Cây mọc dại, nghe tên đã muốn tránh xa lại “gây sốt” ở nước ngoài |
Cây xoan hôi có tên khoa học là Toona sinensis (A. Juss) Roem, cao từ 20 - 30 mét, tán hình ô, vỏ có mùi hăng như tỏi, lá kép lông chim, cụm hoa màu trắng, quả hình bầu dục hoặc gần hình trứng màu nâu bóng.
Cây xoan hôi mọc tự nhiên ở nhiều tỉnh biên giới phía Bắc nước ta như Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Hà Giang, Thái Nguyên, Lạng Sơn... và các tỉnh phía Nam Trung Quốc.
Đây là loại cây ưa sáng, tốc độ sinh trưởng nhanh, rụng lá về mùa khô; ra hoa từ tháng 5 đến tháng 7, quả chín khoảng tháng 10 - 12.
Mầm cây xoan hôi có mùi thơm rất đặc biệt, và chỉ có thể ăn được vào mùa xuân, vì nếu để qua mùa xuân thì mùi vị của nó sẽ không còn được như trước, cũng có thể nói là không ăn được nữa.
Bởi vậy, người Trung Quốc mới có câu: "Trước cơn mưa, mầm cây xoan hôi mềm như tơ; sau cơn mưa, mầm cứng như gỗ".
Trang tin Sohu của Trung Quốc, vài năm trước, mầm cây xoan hôi đã được bán ở nước này với giá không hề rẻ, khoảng 140 NDT/kg (480.000 VNĐ/kg); nhưng từ năm ngoái đến nay, chúng được bán với giá cao hơn, khoảng 180 NDT/kg (615.000 VNĐ/kg).
Mặc dù giá không rẻ nhưng người ta vẫn không cưỡng lại sự hấp dẫn của nó. Lý do là loại rau dại này có vị rất ngon, hàm lượng dinh dưỡng cao nên được nhiều người ưa chuộng.
Cây xoan hôi có nhiều công dụng tốt, nhưng nó phải chế biến đúng cách thì mới không nguy hại cho cơ thể. Trước khi chế biến thành món ăn, buộc phải ngâm trong nước muối vì loại cây này có chứa chất nitrat, rất độc đối với cơ thể. Vì vậy, để ăn được cần có phương pháp chế biến đúng cách. Ngâm với nước muối là một trong những phương pháp phổ biến nhất.
Vì vậy, cho dù ăn theo cách nào, salad hay xào, trước tiên cần phải ngâm nước muối. Sau khi ngâm với nước muối, nhất định cần phải luộc thêm một lần nữa. Trên thực tế, chỉ cần cho 1 thìa muối vào nồi nước đang sôi, nhúng rau khoảng 10 giây, cách này không chỉ đảm bảo hương vị vẫn được giữ nguyên mà còn giúp loại bỏ chất độc hại.
Sau khi luộc xong, mọi người có thể nấu theo sở thích của mình, làm salad hoặc trộn với trứng chiên đều rất ngon. Các loại rau dại thường có mùi vị rất riêng biệt, lạ miệng.
Mặc dù những đọt non của cây xoan hôi rất ngon nhưng không nên ăn nhiều. Công dụng của loài cây này rất tốt cho việc bổ thận, hỗ trợ nuôi dưỡng tóc, điều hòa khí huyết, giúp dạ dày khỏe mạnh, cầm máu…
Chế biến không đúng cách sẽ gây hại cho cơ thể
Nhiều tài liệu y học cổ đại Trung Quốc cũng có ghi chép về cây xoan hôi như một loại thuốc tốt. Trong "Đường bản thảo" có viết rằng: "Lá được đun sôi trong nước, có thể rửa sạch vết loét, ghẻ và hoại thư".
Sách "Bản thảo cương mục" đời nhà Minh viết: "Xoan hôi có thể đánh gió giải độc, lá cây xoan hôi có thể giúp mọc tóc, trị bệnh vàng da và tẩy giun đũa".
"Lăng Xuyên bản thảo" viết: "Xoan hôi có lợi cho dạ dày, giúp cầm máu, diệt khuẩn và trị bệnh kiết lỵ".
Mặc dù mầm cây xoan hôi có nhiều công dụng tốt, nhưng phải được chế biến đúng cách thì mới không gây hại cho cơ thể.
Nghiên cứu cho thấy, trung bình mỗi kg lá xoan hôi chứa hơn 30 mg nitrat, và hàm lượng nitrat trên các lá già có thể cao tới 53,9 mg/kg. Hàm lượng nitrat cao như vậy nếu không được chế biến cẩn thận rất dễ gây ngộ độc cho người ăn.
Bởi vậy, trước khi chế biến thành món ăn, buộc phải ngâm mầm cây xoan hôi trong nước muối. Sau khi ngâm trong nước muối, nhất định phải luộc thêm một lần nữa.
Trên thực tế, chỉ cần cho 1 thìa muối vào nồi nước đang sôi, nhúng mầm cây xoan hôi vào nước sôi trong khoảng 10 giây, cách này không chỉ đảm bảo hương vị vẫn được giữ nguyên, mà còn giúp loại bỏ chất độc.
Sau khi luộc xong, chúng ta có thể nấu theo sở thích của mình, làm salad hoặc trộn mầm cây xoan hôi với trứng rồi chiên lên đều rất ngon.