Loại quả có vị đắng, chát, tưởng không ăn được lại trở thành đặc sản được ưa chuộng

Quả mắm có rất nhiều hình dạng khác nhau và bên ngoài có một lớp lông tơ.

Cây mắm là loại cây quen thuộc đối với người dân vùng biển Quảng Ninh. Dọc những bãi triều nơi cửa biển, cây mắm sinh sống tốt nơi bùn lầy, đất mặn. Dưới môi trường khắc nghiệt, giữa triền khơi đầy nắng, gió và vị mặn mòi của muối biển, cây vẫn sinh trưởng và phát triển tốt. Thân và quả của cây có vị mặn. Bộ rễ cây khỏe, “gồng” mình uốn cong khỏi mặt đất bùn đầy sức sống.

Cứ vào dịp tháng 7-8 âm lịch, mắm bắt đầu ra quả. Quả mắm màu xanh, hình bầu dục. Khả năng sinh sôi của mắm thật mạnh mẽ, quả mắm rụng xuống đất bùn sẽ nảy mầm thành cây con hoặc theo nước biển cuốn đi gặp bãi triều lại bén rễ. Xưa nay quả mắm đắng, chát tưởng chừng không thể ăn nhưng được chế biến khéo léo sẽ trở thành một món ăn ngon, ngọt bùi và hấp dẫn.

"Đối với mỗi người dân ở Ngọc Vừng, quả mắm trở nên quá quen thuộc với đời sống người dân. Quả mắm đã đi vào bữa ăn bình dị của dân đảo chúng tôi từ lâu lắm rồi. Trước đây, khi thời khó khăn quả mắm thường được người dân hái về chế biến. Ngày nay, cuộc sống no đủ hơn thì nhiều người lại coi quả mắm là đặc sản, là thứ "rau sạch" khó tìm, là món quà của biển, món ăn đặc sản thiết đãi du khách khi tới thăm đảo" chị Minh Anh, người dân đảo Ngọc Vừng chia sẻ.

Quả mắm được khử đắng rồi ngâm nước sạch trước khi đem xào với hải sản.

Ông Nguyễn Văn Tiền, đầu bếp, chủ nhà hàng Biển Đảo (thôn Bình Hải, Ngọc Vừng, Quảng Ninh) cho biết: Mắm xào rất ngon nhưng chế biến khá cầu kỳ. Quả mắm nhiều nhựa, có vị đắng chát nhưng lại trở nên ngọt bùi nếu được xử lý đúng cách. Sau khi thu hái, người ta dùng dao bổ đôi, bỏ hạt, rửa sạch rồi cho vào nồi luộc chín 2-3 lần để quả nhả hết vị đắng, chát. Sau đó, mắm được cho vào ngâm nước cứ 30 phút lại thay nước 1 lần. Sau khoảng 1 ngày thì mắm sạch, hết đắng chát là có thể ăn được. Ngày nay dân đảo có thể gói mắm bỏ vào tủ lạnh ăn dần".

Chế biến quả mắm ngon nhất có lẽ là cách nấu truyền thống. Xưa nay người Ngọc Vừng thường cho mắm xào với mỡ lợn để tăng độ ngậy. Nguyên liệu xào cùng thì rất đa dạng có thể là hàu, ngao, ngán, điềm điệp nhưng thơm ngọt nhất phải kể đến món quả mắm xào tôm.

Để món ăn đúng vị, nguyên liệu không thể thiếu là lạc rang bỏ vỏ, giã nhỏ. Sau khi phi thơm hành tỏi khô, cho lạc rang và nêm gia vị vừa ăn. Cuối cùng cho tôm tươi bóc vỏ, rút chỉ lưng và quả mắm vào xào chung dưới lửa to khoảng 3-5 phút. Món ăn có mùi vị độc đáo, vị ngọt của thịt tôm, bùi béo của lạc rang và xen chút ngăm vị biển của quả mắm khiến thực khách không nỡ buông đũa khỏi món ăn. Màu đỏ cam của tôm biển tươi với màu xanh của mắm chỉ nhìn qua đã thu hút được sự tò mò của thực khách.

Quả mắm xào tôm mang hương vị đặc biệt.

Người Ngọc Vừng vẫn chia sẻ cách nấu truyền thống ngon nhất là xào quả mắm với mỡ lợn. Nguyên liệu xào cùng là cá rán, đặc biệt là cá cuộng lóc thịt rán lên, gỡ xào với quả mắm. Món ăn muốn ngon, đậm vị không thể thiếu vài thìa mắm tép Ngọc Vừng chính hiệu.

Đây là món ăn truyền thống, khá phổ biến ở Ngọc Vừng. Hiện mắm được trữ trong tủ lạnh ăn dần. Du khách đến đảo Ngọc Vừng có thể đến thưởng thức món ăn độc đáo này ở nhà hàng Biển Đảo (thôn Bình Hải, xã Ngọc Vừng).

Cây mắm không chỉ được biết đến là một trong những loại cây đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn việc nước biển xâm lấn, kéo theo tình trạng tăng thủy triều và biến đổi khí hậu, là một món ăn ngon, mà nó còn là một vị thuốc quý được dân gian lưu truyền sử dụng trong các bài thuốc Đông y và chữa được khá nhiều bệnh như: Lá dùng làm phân xanh, chứa nhiều đạm. Quả ăn được, cây làm củi, hoa là nguồn nuôi ong mật. Vỏ thân và vỏ rễ mắm dùng làm trị bệnh phong hủi. Ngoài ra người dân còn dùng lá mắm để đuổi muỗi.

Có thể nói, cây mắm vừa là loại thực vật đặc trưng của hệ sinh thái vùng ngập mặn vừa đem lại nhiều lợi ích chữa bệnh, tốt cho sức khỏe con người… Với du khách khi đến với Quảng Ninh, đây là món ăn đổi vị, dễ ăn. Còn với nhiều người dân nơi đây, món ăn từ quả mắm không chỉ ngon ở hương vị mà còn chứa đựng bao ký ức, gợi về những kỷ niệm xa xưa. Vì vậy, người dân xã đảo cần ra sức bảo vệ nguồn tài nguyên này.

Vì sao gấc được gọi là loại quả đến từ thiên đường?

Loại quả mọc dại có nhiều công dụng với sức khoẻ

Loại quả đang được nhà vườn “mắc màn” bảo vệ có công dụng gì?