 |
| Cây thị cổ thụ cao hơn 20 m, chu vi gốc cây 7,5 m, đường kính thân cây khoảng 2,3 m, phải 4 người lớn dang tay ôm mới xuể. |
Cây thị cổ thụ là Cây di sản Việt Nam
Người trông coi cây thị cổ thụ là ông Phạm Được (68 tuổi, trú xã Cẩm Duệ, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) cho biết, vào thế kỷ 15, ông tổ dòng họ là Phạm Công Lâu, về lập nghiệp tại vùng đất Cẩm Hạ, xã Hạ Phong, huyện Phú Phong, tỉnh Hà Tĩnh xưa. Nhiều cây thị được ông tổ trồng năm 1559.
"Ngày xưa ông tổ trồng rất nhiều cây thị, song chỉ cây này là tồn tại đến hôm nay, hiện gia đình tôi cử thành viên trông coi", ông Được nói.
 |
| Mặc dù có tuổi đời hàng trăm năm và bên trong thân đã bị mục rỗng nhưng "cụ" thị vẫn tươi tốt lạ thường, tán cây bao trùm cả khuôn viên sân vườn. |
 |
| Một nhánh của cây thị cổ thụ đã bị gãy do mưa bão. |
Giữa thân có chỗ bị khoét rỗng ruột, phía trong rộng gần 2 m2, từ đó có thể nhìn thấu đến ngọn.
Ngày 14/6/2021, cây thị được Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận là Cây Di sản Việt Nam. Đại diện dòng họ, phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức lễ nhận bằng, công bố quyết định và gắn bia đá lên cây.
Đối với cây tự trồng, để được công nhận là Cây Di sản Việt Nam phải đạt các tiêu chí như: sống trên 100 năm, cao to hùng vĩ, cao trên 20 m, hình dáng đặc sắc, có giá trị văn hóa và lịch sử...
 |
| Cây thị cổ thụ của dòng họ Phạm khá nhiều quả, chín đều đến hết mùa thu. |
 |
| Cây thị cổ thụ gắn liền với nhiều thế hệ trẻ em trong dòng họ. |
Theo bà Hà, cây thị mỗi năm cho hàng tấn quả. Hàng chục năm trước, khi kinh tế còn khó khăn, lúc vào mùa, con cháu dòng họ Phạm thường đến hái quả về bán lấy tiền trang trải cuộc sống.
"Quả thị không còn được chuộng như xưa. Thỉnh thoảng, tôi hái về thắp hương thờ ngày rằm, mùng một; đem biếu khách làm quà, hoặc tặng hàng xóm cho thơm nhà", bà Hà nói.
Cây linh thiêng lập ban thờ nhang khói quanh năm
Phía trước cây thị gắn bàn thờ, gia đình ông Được phụ trách việc hương khói vào ngày lễ, Tết, rằm, mùng một...
"Ngoài giá trị về mặt văn hóa, cây còn có giá trị lịch sử. Theo Gia phả họ Phạm, những năm chiến tranh, dân quân tự vệ địa phương thường hội họp dưới cây bàn công việc, vì kín đáo và bí mật", ông Được cho hay.
 |
| Người trong họ lập ban thờ nơi cây thị cổ thụ và nhang khói quanh năm. |
 |
| Cây thị cổ thụ là nơi lưu giữ chứng tích của 500 năm lịch sử. |
 |
| Thân cây thị cổ thụ khoảng 2,3 m, phải 4 người lớn dang tay ôm mới xuể. |
Ông Phạm Văn Cự (đại diện dòng họ Phạm) cho biết: “Từ bao đời nay, chúng tôi vẫn xem cây thị này như một biểu tượng của dòng họ. Cây thị không chỉ có ý nghĩa về lịch sử mà còn mang đậm giá trị về văn hóa gắn liền với Phạm tộc và xã Cẩm Duệ. Vì vậy, mỗi thành viên trong dòng họ đều hết lòng chăm sóc, bảo quản chu đáo”.
Trải qua nửa thế kỷ dãi dầu mưa nắng và chứng kiên bao sự “vật đổi sao dời” cây thị cổ thụ vẫn lừng lững tỏa bóng xanh mát quan năm, mùa thu thơm lừng quả chính. Cây cao 20m, chu vi gốc cây 7,5m, đường kính thân cây 2,3m, phải 4 người lớn dang tay ôm mới xuể.
Cây thị cổ thụ 500 tuổi là cây di sản hiếm hoi còn sót lại. Cây là biểu tượng của sức sống trường tồn. Bao nhiêu thế hệ đã gắn bó với cây thị cổ kính, mang hồn cốt của những bậc tiền nhân khai đất, lập họ. Cây thị không chỉ mang ý nghĩa về văn hóa, lịch sử, cây thị là biểu tượng của sức sống mạnh mẽ trường tồn vượt thời gian./.
