| Sống khỏe: Một số công dụng chữa bệnh từ cây vấn vương Cây cối xay và những công dụng hỗ trợ điều trị bệnh Cây địa liền - vị thuốc quý với nhiều công dụng chữa bệnh |
 |
| Cây nhân trần |
Cây nhân trần còn có tên gọi khác là tuyến hương lam, chè nội, hoắc hương núi, chè cát
Tên khoa học là Adenosma glutinosum
Thuộc họ mã đề Plantaginaceae
Tính vị: Tính hơi hàn có vị đắng cay
Qui kinh: Tác dụng vào kinh Can, Vị, Đởm và Tỳ
Đặc điểm cây nhân trần
Cây nhân trần là loại cây thân thảo sống lâu năm, có chiều cao 0.5 – 1 m.
Thân cây tròn có nhiều lông, toàn thân và lá có mùi thơm.
Lá cây có hình trái xoan, mọc cách, có lông và gân lá, mép lá có răng cưa..
Hoa có mọc thành chụm ở đầu cành hoặc kẽ lá. Hoa cây nhân trần có màu tím với đài hoa có 5 răng xếp thành hình chuông.
Quả nang dạng hình trứng, chứa hạt có màu vàng.
Phân bố
Cây nhân trần mọc chủ yếu ở các khu vực có khí hậu nhiệt đới. Ngoài ra, có thể tìm thấy ở một số đảo lớn ở Châu Âu.
Ở nước ta, cây nhân trần mọc hoang và được trồng nhiều ở các vùng đồi núi như Bắc Giang, Phú Thọ và Vĩnh Phúc,…
Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản
Bộ phận dùng làm thuốc: Toàn thân của cây nhân trần đều dùng làm thuốc được.
Thu hái: Dược liệu này được hái vào khoảng từ tháng 4 – 7, nhất là thời điểm lúc hoa đang nở.
Chế biến: Sau thu hoạch, dược liệu sẽ được rửa sạch và phơi khô.
Bảo quản: Tránh nơi ẩm ướt và tránh ánh nắng mặt trời.
Công dụng của cây nhân trần
Theo Y học cổ truyền:
Cây nhân trần có tác dụng thái hoàng, thanh nhiệt và lợi thấp. Do đó, dược liệu này thường dùng để cải thiện chứng tiểu tiện bất lợi, hoàng đản và các bệnh loét da do phong thấp,…
Theo Y học hiện đại:
Loại dược liệu này còn tác dụng thúc đẩy và tăng tiết dịch mất. Đồng thời, chúng còn có đặc tính kháng khuẩn, giúp tiêu diệt các chuẩn khuẩn gây viêm phổi, viêm não như tụ cầu vàng, mủ xanh, e.cpli, phó thương hàn,… Mặt khác còn giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
 |
| Nhân trần giúp cải thiện chứng tiểu tiện bất lợi, hoàng đản và các bệnh loét da |
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây nhân trần
Hỗ trợ điều trị viêm gan vàng da cấp tính có sốt
Bài thuốc 1: Dùng 100g cây nhân trần, 30g đường trắng và 5g bồ công anh. Đem tất cả các vị thuốc này sắc nước và uống trong ngày.
Ngoài giúp cải thiện triệu chứng viêm gan vàng da cấp tính có sốt, bài thuốc này còn giúp hỗ trợ điều trị bệnh viêm nhiễm đường mật cấp tính hoặc khắc phục tình trạng nước tiểu có màu vàng sẫm,…
Bài thuốc 2: Dùng 300g cây nhân trần, 30g trà và 60g sinh đại hoàng đem tán vụn. Mỗi lần lấy 30g hỗn hợp trà hãm với nước sôi từ 15 – 20 phút và uống.
Bài thuốc 3: Dùng 150g cây nhân trần, 50g sinh cam thảo và 500g hoa xà thiệt thảo đem tán vụn và trộn đều với nhau. Mỗi ngày dùng 60g hãm nước sôi và uống.
Lợi tiểu
Dùng 30g cây nhân trần và 30g râu ngô đem sắc nước và uống trong ngày. Thường xuyên sử dụng giúp cải thiện chứng tiểu rát, khó tiểu, bí tiểu hoặc tiểu dắt,…
Làm giảm huyết áp
Dùng 30g cây nhân trần hãm trong ấm nước nóng và dùng uống hàng ngày giúp ổn đinh huyết áp.
Hỗ trợ điều trị viêm hoặc ngứa da
Dùng 30g cây nhân trần và 15g lá sen đem phơi hoặc sấy khô rồi tán bột mịn. Mỗi lần dùng 3g pha trong nước ấm, thêm mật ong và uống.
Lợi thấp và làm tiêu tan màu vàng ở da
Dùng 24g cây nhân trần uống với 8g đại hoàng và 12g chi tử.
Sát trùng vết thương và hỗ trợ điều trị máu khó đông
Dùng một nắm lá cây nhân trần đem rửa sạch và giã nát. Sau đó đắp lên vết thương giúp giảm sưng và kháng khuẩn. Đồng thời, cách làm này còn giúp cầm máu ở những bệnh nhân có vết thương nhưng mắc bệnh máu khó đông.
 |
| nhân trần giúp hanh nhiệt và mát gan |
Thanh nhiệt và mát gan
Dùng cây nhân trần, bông mã đề và bán biên liên, mỗi vị một lượng bằng nhau đem phơi hoặc sấy khô. Sau đó, đem tán mịn và trộn đều với nhau. Mỗi lần uống lấy 50g bột hòa tan với nước đun sôi để nguội và dùng.
Cải thiện tình trạng đau đầu, say nắng và sốt
Bài thuốc 1: Dùng 1 nắm nhân trần và hành tăm đem sắc nước và uống
Bài thuốc 2: Dùng 16g nhân trần, 20g hoàng cầm, 8g mộc thông, 20g hoạt thạch và 8g thạch xương bồ, hoắc hương, liên kiều, xạ can và bạch đậu khấu mỗi vị 6g. Tất cả các vị thuốc sắt uống.
Hỗ trợ điều trị đau mắt hoặc mắt sưng đỏ
Dùng 1 nắm lá nhân trần sắc chung với 1 nắm lá mã đề. Uống nước thuốc cho đến khi mắt hết đau hoặc đỏ thì ngưng.
Hố trợ điều trị viêm gan ở giai đoạn có di chứng khó tiêu, chán ăn hoặc đầy bụng
Dùng 500g cây nhân trần, 250g quất bì và 500g mạch nha đem sấy khô và tán vụn. Mỗi ngày dùng 60g hãm trong nước sôi và uống trong ngày.
Những lưu ý khi sử dụng cây nhân trần
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích tốt đối với sức khỏe nhưng nếu sử dụng nhân trần sai cách, dược liệu này có thể để lại hậu quả khôn lường.
Do đó, khi dùng vị thuốc này bạn nên lưu ý những điểm sau:
Không nên kết hợp cây nhân trần với cam thảo, bởi theo các chuyên gia Đông y nhân trần có tính chất đào thải nước còn cam thảo lại giữ nước. Do đó, khi pha chung hai dược liệu này với nhau chúng có thể gây tương tác thuốc, không chỉ làm giảm hiệu quả trong hỗ trợ điều trị mà còn tăng tác dụng phụ.
Theo kinh nghiệm lưu truyền từ dân gian, thảo dược này có tác dụng hồi phục sức khỏe ở phụ nữ sau sinh một cách nhanh chóng. Tuy nhiên nếu sử dụng quá liều lượng có thể gây phản ứng ngược, làm xuất tiết các tuyến trong cơ thể khiến mẹ bị mất sữa
Phụ nữ có thai không nên dùng cây nhân trần khi chưa có sự cho phép từ thầy thuốc
Thuốc có tác dụng thanh nhiệt và làm mát gan nhưng người không mắc các bệnh lý về gan không nên dùng hàng ngày. Vì việc thường xuyên sử dụng thảo dược này sẽ làm tăng nguy cơ tổn thương ở gan.
Chưa kể đến, nhân trần có tính lợi tiểu, sử dụng liên tục có thể gây mất nước và mất chất cân bằng điện giải khiến cơ thể mệt mỏi
*Những thông tin về dược liệu bài viết đề cập chỉ có giá trị tham khảo. Trước khi áp dụng bất cứ bài thuốc nào từ dược liệu này bạn nên tham khảo người có chuyên môn để đảm bảo tính an toàn.
