng như lúa nếp Cau, dứa Kim Sơn, cá Tràu, ngao sạch Kim Đông...
Điều đặc biệt trong xu hướng phát triển du lịch hiện đại là sự dịch chuyển từ tham quan đơn thuần sang trải nghiệm văn hóa và đời sống bản địa. Điều này mở ra cơ hội để các sản phẩm nông nghiệp của Ninh Bình “đồng hành” cùng du khách trên hành trình khám phá. Không khó để bắt gặp hình ảnh du khách quốc tế háo hức tham gia một tour tham quan mô hình nuôi trồng thủy sản tại huyện Kim Sơn, hay thích thú tự tay thu hoạch dứa chín vàng trên những đồi dứa mênh mông.
Với họ, đó không chỉ là một chuyến đi, mà là trải nghiệm sống động, chân thực về văn hóa nông nghiệp của người Việt. Tại nhiều khu nghỉ dưỡng sinh thái và homestay ở Ninh Bình, các món ăn được chế biến từ nguyên liệu địa phương đang trở thành điểm nhấn đặc biệt. Một bữa cơm quê với cá Tràu kho riềng, canh chua ngao Kim Đông, cơm nếp Cau thơm dẻo... không chỉ làm say lòng thực khách mà còn là cách để kể câu chuyện về đất và người Ninh Bình thông qua vị giác.
Ngoài ẩm thực, các lớp học nấu ăn, trải nghiệm “một ngày làm nông dân”, hay tham quan cơ sở chế biến nông sản sạch cũng được đưa vào chương trình tour, mang lại cho du khách – đặc biệt là khách châu Âu và châu Á – những góc nhìn mới mẻ và hấp dẫn. Nhiều du khách chia sẻ rằng, chính những trải nghiệm gần gũi này đã khiến họ “phải lòng” Ninh Bình và mong muốn quay trở lại.
Chìa khóa phát triển kinh tế địa phương
 |
| Việc gắn kết nông sản với du lịch góp phần bảo tồn các giống cây trồng, vật nuôi bản địa đang có nguy cơ mai một. |
Sự kết hợp giữa du lịch và nông nghiệp không chỉ dừng lại ở lợi ích ngắn hạn mà đang dần hình thành một mô hình phát triển bền vững, lấy cộng đồng làm trung tâm. Thông qua việc đẩy mạnh tiêu thụ nông sản tại chỗ, người dân địa phương không chỉ có thêm đầu ra ổn định cho sản phẩm mà còn tăng thu nhập từ các dịch vụ du lịch phụ trợ như lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn trải nghiệm.
Nhiều hộ gia đình đã chuyển hướng từ canh tác đơn lẻ sang liên kết hợp tác xã, vừa đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, vừa có thể cung ứng cho các chuỗi nhà hàng, khách sạn phục vụ khách du lịch. Mô hình “nông nghiệp sinh thái” – vừa sản xuất nông sản sạch, vừa phục vụ du lịch – đang được triển khai hiệu quả ở các xã như Gia Vân (Gia Viễn), Yên Từ (Yên Mô) hay vùng ven Tràng An. Ngoài ra, việc gắn kết nông sản với du lịch còn góp phần bảo tồn các giống cây trồng, vật nuôi bản địa đang có nguy cơ mai một. Lúa nếp Cau – loại gạo đặc sản từng bị lãng quên – nay đã quay trở lại nhờ được dùng trong ẩm thực du lịch.
Tương tự, nghề làm mắm tép Gia Viễn, làm rượu Kim Sơn, hay đan lát thủ công ở Hoa Lư cũng đang được hồi sinh nhờ lượng khách tham quan ổn định. Dĩ nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả lâu dài, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành Du lịch, Nông nghiệp, Công Thương và các doanh nghiệp chế biến thực phẩm. Việc xây dựng chuỗi cung ứng nông sản an toàn, minh bạch về nguồn gốc; đầu tư vào sản phẩm du lịch trải nghiệm; đồng thời đào tạo nguồn nhân lực địa phương về kỹ năng du lịch và giao tiếp là những yếu tố then chốt.
Một trong những thách thức hiện nay là khả năng kết nối giữa nông hộ và doanh nghiệp còn hạn chế, sản phẩm thiếu tính đồng bộ về bao bì, thương hiệu, và tiêu chuẩn hóa để phục vụ khách quốc tế. Do đó, chính quyền địa phương cần đóng vai trò “nhạc trưởng” trong việc xây dựng hệ sinh thái liên ngành, khuyến khích các mô hình sản xuất – du lịch cộng đồng phát triển có chiều sâu. Có thể nói, việc kết hợp giữa du lịch và nông sản không chỉ tạo ra giá trị gia tăng cho từng ngành riêng lẻ, mà còn mở ra hướng phát triển mới mang tính tổng thể và bền vững cho Ninh Bình.
Trong bối cảnh ngành du lịch đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, cùng với nhu cầu ngày càng cao của du khách về trải nghiệm địa phương, thì đây chính là “cơ hội vàng” để nông sản cất cánh cùng với du lịch. Nếu được đầu tư đúng mức và có chiến lược phát triển dài hơi, mô hình này hoàn toàn có thể trở thành “thương hiệu riêng” của Ninh Bình – một vùng đất không chỉ đẹp về cảnh sắc, giàu về văn hóa mà còn trù phú và tinh tế trong từng sản vật. Khi du lịch và nông nghiệp “bắt tay nhau”, thì không chỉ du khách được trải nghiệm trọn vẹn mà người dân quê cũng được sống tốt hơn trên chính mảnh đất của mình.
