Sầu riêng Việt Nam soán ngôi Thái Lan tại Trung Quốc và lời cảnh báo 30 lô sầu riêng nhiễm cadimi

Sầu riêng Việt Nam soán ngôi Thái Lan tại Trung Quốc. Ảnh Đào Ngọc Thạch

Việt Nam vượt Thái Lan về xuất khẩu sầu riêng vào Trung Quốc

Theo số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, 2 tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu 53.110 tấn sầu riêng tươi với trị giá hơn 283 triệu USD, tăng 0,4% về lượng nhưng giảm 0,9% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, Việt Nam đã vượt Thái Lan để dẫn đầu về xuất khẩu sầu riêng vào nước này với khối lượng đạt 32.750 tấn, trị giá 161 triệu USD, tăng gấp 2,4 lần về lượng và trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. So với mức 32% của năm 2023, thị phần sầu riêng tại Trung Quốc của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm đã tăng lên 57% tính theo kim ngạch.

Trong khi đó, Thái Lan tụt xuống vị trí thứ hai với khối lượng đạt 19.614 tấn, trị giá hơn 120 triệu USD, giảm hơn 50% về lượng và hơn 45% về trị giá so với cùng kỳ.

Ngoài ra, Trung Quốc còn nhập khẩu sầu riêng từ Philippines nhưng thị phần khá nhỏ chỉ khoảng 1% (gần 2,3 triệu USD). Trong 2 tháng đầu năm nay, giá sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt bình quân 4.916 USD/tấn, thấp hơn so với mức giá 6.133 USD/tấn của Thái Lan, nhưng cao hơn so với 3.075 USD/tấn của Philippines.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam đánh giá, nhờ khí hậu thuận lợi, sầu riêng Việt cho trái quanh năm. Việt Nam có đường biên giới giáp Trung Quốc, thuận lợi cho vận chuyển, giá cạnh tranh.

Cũng nhờ xuất khẩu sang Trung Quốc thuận lợi, giá sầu riêng đạt kỷ lục trong tháng 3. Tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, mặt hàng này tăng giá liên tục. Mỗi kg sầu Monthong loại A (2.7 hộc nặng 2-5 kg) khoảng 218.000-230.000 đồng; loại B (2.5 hộc) là 195.000-200.000 đồng, còn loại C trên 100.000 đồng. Giá này tăng 15% so với cùng kỳ và tháng trước đó. Đây cũng là mức cao nhất từ trước tới nay. Riêng giá Ri 6 đang giảm vì nguồn cung dồi dào.

Thông tin cảnh báo những nhà sản xuất tại Việt Nam

Xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đang tăng trưởng rất tốt, tuy nhiên vừa qua, phía Trung Quốc đã cảnh báo 30 lô hàng sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc bị nhiễm kim loại nặng cadimi vượt mức giới hạn quy định an toàn thực phẩm của nước này.

Tại cuộc họp báo thường kỳ quý 1/2024 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức, ông Nguyễn Quang Hiếu, trưởng phòng hợp tác quốc tế (Cục Bảo vệ thực vật), cho hay ngay khi nhận được thông tin , cục đã có văn bản đề nghị các đơn vị liên quan điều tra làm rõ nguyên nhân khiến sầu riêng nhiễm cadimi.

"Hiện chưa rõ nguyên nhân chính xác dẫn đến hàm lượng kim loại nặng cadimi vượt mức giới hạn. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định có thể do nhiều nguyên nhân như do nguồn đất bị nhiễm cadimi hoặc do nguồn nước, khí thải từ nhà máy. Cũng có thể do sau thu hoạch, nguồn nước rửa sản phẩm nhiễm cadimi" - ông Hiếu nói.

Đại diện Cục Bảo vệ thực vật cũng cho biết 30 lô hàng sầu riêng nhiễm cadimi vượt ngưỡng không phải phía Trung Quốc phát hiện cùng một lúc, mà đây là số liệu phía bạn tổng hợp từ tháng 5-2023.

"Số lượng lô hàng sầu riêng nhiễm cadimi chỉ chiếm 0,1% tổng số lô hàng được xuất khẩu sang Trung Quốc.

Vì vậy, thông báo của Trung Quốc chưa ảnh hưởng nhiều đến việc xuất khẩu, tuy nhiên cũng là thông tin cảnh báo những nhà sản xuất tại Việt Nam" - ông Hiếu nhấn mạnh.

Theo ông Hiếu, hiện các doanh nghiệp, địa phương đang truy xuất nguồn gốc, làm rõ nguyên nhân từng lô hàng để báo cáo về cục. Do đó đơn vị chưa thể xác định nguyên nhân chính xác để đưa ra khuyến cáo cụ thể về các biện pháp phòng tránh nguy cơ nhiễm cadimi trên sầu riêng.

"Tuy nhiên, chúng tôi cũng khuyến cáo dựa trên những nguyên nhân có thể gây nên tình trạng này. Các đơn vị sản xuất cần điều chỉnh các biện pháp canh tác nhằm giảm sự hấp thụ cadimi như sử dụng phân chuồng ở giới hạn cho phép, kiểm tra nguồn đất, nguồn nước đang canh tác.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nên kiểm tra nồng độ cadimi để tránh xuất khẩu các lô hàng không đảm bảo, gây ảnh hưởng đến việc sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu sau này" - đại diện Cục Bảo vệ thực vật khuyến cáo.

Giải pháp nào để chế biến, xử lý sầu riêng đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu của Trung Quốc?

Nông dân huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk thu hoạch sầu riêng. Ảnh: TTXVN

Tại chương trình "Kỷ niệm 1 năm hợp tác chiến lược giữa Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp và TikTok Việt Nam", Ông Nông Ngọc Trung - chủ tịch hội đồng quản trị Công ty Cánh Đồng Vàng (Lạng Sơn) - chia sẻ: Sầu riêng Việt Nam tại thị trường Trung Quốc không được đánh giá cao bằng sầu riêng Thái Lan, do thiếu tiêu chuẩn trước khi xuất khẩu.

Là doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc, ông Trung cho biết sầu riêng Việt Nam đang thua cả về chất và lượng so với sầu riêng Thái Lan. Nguyên nhân do Thái Lan có những chính sách, luật áp dụng vào ngành hàng này.

Theo ông Trung, Thái Lan đưa ra quy định sầu riêng muốn xuất khẩu phải đạt tối thiểu tiêu chuẩn của nước nhập khẩu.

Thậm chí họ đã làm khắt khe hơn tiêu chuẩn của nước nhập khẩu như tự động đưa tiêu chuẩn về chất khô trong trái sầu riêng lên đến 32% (bình thường chất khô sẽ chiếm 28-29%).

Các doanh nghiệp muốn xuất khẩu sầu riêng phải đạt độ khô 32%, khi đó cơ quan quản lý nhà nước của Thái Lan mới cho phép doanh nghiệp mở tờ khai để xuất khẩu lô hàng đó. Việc này mang lại giá trị cao cho ngành hàng tỉ đô của họ.

Điều này cho thấy Thái Lan rất quan tâm, chú trọng chất lượng sầu riêng trước khi xuất khẩu. Trong khi đó, chúng ta đang thả nổi chất lượng, để các doanh nghiệp làm một cách đối phó, gần như không theo một quy định nào về chất lượng trước khi xuất khẩu.

Ông Trung dẫn chứng sầu riêng Việt Nam hàm lượng chất khô chỉ đạt 28-29%, hơn nữa chúng ta đang làm theo một cách thức rất thủ công trong quá trình đóng gói sầu riêng.

"Khoảng 90% doanh nghiệp Việt Nam làm thuê cho Trung Quốc trong công đoạn gia công và họ bị áp lực về sản lượng, thời gian giao hàng. Điều này khiến họ không có đủ thời gian để gia công cho quả sầu riêng đủ khô để xuất sang thị trường Trung Quốc.

Việc này dẫn tới quả sầu riêng độ ẩm không đồng đều, không đạt độ khô thì sẽ bị mốc, hư hỏng. Khi hải quan Trung Quốc kiểm tra mà không đạt tiêu chuẩn như bị ẩm mốc, có vi khuẩn thì phải đưa vào hun trùng.

Trong khi đó, chi phí vô trùng cho một lô hàng mất rất nhiều và thời gian từ 5-7 ngày, làm thất thoát giá trị của quả sầu riêng.

Khi lô hàng của doanh nghiệp không đạt tiêu chuẩn như vậy thì Trung Quốc sẽ cảnh báo, có thể họ cho phép hun trùng một hai lô đầu tiên, sang lô thứ ba sẽ tạm dừng, cấm xuất khẩu sang Trung Quốc" - ông Trung chia sẻ.

Đề xuất giải pháp về công nghệ xanh trong quy trình chế biến, xử lý sầu riêng, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, ông Trung cho biết doanh nghiệp của ông đang ứng dụng công nghệ để hàm lượng chất khô trong trái sầu riêng đạt 35% trước khi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc (khô hơn Thái Lan 3%).

Việc làm trái sầu riêng khô đạt 35% thì chất lượng sẽ ngon hơn, giá trị bán cao hơn bình thường, thời gian bảo quản lên tới 30 ngày (thủ công chỉ khoảng 12-13 ngày).

"Điều này được hải quan Trung Quốc và khách hàng bán buôn, bán lẻ, người tiêu dùng Trung Quốc khẳng định rằng sầu riêng Việt Nam được xử lý bằng công nghệ của chúng tôi ngon hơn hàng Thái Lan" - ông Trung nói.

Diễn biến mới nhất vụ 30 lô sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc bị nhiễm cadimi

Sầu riêng đông lạnh, dừa tươi xuất sang Trung Quốc cần đáp ứng yêu cầu gì?

Sầu riêng đã qua thời giá rẻ