Cỏ dùi trống giúp trừ phong nhiệt, làm sáng mắt tan màng mộng

Đặc điểm của cỏ dùi trống

Cỏ dùi trống có tên khoa học là Eriocaulon sexangulare L, thuộc họ cốc tinh thảo (Eriocaulaceae), tên gọi khác là cốc tinh thảo, thiên tinh thảo, cây cỏ đuôi công, cây phật đỉnh châu, đầu đinh, co nhả gô khao (Thái).

Cỏ dùi trống là loại thực vật thân thảo nhỏ, rễ chùm, mọc thành bụi, sống một năm hay nhiều năm. Thân cây rất ngắn, có tên gọi này là do hình dạng bên ngoài của nó nhìn tương tự như cái dùi trống.

Lá mọc thành chùm phát tán ra xung quanh thân cây. Lá dẹt, dài 15-40cm, rộng 2-10mm, mặt lá nhẵn, có nhiều gân dọc, có vách.

Mùa hạ và thu chính là thời điểm cốc tinh thảo cho ra hoa nhiều nhất. Hoa có hai loại gồm hoa đực và hoa cái, màu tím hoặc trắng, hình trứng hay hình trụ, có cán với chiều dài dao động từ 10 – 55cm, cạnh sắc, xoắn vặn.

Hoa cỏ dùi trống mọc thành cụm, cuống hoa dài từ 10 - 50cm chùm hoa của cây tròn dẹt, đầu hoa có hình trứng hay hình trụ, đường kính 4-6 mm, có thể lên đến hơn 6mm. Mặt trên của cụm hoa có màu trắng xám, nếu cọ xát vào chúng sẽ thấy xuất hiện nhiều bao phấn màu đen. Lá bắc xếp chồng dưới cụm hoa một cách dày đặc, có nhiều lông bên trên, màu lục nhạt, bóng láng.

Cây ra hoa quanh năm, mùa hạ và mùa thu là thời điểm hoa nở dày nhất.

Hoa và cuống hoa của cây cỏ dùi trống là bộ phận có giá trị dược liệu cao, được sử dụng làm thuốc chữa bệnh trong dân gian.

Vào mùa hạ và mùa thu, cây ra hoa nhiều và cũng chính là thời điểm thích hợp để thu hái dược liệu. Hoa và cuống hoa thực hiện cắt sát đến tận gốc, đem về rửa sạch, phơi ngoài nắng to vài lần hoặc đem sấy cho thật khô để dùng dần.

Cỏ dùi trống khi bảo quản không tốt sẽ dễ bị vỡ vụn, nấm mốc làm ảnh hưởng không tốt đến hiệu quả của dược liệu. Do đó cần chú ý bảo quản thuốc nơi khô ráo, mát mẻ. Nên cất trữ trong hộp có nắp đậy hoặc đóng gói trong túi ni lông.

Cỏ dùi trống ưa nơi ẩm ướt, địa điểm có nước nông.

Cây phân bố nhiều ở nơi trên thế giới, Canada hay Châu Âu, các nơi có khí hậu nhiệt đới. Cây mọc hoang ở những nơi ẩm thấp tại nhiều tỉnh nước ta như Bắc Giang, Thái Nguyên và Lạng Sơn, Hải Dương, Hưng Yên, Quảng Ninh.

Cỏ dùi trống có cách gọi khác là cốc tinh thảo có nghĩa là loài cỏ mọc lên nhờ dư khí của cây lúa sau khi thu hoạch. Vì vậy, cây mọc nhiều ở những bờ ruộng sau mùa gặt lúa.

Thành phần hóa học: Hiện chỉ xác định thành phần chính của có dùi trống là Carbohydrat, chưa có nhiều nghiên cứu về loài cây này.

Theo Y học cổ truyền: Cỏ dùi trống có vị ngọt hơi cay, tính bình hơi thiên về lạnh, không độc. Nó có công dụng trừ phong nhiệt, làm sáng mắt tan màng mộng, lại cầm được máu.

Chủ trị các chứng ho phong nhiệt và đau đầu, đau mắt, đau răng, đau họng, sốt và thông tiểu tiện.

Dược liệu có liều dùng thông thường được khuyến cáo là 9 – 13g mỗi ngày. Có thể dùng sắc uống, tán bột sắc nước uống.

Bài thuốc sử dụng cỏ dùi trống

Chữa chứng đau mắt có màng mộng

Cách 1: Cỏ dùi trống, thảo quyết minh, mộc tất, cam cúc hoa, mật mông hoa, sinh địa. Tất cả dược liệu đem sắc lên uống.

Cách 2: Cỏ dùi trống, phòng phong với lượng bằng nhau đem nghiền bột. Sử dụng uống với nước cơm mỗi lần tầm 12g.

Trị nhức đầu một bên hay đau giữa đỉnh đầu

Cỏ dùi trống 40g tán bột, lấy bột gạo trắng nấu thành hồ hòa vào rồi phết lên tờ giấy hoa, dán vào vị trí đau. Đợi khô đổi miếng mới.

Chữa nhức đầu, nhức lông mày

Cỏ dùi trống 8g, địa long (giun đất) 12g, nhũ hương 4g. Tất cả tán nhỏ mỗi lần lấy 4g đốt lấy khói hun vào lỗ mũi bên đau.

Chữa viêm họng

10g cỏ dùi trống, củ giẻ quạt và cam thảo đất mỗi vị 12g, bồ công anh 16g. Các dược liệu đem sắc kỹ cùng nhau, gạn lấy nước uống

Điều trị ho do phong nhiệt

Cỏ dùi trống 10g, vỏ rễ cây dâu và cam thảo đất mỗi vị 12g, lá dâu 16g. Tất cả sắc lấy nước, chia uống 3 lần vào buổi sáng, trưa, tối. Mỗi ngày 1 thang.

Chữa mờ mắt, suy giảm thị lực

Cỏ dùi trống 10g, hạt muồng và kỷ tử mỗi loại 12g. Tất cả đem sắc với 500ml cho cô đặc còn 200ml. Chia uống 3 lần trong ngày, mỗi ngày 1 thang.

Điều trị viêm lợi, đau nhức chân răng

30g cỏ dùi trống, 15g quốc lão. Hai vị thuốc đem sắc với 3 bát nước lấy 1 bát. Chia 2 lần uống vào buổi sáng và tối. Duy trì 3 – 5 ngày thì bệnh sẽ có sự khởi sắc rõ rệt.

Lưu ý khi dùng cỏ dùi trống

Không dùng cỏ dùi trống cho trường hợp bị dị ứng với dược liệu.

Bà bầu, phụ nữ đang cho con bú, người đang được điều trị bằng thuốc tây hay các loại thuốc thảo dược khác nên cẩn trọng khi sử dụng.

Cỏ dùi trống kỵ sắt. Cần tránh uống bổ sung thuốc sắt hoặc ăn các thực phẩm giàu sắt trong quá trình điều trị bằng dược liệu.

Không lạm dụng sử dụng quá liều lượng.

Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng cỏ dùi trống làm thuốc

Tác dụng của cây cỏ the

Tác dụng hữu ích của cây cỏ sữa lá nhỏ

Tác dụng hữu ích của cỏ may