Mỡ máu là tình trạng nồng độ cholesterol và triglyceride trong máu tăng cao, do cơ thể hấp thụ quá nhiều chất béo dẫn đến dư thừa và không chuyển hóa hoặc đào thải hết ra bên ngoài.
Mỡ máu tích tụ lâu ngày có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm đối với sức khỏe nói chung và ở các cơ quan, bộ phận nói riêng như tim, gan, thận, ...nới riêng. Trong đó, nghiêm trọng nhất mỡ máu làm xơ vữa động mạch và dẫn đến nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não.
Để giảm mỡ máu, người bệnh có thể bổ sung vào thực đơn các loại thực phẩm như
Các loại hạt và ngũ cốc
Yến mạch: Yến mạch rất giàu chất xơ và vitamin, đặc biệt là chất xơ hòa tan có tên là beta glucan. Yến mạch hoàn toàn không có cholesterol, bên cạnh đó, lượng chất xơ trong yến mạch còn giúp làm chậm quá trình cơ thể hấp thụ cholesterol và carbohydrate.
Hạnh nhân: Hạnh nhân rất giàu chất béo không bão hòa cùng vitamin C, và canxi, là thực phẩm giảm mỡ máu hiệu quả vì giúp làm giảm những cholesterol xấu trong cơ thể. Ở người bị rối loạn mỡ máu, hạnh nhân còn giúp kiểm soát tốt tình trạng bệnh. Ngoài ra, trong hạnh nhân còn chứa nhiều Flavonoid, là chất chống oxy hóa có tác dụng phòng ngừa xơ vữa động mạch và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Đậu phộng: Đậu phộng hay còn gọi là lạc có chứa nhiều sterol thực vật, là loại thực phẩm giảm mỡ máu rất tốt. Đậu phộng giúp cơ thể giảm dung nạp và hấp thụ cholesterol trong các bữa ăn. Hàm lượng lớn chất béo không bão hòa có trong đậu phộng cũng có tác dụng ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh mạch vành nói riêng và tim mạch nói chung.
Gạo lứt: So với gạo trắng, gạo lứt chứa nhiều gamma oryzanol (GO), là chất có khả năng ngăn cơ thể hấp thu cholesterol từ dạ dày vào máu và giúp gan bài tiết - đào thải ra khỏi cơ thể. Gạo lứt được xem là thực phẩm giảm mỡ máu nhờ chứa nhiều chất xơ, vitamin E, chất chống oxy hóa và các axit béo thiết yếu.
Các loại rau, củ, quả
Người bị mỡ máu chắc chắn không thể bỏ qua các loại rau, củ, quả giàu chất xơ như:
Rau diếp cá: Rau diếp cá chứa lượng lớn xenlulozo giúp làm giảm mỡ máu, ngăn không cho cơ thể hấp thụ cholesterol. Bên cạnh đó, lượng xenlulozo dồi dào còn tạo cảm giác no bụng, chống oxy hóa và giúp đào thải chất béo và độc tố trong dạ dày ruột ra ngoài nhanh chóng.
Cần tây: Cần tây rất tốt cho sức khỏe nói chung và là thực phẩm giảm mỡ máu. Cần tây có chứa sắt, magie, ... và kích thích mật tiết dịch để tăng cường đào thải cholesterol xấu ra khỏi cơ thể. Mỗi ngày uống 1 ly nước ép cần tây và uống liên tục trong 1 tháng sẽ thấy hiệu quả giảm mỡ máu rõ rệt, đồng thời cần tây còn giúp phòng ngừa thiếu máu.
Bông cải (súp lơ): Bông cải rất giàu protein, vitamin và khoáng chất, đồng thời còn là thực phẩm giảm mỡ máu rất tốt. Với hàm lượng chất xơ và flavonoid cao, người bệnh có thể ăn bông cải xanh hoặc bông cải trắng để làm giảm sự hấp thụ cholesterol và triglyceride trong mạch máu, từ đó giúp phòng ngừa xơ vữa động mạch và rối loạn mỡ máu.
Mướp đắng (khổ qua): Nếu chưa biết ăn gì để giảm mỡ máu thì hãy thử ăn mướp đắng. Mướp đắng vừa giúp phân hủy lượng mỡ dư thừa trong cơ thể, vừa giúp làm giảm cholesterol xấu trong máu.
Giá đỗ: Giá đỗ là thực phẩm giảm mỡ máu rất tốt vì có hàm lượng vitamin cao cùng khoáng chất và protein. Trong cơ thể, vitamin C làm tăng bài cholesterol và ngăn chặn sự tích tụ của cholesterol trong thành mạch máu.
Cá và các loại thịt trắng
Cá và các loại thịt trắng là thực phẩm giảm mỡ máu mà người bệnh không nên bỏ qua, đặc biệt là cá hồi và thịt gà.
Cá hồi không chỉ giúp giảm mỡ máu mà còn phòng ngừa các bệnh tim mạch rất tốt vì chứa lượng lớn Omega 3. Là một loại axit béo không bão hòa cần thiết cho cơ thể, Omega 3 có tác dụng vừa làm giảm cholesterol xấu, vừa giảm triglyceride, là hai nguyên nhân chính dẫn đến lượng mỡ trong máu tăng cao và gây ra các bệnh tim mạch thường gặp.
Khi áp dụng cách giảm mỡ máu bằng thịt gà, người bệnh cần lưu ý phải loại bỏ da khi ăn để bỏ đi cholesterol xấu. So với các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt heo, ...) thì thịt trắng như thịt gà chứa nhiều axit béo không bão hòa hơn. Và so với thịt gia cầm (thịt vịt, thịt ngan, ...) thì thịt gà chứa ít mỡ hơn nên tốt cho người muốn giảm mỡ máu hơn.
Các loại nấm và gia vị
Các loại nấm và gia vị cũng nằm trong danh sách các loại thực phẩm có tác dụng giảm mỡ máu, chẳng hạn như nấm hương, tỏi, gừng, nghệ, ...
Trong số các loại nấm, nấm hương có tác dụng bảo vệ sức khỏe tim mạch rất tốt. Thành phần của nấm hương có Eritadenine, là chất có tác dụng phân hủy cholesterol có trong những loại thực phẩm nhiều chất béo. Không chỉ là thực phẩm giảm mỡ máu, nấm hương còn rất giàu các loại vitamin như A, B, D, ... giúp tăng cường sự hoạt động của hệ tiêu hóa.
Trong các loại gia vị, tỏi được sử dụng thường xuyên để giúp làm giảm mỡ máu. Được xem là thực phẩm giảm mỡ máu bởi trong tỏi có chứa allicin sulfur, một chất có tác dụng ức chế sự hấp thụ cholesterol vào màng ruột, đồng thời tăng cường bài tiết cholesterol qua nước tiểu. Chất này trong tỏi còn giúp phòng ngừa tắc nghẽn mạch máu và làm chậm quá trình lão hóa.
Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh kết hợp với luyện tập thể dục, cần tránh ăn tối muộn vì đây khoảng thời gian cơ thể thường ít vận động nên sẽ ít tiêu hao năng lượng, khiến cho cholesterol đọng lại trên thành động mạch, gây xơ vữa động mạnh; tránh các món xào, rán, nướng sử dụng nhiều dầu mỡ, nếu ăn đồ nướng thì nên dùng nồi chiên không dầu.
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, người bị tăng lipid máu nên phối hợp với tập thể dục. Tuỳ vào tình trạng cụ thể, mỗi người có thể lựa chọn hình thức tập luyện phù hợp. Mỗi ngày nên tập với cường độ trung bình khoảng 30 phút và ít nhất 5 ngày/tuần. Các môn thể thao có thể tham gia như chạy bộ, đạp xe đạp, bơi lội…