| Bảo tồn di sản – Nền tảng phát triển du lịch bền vững Lý do Thanh Hóa luôn là sự lựa chọn du lịch hàng đầu Khám phá thiên nhiên tuyệt đẹp qua du lịch sinh thái và giải trí |
Khơi dậy giá trị di sản Thành nhà Hồ
 |
| Di sản Thành nhà Hồ trở thành điểm đến du lịch không thể bỏ qua tại xứ Thanh. |
Nằm yên bình giữa vùng đất Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, Thành nhà Hồ là chứng nhân của một giai đoạn đầy biến động trong lịch sử dân tộc. Không chỉ từng là trung tâm quyền lực của triều đại Hồ, tòa thành cổ còn là một công trình quân sự kiên cố, phản ánh sự kết hợp hài hòa giữa bàn tay con người với cảnh quan thiên nhiên và văn hóa bản địa – một giá trị nổi bật toàn cầu.
Kể từ khi được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 2011, Thanh Hóa đã không ngừng nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị đặc biệt của công trình đá “độc nhất vô nhị” này. Suốt gần 15 năm qua, nhiều đợt khai quật khảo cổ học đã được triển khai, hé lộ những phát hiện quý giá – nền tảng quan trọng cho công tác trùng tu, gìn giữ di sản cho thế hệ mai sau.
Thực hiện khuyến nghị của UNESCO, Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Thành nhà Hồ đã phối hợp cùng Viện Khảo cổ học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) và Hội Khảo cổ học Việt Nam đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu chuyên sâu. Với kế hoạch khai quật trên diện tích 56.000m² – bao gồm Thành Nội, các hào thành, cổng thành và tuyến đường Hoàng gia – các nhà khoa học đã phát hiện nhiều tư liệu quan trọng, góp phần làm sáng tỏ kỹ thuật xây dựng kỳ công của triều đại Hồ. Đây cũng là cơ sở phục vụ cho công tác phục dựng các hạng mục đang xuống cấp.
Hiện nay, UBND tỉnh Thanh Hóa đang tập trung mọi nguồn lực nhằm đẩy nhanh tiến độ khai quật theo đúng lộ trình. Quy trình khai quật được tổ chức nghiêm ngặt qua sáu bước – từ chuẩn bị hiện trường, khai quật thủ công, phục hồi hiện trạng, đến xử lý hiện vật, tổ chức hội thảo và tổng hợp báo cáo phân kỳ đầu tư một cách khoa học.
Đồng thời, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ cũng phối hợp cùng Viện Khảo cổ học Việt Nam và các chuyên gia quốc tế triển khai xây dựng bản đồ vệ tinh kỹ thuật số ứng dụng công nghệ MAP GIS. Đây sẽ là công cụ hỗ trợ hiệu quả trong quản lý và bảo tồn, đặc biệt tại các khu vực trọng điểm như Hoàng thành, La thành, đàn Nam Giao hay đường Hoàng gia. Trong tương lai, bản đồ còn mở rộng ra vùng đệm để đảm bảo quản lý toàn diện không gian di sản.
Ông Nguyễn Bá Linh – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ – cho biết: “Việc ứng dụng công nghệ số không chỉ phục vụ công tác lưu trữ, nghiên cứu và bảo tồn, mà còn là cánh cửa để quảng bá giá trị di sản một cách bền vững.” Song hành với đó, đội ngũ hướng dẫn viên cũng đang được đào tạo bài bản nhằm nâng cao khả năng truyền đạt, mang đến cho du khách trải nghiệm phong phú và truyền cảm hứng.
Điểm sáng di sản giữa lòng xứ Thanh
 |
| Du khách thích thú trải nghiệm không gian xưa tại Di sản Thành nhà Hồ. |
Không chỉ dừng lại ở bảo tồn và khảo cổ học, những năm gần đây, Thành nhà Hồ – viên ngọc đá cổ của xứ Thanh – đang dần chuyển mình trở thành một điểm đến văn hóa, lịch sử và du lịch hấp dẫn. Tỉnh Thanh Hóa xác định việc quảng bá di sản đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước là một nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển du lịch bền vững. Các sản phẩm du lịch được xây dựng từ chính chất liệu di sản, kết hợp tinh tế giữa yếu tố lịch sử và bản sắc địa phương, giúp Thành nhà Hồ trở thành điểm đến lý tưởng suốt bốn mùa.
Một không gian trưng bày ngoài trời đang được duy trì và mở rộng – nơi giới thiệu hệ thống chân tảng, vật liệu kiến trúc được phát hiện qua các đợt khai quật – tạo nên một “bảo tàng sống” giữa thiên nhiên, mang lại góc nhìn trực quan và sinh động về kinh đô xưa. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động trải nghiệm mang đậm màu sắc văn hóa cũng được tổ chức thường xuyên như: trưng bày mô hình súng thần công, giới thiệu cải cách dưới thời nhà Hồ, không gian văn hóa nông nghiệp Tây Đô, khu trưng bày đá xây thành – một điểm check-in độc đáo tại Cổng Nam.
Các trò chơi dân gian, ẩm thực truyền thống và sản phẩm OCOP địa phương cũng làm phong phú thêm hành trình tham quan của du khách. Đặc biệt, bốn tuyến tham quan chuyên đề đã được thiết kế để phục vụ nhu cầu khám phá đa dạng: Thành nhà Hồ – Về miền Di sản. Thành nhà Hồ – Các làng truyền thống. Thành nhà Hồ – Tâm linh vùng đệm. Thành nhà Hồ – Di tích và thắng cảnh vùng đệm.
Nhờ đó, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những bức tường thành đá hùng vĩ, mà còn có cơ hội khám phá đời sống văn hóa, tín ngưỡng và phong cảnh làng quê xứ Thanh một cách trọn vẹn. Chị Trần Minh Hà – du khách đến từ Đà Nẵng – chia sẻ: “Sau 5 năm trở lại, tôi thực sự ngỡ ngàng trước diện mạo mới của Thành nhà Hồ. Không gian di sản giờ đây phong phú, sống động và gần gũi hơn. Các con tôi rất thích những mô hình khảo cổ và trò chơi văn hóa, còn tôi như được quay về quá khứ trong một khung cảnh thanh bình đến lạ.”
Một điểm đáng quý nữa ở Thành nhà Hồ là sự gắn bó sâu sắc giữa di sản và đời sống cộng đồng. Trung tâm Bảo tồn Di sản đặc biệt chú trọng đến công tác giáo dục di sản cho học sinh, sinh viên qua các chương trình học tập thực tế. Song song đó, các lớp tập huấn du lịch cộng đồng cũng được tổ chức thường xuyên nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng tiếp đón du khách cho người dân vùng đệm – tạo ra sự cộng hưởng giữa gìn giữ di sản và phát triển sinh kế bền vững.
Ông Lê Văn Nam – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa – nhấn mạnh: “Tỉnh luôn ưu tiên dành nguồn lực cho công tác khai quật và bảo tồn Thành nhà Hồ. Việc liên tục đổi mới, mở rộng các tuyến tham quan không chỉ nâng cao trải nghiệm cho du khách mà còn góp phần làm thay đổi nhận thức cộng đồng về vai trò và giá trị to lớn của di sản.”
Từng là kinh đô của nước Đại Ngu dưới triều Hồ, Thành nhà Hồ được xây dựng vào năm 1397 và đến nay đã trải qua hơn sáu thế kỷ lịch sử. Gần 15 năm kể từ khi được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, công trình đá cổ kỳ vĩ này đang từng bước hồi sinh – trở thành điểm sáng nổi bật trong bản đồ di sản xứ Thanh, thu hút hàng nghìn lượt du khách mỗi năm trở về thăm lại miền đất kinh kỳ xưa.
