| Khai mạc Lễ hội Du lịch biển 2025: Hải Tiến - Khát vọng tỏa sáng Khai mạc Lễ hội du lịch biển Sầm Sơn 2025 – “Khát vọng tỏa sáng” Nhiều hoạt động sôi nổi tại lễ hội Óoc Om Bóc – Đua ghe Ngo |
Ok Om Bok - Lời tạ ơn thiêng liêng gửi thần Mặt Trăng
 |
| Lễ hội Ok Om Bok Sóc Trăng |
Lễ hội Ok Om Bok Sóc Trăng bắt nguồn từ tín ngưỡng nông nghiệp cổ xưa, nơi người Khmer tôn thờ thần Mặt Trăng (Preah Khê), vị thần được tin là đã điều tiết mưa thuận gió hòa, bảo vệ mùa màng. Lễ hội diễn ra vào thời điểm giao mùa, khi vụ lúa đã được thu hoạch xong. Tên gọi Ok Om Bok theo tiếng Khmer có nghĩa là “Đút Cốm Dẹp” gắn liền với nghi thức đặc trưng của buổi lễ. Không chỉ là một nghi thức tâm linh trang nghiêm mà còn là một tuần lễ hội sôi động và đa sắc màu. Lễ hội được chia thành hai phần chính, thể hiện sự hòa quyện giữa tín ngưỡng và văn hóa sông nước:
Phần Lễ (Nghi thức Cúng Trăng)
Diễn ra vào đêm Rằm, nơi người dân bày mâm lễ vật với sản vật tự làm (như cốm dẹp, khoai, mía, chuối), hướng về phía Mặt Trăng để khấn nguyện. Nghi thức "Đút Cốm Dẹp" cho trẻ em là một khoảnh khắc thiêng liêng, gửi gắm khát vọng phồn thịnh và sức khỏe cho thế hệ tương lai.
Phần Hội (Đua Ghe Ngo)
Hoạt động được chờ đợi nhất, tạo nên bản sắc độc đáo cho lễ hội. Những chiếc Ghe Ngo (thuyền đua dài, hình dáng Rồng/Rắn Naga) từ các phum sóc tranh tài quyết liệt trên sông nước, biểu trưng cho sức mạnh, tinh thần đoàn kết và ý chí chinh phục thiên nhiên của người Khmer.
Với những giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật độc đáo, Lễ hội Ok Om Bok đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định vị thế là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống không thể thiếu của dân tộc Việt Nam.
 |
| Lễ hội Ok Om Bok đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia |
Nghi thức Cúng Trăng và Đút Cốm Dẹp
 |
| Lễ Cúng Trăng và Nghi thức Đút Cốm Dẹp |
Phần Lễ Cúng Trăng là nghi thức tâm linh cốt lõi và thân mật nhất của Ok Om Bok, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của người Khmer với Thần Mặt Trăng.
Nơi và Thời điểm Lễ: Lễ Cúng Trăng được diễn ra tại mỗi gia đình hay ngôi chùa. Người dân sẽ chọn những khoảng sân cao ráo, thoáng đãng để dễ dàng nhìn thấy và hướng về mặt trăng. Lễ hội chính thức bắt đầu khi mặt trăng vừa nhô cao và chiếu ánh sáng khắp nơi.
Mâm Lễ vật: Các vật cúng tế rất giản dị nhưng mang ý nghĩa nông nghiệp, bao gồm: Cốm dẹp (linh hồn của lễ hội), khoai, chuối và các sản vật thu hoạch được.
Nghi thức Đút Cốm Dẹp: Đây là khoảnh khắc ý nghĩa nhất. Người có tuổi nhất trong nhà sẽ vo những hạt cốm dẹp thành những nắm nhỏ trộn cùng chuối, khoai rồi đút cho đứa trẻ trong nhà. Vừa đút, họ vừa xoa vào lưng và hỏi chúng những mong ước thầm kín, để thần Mặt Trăng chứng giám và ban phước lành.
Nghi thức Ánh sáng: Thả Đèn Gió Cầu Mùa
Sau khi kết thúc nghi lễ cúng tế truyền thống tại gia, hoạt động thả đèn gió được tiếp nối. Những chiếc đèn gió, được chế tạo thủ công từ vải, nan tre, bùi nhùi bên trong, sẽ được đốt lửa và thả lên trời cao. Hành động này mang theo ước nguyện chung của người dân về cuộc sống ấm no, hạnh phúc và những vụ mùa bội thu trong năm tới.
Hành trình Ánh sáng – Khi niềm tin lan tỏa
 |
| Nghi thức thả hoa đăng, diễu hành quanh Ao Bà Om và lễ thả đèn nước Lôi Prôtip trên sông Maspero |
Bên cạnh nghi thức cúng trăng truyền thống tại gia, lễ hội Ok Om Bok ở Sóc Trăng còn rực rỡ và đầy sắc màu với chuỗi hoạt động cộng đồng quy mô lớn, nổi bật là nghi thức thả hoa đăng, diễu hành quanh Ao Bà Om và lễ thả đèn nước Lôi Prôtip trên sông Maspero – những nghi lễ kết nối tâm linh, văn hóa và nghệ thuật độc đáo của người Khmer Nam Bộ.
Trong nghi thức Thả Hoa Đăng và Diễu hành quanh Ao Bà Om, các nhà sư cùng đồng bào Khmer từ khắp các huyện quy tụ về đây để thực hiện nghi lễ trang nghiêm. Mỗi địa phương cử một chùa đại diện tham gia lễ cúng và thả hoa đăng. Tiếng trống Chayyam, dàn nhạc ngũ âm và bước chân diễu hành của các sư thầy, bà con phum sóc cầm đèn nhỏ rước quanh ao tạo nên khung cảnh lung linh, náo nhiệt. Khi hàng trăm hoa đăng được thả xuống mặt nước, không gian trở nên huyền ảo, phản chiếu ánh trăng và gửi gắm bao ước nguyện bình an, mùa màng tốt tươi của người dân.
Đặc sắc hơn cả là lễ Thả Đèn Nước Lôi Prôtip trên dòng sông Maspero – một nghi thức mang đậm tính nghệ thuật và tâm linh. Người dân Sóc Trăng tập trung đông đúc bên bờ sông để chiêm ngưỡng những chiếc đèn nước được chế tác công phu, mô phỏng kiến trúc chánh điện hoặc tháp chùa Khmer, với phần khung gỗ, mái ngói giấy, được trang trí tỉ mỉ bằng hoa, đèn và nhang. Trước khi thả, đoàn người mang đèn đi rước quanh xóm ấp, sau đó tập trung về sân chùa làm lễ tụng kinh, thắp hương và cúng dường. Ánh sáng lung linh trôi theo dòng nước như mang theo lời tạ ơn thiên nhiên, lời cầu chúc cho cuộc sống ấm no và hạnh phúc.
Không khí lễ hội còn thêm phần sôi động với nhiều hoạt động văn hóa – nghệ thuật đặc sắc. Các điệu múa trống Sadăm, múa Lâm Thol dẻo dai, những giai điệu nhạc ngũ âm, hát Dù Kê truyền thống, cùng các cuộc thi trang phục dân tộc và trò chơi dân gian đã làm nên bức tranh sống động của văn hóa Khmer. Mỗi hoạt động không chỉ mang ý nghĩa vui chơi, giải trí mà còn thể hiện niềm tự hào và tinh thần đoàn kết của cộng đồng trong dịp lễ hội đầy ý nghĩa này.
Qua bao thế hệ, lễ hội Ok Om Bok không chỉ là một nét đẹp tín ngưỡng mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần đoàn kết, niềm tin và tình yêu thiên nhiên của người Khmer Nam Bộ.
