Bánh nhãn Hải Hậu – Hồn quê trong vị ngọt giòn tan

“Gốc rễ ” của món bánh độc đáo

Từ Hà Nội, đi theo hướng Đông Nam khoảng hơn 120km, chúng ta sẽ bắt gặp làng Đông Cương, thị trấn Yên Định ( nay là xã Hải Hậu, tỉnh Ninh Bình). Nơi đây là “gốc rễ ” của món bánh độc đáo này.

Bánh nhãn đã có từ cuối thế kỉ 19 – đầu thế kỉ 20.

Được biết, bánh nhãn đã có từ cuối thế kỉ 19 – đầu thế kỉ 20, gắn liền với bao thế hệ của người dân nơi đây. Ban đầu, bánh nhãn chỉ được làm vào các dịp lễ, Tết để dâng cúng tổ tiên hoặc biếu tặng, sau dần trở thành một làng nghề làm quanh năm. Từ đó nó ngày càng trở nên phổ biến.

Nhiều người hay lầm tưởng bánh nhãn được làm từ long nhãn nhưng không phải thế. Tên gọi “ bánh nhãn” được người xưa đặt do chiếc bánh có hình tròn nhỏ, khi chế biến xong mà màu vàng giống quả nhãn, có cảm giác dễ thương và bắt mắt.

Hơn nữa, trong tâm thức dân gian, nhãn là loại quả quý và từng được dùng để tiến phẩm dân vua. Vì vậy, tên gọi bánh nhãn cũng ngầm tôn vinh giá trị của thứ quà quê giản dị này.

Quy trình để tạo nên món bánh mang đậm hồn quê

Để có được những chiếc bánh ngon, thơm ngậy, việc chuẩn bị nguyên liệu là một công đoạn vô cùng quan trọng. Nguyên liệu để làm nó vô cùng đơn giản, dễ kiếm: trứng gà ta, đường, bột nếp cái hoa vàng, mỡ lợn. T

heo kinh nghiệm của những người làm nghề lâu năm chia sẻ, bánh nhãn có được vị thơm, ngon hay không là nhờ vào bột nếp cái hoa vàng và trứng gà. Đây là những nguyên liệu đặc trưng của vùng đất này.

Quy trình để làm nên loại bánh cũng khá công phu. Trước hết, gạo nếp cái hoa vàng được chọn lọc kĩ sẽ mang đi ngầm mềm rồi xay thành bột mịn, trộn cùng với trứng gà ta, đường và chút vani để tạo mùi thơm. Khối bột dẻo đó được nhào kĩ rồi vo thành từng viên nhỏ, tròn đều, kích thước khoảng bằng hạt nhãn.

Trong lúc đó, một chiếc chảo mỡ đã được đun sôi già để chuẩn bị cho công đoạn cuối cùng là chiên bánh. Những viên bột được thả vào chiên cho đến khi nở phồng, vàng ruộm, giòn xốp mà không bị nứt, vỡ. Đây là khâu vất vả nhất, đòi hỏi kĩ năng, kinh nghiệm nhiều nhất.

Chỉ cần phơi bánh đến khi nguội, một mẻ bánh nhãn vàng ươm, mùi thơm ngậy đã được ra lò.

Sau khi cẩn thận vớt những chiếc bánh từ chảo mỡ ra, chúng sẽ được đảo luôn trong nồi đường cháy thẳng để từng hạt bánh được đủ lớp áo trắng ngọt ngào, óng ả bắt bắt. Chỉ cần phơi bánh đến khi nguội, một mẻ bánh nhãn vàng ươm, mùi thơm ngậy đã được ra lò, bánh sẽ được đưa đến quy trình đóng gói, hoàn thiện, sẵn sàng “gia nhập” thị trường.

Tuy nhiên, với công nghệ hiện đại ngày nay, các thợ làm bánh không cần bỏ quá nhiều công sức, tỉ mẩn trong quy trình làm bánh nữa vì đã có sự hỗ trợ từ các máy móc, thiết bị hiện đại. Điều này không làm mất đi hương vị thơm ngon của chiếc bánh mà năng suất làm bánh ngày càng tăng, phục vụ tốt nhu cầu của người tiêu dùng.

Món quà quê hấp dẫn du khách

Bánh nhãn chứa đựng nhiều hồi ức tươi đẹp. Khi thưởng thức chúng, vị ngọt, giòn tan trong miệng khiến cả bầu trời tuổi thơ ùa về. Hóa ra, bên trong những viên bánh nhỏ ấy còn chất chứa nhiều tình cảm, sự chân thành, ấm áp đến lạ lùng.

Nghề làm bánh nhãn phát triển đã và đang giải quyết việc làm cho nhiều hộ dân, giúp tăng thu nhập, đặc biệt là vào các dịp lễ Tết. Sản phẩm không chỉ được tiêu thụ rộng rãi trong nước mà còn trở thành hàng hóa đặc sản ở nước ngoài.

Các làng nghề truyền thống tại Hải Hậu đã trở thành điểm đến, thu hút nhiều khách du lịch ghé thăm nơi đây, thúc đẩy các ngành dịch vụ phát triển.

Ngày nay, bánh nhãn đã trở thành món quà quê dân dã của du khách. Nó mang trong mình những điều tinh túy, đẹp đẽ nhất của ẩm thực truyền thống vùng quê Hải Hậu thân thương. Những viên bánh tuy nhỏ nhưng góp phần không nhỏ trong việc giữ gìn, lưu truyền phong tục và trở thành nét đẹp trong văn hóa ẩm thực Hải Hậu nói riêng và nước ta nói chung.

Năm 2023, bánh nhãn Hải Hậu được vinh danh là một trong những sản phẩm nông nghiệp của tỉnh Nam Định (cũ ). Đó không chỉ niềm tự hào, mà còn là động lực để người dân nơi đây phát triển, nỗ lực hơn với món ăn truyền thống này.

Mâm cỗ Tết Độc lập: Hương vị văn hóa ba miền

Gỏi cá mè Quan Sơn: Tinh hoa ẩm thực từ "vịnh Hạ Long trên cạn" của Hà Nội

Xôi ngũ sắc – hương vị văn hóa đặc trưng của người Tày ở Tuyên Quang