Cảnh báo sốc nhiệt và đột quỵ do nắng nóng

Mới đây, ngày 28/5 Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cho biết đã tiếp nhận điều trị một thanh niên 21 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, co giật toàn thân, sốt 40,5 độ C, mạch nhanh, huyết áp tụt do bị sốc nhiệt.

Trước đó, người này đã có hơn 2 tiếng đồng hồ đi xe máy từ Hà Nội về Phú Thọ giữa trưa nắng.

Qua kết quả kiểm tra xác định người bệnh bị sốc nhiệt mức độ nặng, nguy cơ tử vong 30-40%. Các bác sĩ nhận định đây là ca bệnh khó và rất nặng.

Sau 5 ngày duy trì hạ thân nhiệt chỉ huy, 2 ngày lọc máu và phối hợp các biện pháp điều trị tích cực, ý thức người bệnh tỉnh dần, các rối loạn dần ổn định. Đến ngày thứ 8, người bệnh rút được máy thở. Đến nay, sau 22 ngày điều trị, người bệnh được ra viện.

Theo các bác sĩ, sốc nhiệt là tình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng kèm rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, hô hấp, tuần hoàn,… dẫn đến rối loạn ý thức hoặc hôn mê. Hiện tượng này thường gặp trong mùa hè, đặc biệt trong những ngày nắng nóng cao điểm.

Người bị sốc nhiệt bị mất kiểm soát nhiệt độ cơ thể, có nguy cơ tử vong nếu không được điều trị nhanh và đúng cách.

Dấu hiệu của người bị sốc nhiệt?

Sốc nhiệt là hậu quả của việc tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài. Biểu hiện ban đầu là nhiệt độ cơ thể tăng cao trên 40°C, da nóng và khô, có thể ẩm ướt do mồ hôi (tuy nhiên, không phải lúc nào cũng đổ mồ hôi). Sốc nhiệt cũng có thể xảy ra ngay khi không có dấu hiệu tổn thương do nhiệt báo trước

Một số triệu chứng kèm theo là rối loạn ý thức và hành vi, mệt mỏi, yếu ớt, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn, chuột rút, thở nhanh, nông, nhịp tim nhanh, mê sảng, co giật, hôn mê.

Ngoài ra, sốc nhiệt còn có một số dấu hiệu khác như: da ửng đỏ, cũng có thể tái nhợt, mất nước, khát nước, miệng khô, nước tiểu ít và sẫm màu, tiêu chảy, mất thăng bằng, loạng choạng, mất khả năng tập trung.

Nguyên nhân gây ra sốc nhiệt?

Nhiệt độ cơ thể của người bình thường dao động từ 36–37°C. Vì vậy, khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài, đặc biệt là vào khung giờ nắng nóng cao điểm từ 10 giờ đến 16 giờ. Làm việc hoặc hoạt động thể chất trong môi trường nóng bức, bí bách (ví dụ như nhà xưởng, công trường xây dựng,...). Sống hoặc làm việc trong khu vực thiếu cây xanh, nhiều bê tông hóa. Sử dụng các phương tiện giao thông không có điều hòa hoặc có điều hòa yếu.

Môi trường có nhiệt độ quá cao sẽ tác động không tốt đến cơ thể, các cơ quan không thể tự điều chỉnh nhiệt độ cho cân bằng được và điều đó là nguyên nhân sốc nhiệt.

Uống không đủ nước, đặc biệt là nước lọc. Ra nhiều mồ hôi do hoạt động thể chất hoặc do môi trường nóng bức. Sử dụng các chất kích thích như rượu bia, cà phê,... khiến cơ thể mất nước và mất điện giải. Bị tiêu chảy hoặc nôn mửa kéo dài cũng là nguyên nhân gây ra sốc nhiệt.

Ngoài ra, hai nhóm trẻ em và người già có khả năng điều hòa thân nhiệt kém hơn so với người trưởng thành. Người có các bệnh lý như tim mạch, hô hấp, tiểu đường,... khiến cơ thể dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao. người béo phì, lớp mỡ dày cản trở việc thoát nhiệt của cơ thể. Người sử dụng một số loại thuốc như lợi tiểu, thuốc chống loạn thần,... lạm dụng rượu bia, chất kích thích khiến cơ thể mất nước và mất điện giải có thể làm tăng nguy cơ sốc nhiệt.

Cần làm gì để tránh sốc nhiệt khi thời tiết nắng nóng gay gắt?

Hạn chế hoạt động ngoài trời trong thời gian nắng nóng gay gắt: Tránh ra ngoài vào giờ cao điểm nắng nóng (từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều). Nếu phải ra ngoài, hãy mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, sáng màu, đeo mũ rộng vành, sử dụng kính râm và kem chống nắng. Uống nhiều nước trước, trong và sau khi hoạt động ngoài trời.

Duy trì độ ẩm cơ thể: Uống nhiều nước lọc, nước trái cây hoặc dung dịch oresol để bù nước và chất điện giải cho cơ thể. Tránh sử dụng các loại đồ uống có cồn và caffeine vì chúng có thể khiến cơ thể mất nước. Tắm thường xuyên hoặc dùng khăn mát để lau người.

Bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời: Hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm nắng nóng. Sử dụng kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên và thoa lại kem sau mỗi 2 giờ hoặc sau khi đổ mồ hôi. Đeo mũ rộng vành, kính râm và che chắn da bằng quần áo dài tay nếu phải ra ngoài.

Tạo môi trường sống mát mẻ: Mở cửa sổ, cửa ra vào để tạo luồng gió lưu thông trong nhà. Sử dụng quạt, máy điều hòa để hạ nhiệt độ trong nhà. Trồng nhiều cây xanh xung quanh nhà để tạo bóng râm và thanh lọc không khí.

Chú ý đến những người có nguy cơ cao bị sốc nhiệt: Trẻ em, người già, người có bệnh lý nền và người béo phì là những nhóm người dễ bị sốc nhiệt hơn. Cần quan tâm, chăm sóc những người này cẩn thận hơn trong những ngày nắng nóng. Nhắc nhở họ uống nhiều nước, nghỉ ngơi thường xuyên và tránh hoạt động ngoài trời trong thời gian nắng nóng.

Nâng cao nhận thức về sốc nhiệt: Tìm hiểu về các dấu hiệu và triệu chứng của sốc nhiệt, học cách sơ cứu người bị sốc nhiệt, chia sẻ thông tin về sốc nhiệt cho người thân, bạn bè và cộng đồng. Phòng ngừa sốc nhiệt là vô cùng quan trọng, đặc biệt trong những ngày nắng nóng. Hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.

Cần làm gì khi gặp người bị sốc nhiệt?

Khi phát hiện người nghi bị sốc nhiệt cần nhanh chóng làm mát cơ thể nạn nhân bằng cách đưa nạn nhân vào nơi có bóng râm, mát hoặc đưa vào trong nhà, ngay lập tức cởi bỏ bớt quần áo dư thừa của nạn nhân.

Song song phải làm mát người bằng bất cứ phương tiện nào có sẵn như: phun nước mát, ngâm nước mát, nhúng khăn vào nước mát lau cho nạn nhân, có thể đặt túi nước đá, khăn lạnh vào đầu, cổ, nách, háng người bệnh.

Đồng thời cho nạn nhân uống nước mát hoặc các loại đồ uống không có cồn khác nếu họ có thể uống được. Cần khẩn trương gọi xe cấp cứu nhằm đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị ngay tránh xảy ra biến chứng.

Không nên làm gì khi gặp người bị sốc nhiệt?

Không cho người bệnh uống rượu bia hoặc cà phê.

Không tự ý cho người bệnh sử dụng thuốc.

Không tắm nước lạnh cho người bệnh.

Không cố gắng hạ thân nhiệt quá nhanh.

Hãy ghi nhớ rằng, sốc nhiệt là tình trạng cấp cứu y tế nguy hiểm. Do đó, hành động kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng để cứu người bị sốc nhiệt.

Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý: Nếu nghi ngờ ai đó bị sốc nhiệt, hãy hành động ngay lập tức để hạ thân nhiệt và đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Tuyệt đối, không tự ý điều trị sốc nhiệt tại nhà.

Hãy luôn cẩn thận và đề phòng sốc nhiệt để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh trong những ngày hè nóng bức.

Sức khỏe: Cách chăm sóc người già ngày nắng nóng để tránh sốc nhiệt, đột quỵ

4 kiểu bổ sung nước vào mùa hè dễ gây sốc nhiệt, đột quỵ

Biểu hiện của sốc nhiệt và cách xử lý