Hồn dân tộc đậm đà trong chiếc bánh Hội thi gói bánh chưng, bánh giầy nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương 2022 Làng trồng cây phát lộc “mất lộc” vụ Tết, người dân lo Tết này bánh chưng không có thịt |
Bánh chưng hình vuông, màu xanh tượng trưng cho đất |
Bánh chưng hình vuông, màu xanh tượng trưng cho đất, đây cũng là món ăn mà người Việt cúng tổ tiên trong ngày Tết để thể hiện lòng thành uống nước nhớ nguồn, nhớ ơn công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.
Những năm gần đây, cứ đến Tết dù ở thành phố hay quê, các gia đình nhỏ lại hối hả mua lá dong, gạo nếp... về gói bánh chưng. Tuy tốn công tốn sức, nhưng bù lại, cả gia đình có thêm tinh thần vui vẻ đón tết, con cái hiểu được truyền thống dân tộc, truyền thống cha ông.
Thói quen gói và nấu bánh chưng cũng được lưu truyền qua nhiều thế hệ người Việt, mẹ truyền cho con, bà truyền cho cháu, cháu truyền cho chắt…từ đó món ăn tinh thần này lại càng được trân trọng. Nguyên liệu nấu bánh phần lớn sẽ giống nhau, chỉ tùy theo khẩu vị và kinh nghiệm của mỗi vùng miền, gia đình mà hương vị và màu sắc của bánh cũng sẽ khác nhau.
Nhiều người thường nghĩ luộc bánh chưng rất đơn giản nhưng để có những chiếc bánh chưng xanh đúng nghĩa, thơm ngon và giữ được lâu thì tất cả mọi khâu cần phải hoàn hảo.
Cách luộc bánh chưng xanh tự nhiên đón Tết
Dùng nồi tôn (tole) để nấu bánh chưng xanh tự nhiên
Nồi tole là loại nồi có khả năng tạo môi trường kiềm. Do vậy, thay vì dùng các loại nồi khác để nấu bánh chưng, bạn nên dùng nồi tole để nấu.
Vì môi trường kiềm sẽ giữ được màu xanh của lá dong, do đó giúp cho bánh chưng có một màu xanh thật tự nhiên.
Ngâm nếp qua nước tro
Vì tro có tính kiềm nhẹ, nên trước khi nấu, một số gia đình miền Trung đã ngâm nếp cùng với nước tro. Điều này làm tăng độ kiềm của nếp, và từ đó khi nấu bánh chưng, nếp sẽ trong hơn, có màu xanh ngọc rất đẹp nhưng vẫn giữ được hương vị thơm ngon cần có của bánh chưng.
Dùng lá của củ riềng
Bạn cũng có thể lấy lá riềng, xắt lát nhỏ rồi giã ra, chắt lấy nước lá riềng. Từ đó, lấy hỗn hợp này trộn với nếp đã được ngâm qua nước tro, sẽ giúp cho gạo nếp dẻo và thơm hơn. Hơn nữa, bánh chưng sẽ có màu xanh tuyệt vời từ ngoài vào trong.
Dùng nước chanh hoặc nước lá dứa
Nước chanh tạo nên môi trường kiềm, nước lá dứa cũng vậy. Do đó mà bạn có thể ngâm nếp trong nước dứa khoảng 3 tiếng, còn với nước chanh – vì có độ kiềm mạnh hơn nên các bạn chỉ cần vắt chanh vào. Như vậy, bánh sẽ nhanh chín hơn và có được một màu xanh tự nhiên.
Dùng baking soda
Khi nấu bánh chưng, nếu bạn cho vào một ít baking soda vào thì lá bánh sẽ được xanh và bánh cũng mau chín hơn nữa đấy. Baking soda có thể tìm mua ở các cửa hàng bán đồ làm bánh, siêu thị hay các kênh thương mại điện tử, đây không phải hóa chất độc hại nên bạn có thể yên tâm sử dụng nhé!
Chần lá gói bánh qua nước sôi
Trước khi gói bánh bạn nên chần lá qua nước sôi để giúp cho lá trở nên mềm hơn, dễ gói hơn, đồng thời với cách này còn giúp diệt hết mầm nấm mốc trên lá, giúp lá xanh hơn.
Ngoài ra, lá dong mua về phải được rửa sạch từng lá một qua nhiều nước, xong dùng khăn sạch lau từng chiếc lá. Số lượng lá gói mỗi chiếc bánh cũng phải xem thời tiết, trời mát thì gồm 6 lá, còn trời nóng phải dùng 10 lá để phù hợp với việc bảo quản, giúp bánh giữ được lâu hơn.
Rửa thật sạch nếp trước khi gói bánh
Rửa sạch nếp trước khi gói bánh cũng là cách giúp cho bánh có màu đẹp hơn, thơm ngon hơn và giữ được lâu hơn. Nếp phải được đãi thật sạch qua hàng chục nước đến khi nào nước trong mới thôi. Làm như vậy sẽ giúp rửa trôi hết bụi cám bám quanh hạt nếp đi, bánh sẽ có màu trong xanh rất đẹp.
Dùng lá dư chèn dưới đáy nồi
Khi nấu bánh, dùng lá dư chèn dưới đáy nồi và xung quanh mặt trong của nồi là cách vừa bảo vệ bánh, giúp bánh không bị cháy, vừa giúp nước nấu bánh trở nên xanh hơn.
Rửa bánh qua nước lạnh
Khi nấu bánh được một nửa thời gian thì các bạn nên thay toàn bộ nước luộc bánh chưng, cho vào nước luộc mới, như vậy sẽ giúp bánh được ngon hơn và có màu xanh tự nhiên.
Dùng vật nặng đè lên bánh chưng khi nấu xong
Bánh sau khi luộc xong các bạn để ra bàn rồi dùng mặt thớt hay tấm ván nặng đè lên để ép ra nước. Với cách này sẽ giúp cho bánh được chắc chăn hơn và để được lâu hơn sơ với bình thường.
Những lưu ý khi thực hiện luộc bánh chưng
Chuẩn bị 1 nồi cao, đủ to để nấu bánh chưng dễ hơn.
Xếp bánh sao cho bánh kín, chặt để khi nước sôi không dễ làm đổ bánh.
Khi nước nấu bánh sôi lên thì các bạn nhớ phải giảm nhỏ lửa xuống dù là nấu bằng bếp củi, than hay là nấu bằng điện nhé! Chỉ nên giữ lửa nhỏ, riu đủ để bánh chưng được nấu chín đều.
Khoảng thời gian nấu lý tưởng nhất dành cho bánh chưng là từ 8 đến 10 tiếng, khi nước nấu bánh bốc hơi dần thì các bạn phải đổ thêm nước liền tay để giữ bánh luôn luôn được nấu ngập nước, có thế thì bánh chưng sẽ được chín đều và nếp trong bánh không bị sống.
Lưu ý khi chuẩn bị nguyên liệu gói bánh chưng
Chọn lá dong xanh
Bí quyết đầu tiên giúp bạn luộc bánh chưng xanh và ngon là cách chọn lá dong. Nên chọn lá dong không to quá cũng không nhỏ quá. Lá dong không non quá mà cũng đừng già quá. Nhìn lá bóng, xanh đậm, cuống nhỏ. Khi chọn được lá dong ưng ý, đem rửa sạch sẽ, phơi chỗ thoáng gió. Không phơi quá khô mà chỉ cần ráo nước là được.
Chọn gạo nếp
Gạo nếp để gói bánh chưng ngon phải là loại nếp mùa hay nếp cái hoa vàng, hạt bóng mẩy và đều nhau. Gạo ngâm khoảng 10 - 12 giờ bằng nước lạnh sau đó vo qua, để ráo nước và xóc muối trắng lượng vừa phải cho thêm vị đậm đà. Đặc trưng của bánh chưng là vị mặn của gạo nếp, vị thơm của đỗ, vị thơm và béo ngậy của thịt... vì vậy cần chú ý cho lượng muối vừa đủ với số lượng gạo và đồng đều với đỗ, thịt.
Nếu bạn muốn gạo nếp được xanh, và thơm hơn, bạn có thể dùng lá nếp xay nhỏ lấy nước cốt màu xanh để ngâm gạo nếp. Gạo nếp được ngâm nước lá nếp sẽ trở nên thơm và xanh cực đẹp khi gói bánh chưng đấy!
Chọn đỗ xanh
Đỗ xanh là phần nhân nằm gần tâm bánh chưng (phần thịt). Bạn có thể mua đỗ đã tách vỏ hoặc chưa tách vỏ. Nếu mua đỗ đã tách vỏ bạn chỉ cần ngâm đỗ, nhưng đỗ chưa tách thì bạn cần ngâm để đỗ tróc vỏ và đãi sạch vỏ đỗ. Dù phải tách vỏ và mất thời gian, nhưng một trong những bí quyết để gói bánh chưng ngon là bạn nên dùng đỗ xanh còn nguyên vỏ để có độ thơm, ngon và vệ sinh. Mầu vàng óng của hạt đỗ tượng trưng cho một năm mới tràn trề tài lộc, thịnh vượng.
Lạt buộc
Chọn những đốt giang dài từ 70-90 cm, cạo vỏ ngoài, sau đó chẻ từng miếng đều nhau. Nên ngâm ống giang trước khi chẻ để có độ mềm, còn khi chẻ thành lạt thì phơi khô để khi gói bánh sẽ chắc tay, mềm và dễ buộc.
Hành khô và thịt
Để gói bánh chưng ngon, không thể thiếu thịt và hành khô. Hành khô bóc sạch vỏ, thái nhỏ. Hạt tiêu tự xay hoặc mua tại chợ. Nhân bánh là thịt lợn có cả nạc và mỡ (thường là thịt ba chỉ). Mỡ thịt để cho bánh béo ngậy như sự khỏe mạnh của gia chủ, nạc đỏ hồng mang nhiều niềm vui cho năm mới. Thịt thái miếng to đều, ướp gia vị vừa đủ, rắc ít hạt tiêu để thêm hương nồng nàn và đặc biệt sau khi bánh chín sẽ có mùi thơm và vị cay nhẹ.
Một điều chú ý là bạn không nên cho mắm để ướp thịt gói bánh chưng, bởi cho mắm vào thịt sẽ khiến bánh chưng gói xong không để được lâu.
Hồn dân tộc đậm đà trong chiếc bánh |
Phú Thọ: Tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2022 theo quy mô cấp tỉnh |
Làng trồng cây phát lộc “mất lộc” vụ Tết, người dân lo Tết này bánh chưng không có thịt |