Tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo tỉnh Thanh Hoá, Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Doãn Anh gửi tới các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh, các Mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, cựu chiến binh, cựu dân quân trực tiếp tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng, các quý vị đại biểu, khách quý, cùng toàn thể đồng bào, đồng chí lời chào trân trọng và lời chúc mừng tốt đẹp nhất!
 |
| Ông Nguyễn Doãn Anh bí thư Tỉnh uỷ Thanh Hoá đọc diễn văn tại lễ kỉ niệm. |
Trong giờ phút thiêng liêng này, chúng ta thành kính tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh - Vị Lãnh tụ thiên tài của cách mạng Việt Nam, Người đã cống hiến trọn cuộc đời mình cho độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của Nhân dân.
Mãi mãi khắc ghi và tri ân sâu sắc các anh hùng liệt sĩ, các Mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, dân quân tự vệ, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, các đồng chí thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, cùng toàn thể các lực lượng vũ trang và Nhân dân đã anh dũng chiến đấu, hy sinh quên mình, góp phần làm nên bản hùng ca Hàm Rồng Chiến thắng.
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” năm 1954, miền Bắc nước ta bước vào xây dựng chủ nghĩa xã hội, trở thành hậu phương vững chắc chi viện cho miền Nam đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Trong khi đó, Mỹ không cam chịu thất bại, ra sức thực hiện các chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh cục bộ”, “Việt Nam hóa chiến tranh” nhằm biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới, đàn áp các phong trào đấu tranh của nhân dân ta. Trước những thất bại liên tiếp trên chiến trường miền Nam, Mỹ đã dựng lên sự kiện Vịnh Bắc Bộ (tháng 8/1964) để lấy cớ leo thang chiến tranh, mở rộng hoạt động đánh phá ra miền Bắc bằng không quân, hải quân với âm mưu cắt đứt tuyến chi viện chiến lược Bắc - Nam.
 |
| Toàn cảnh lễ kỉ niệm. |
Xác định Thanh Hoá là hậu phương trực tiếp của mặt trận Bình - Trị - Thiên và cầu Hàm Rồng là “điểm tắc lý tưởng” trên tuyến vận tải từ Bắc vào Nam. Phá sập cầu Hàm Rồng sẽ cắt đứt mạch máu giao thông Bắc - Nam, đồng thời phá hoại nền kinh tế, làm suy yếu vai trò của hậu phương lớn Thanh Hóa. Với ý đồ đó, Tổng thống Giôn-Xơn và chính quyền Mỹ đã cho chuẩn bị phương án đánh phá tỉnh Thanh Hóa, đặc biệt là khu vực Hàm Rồng bằng các lực lượng hỗn hợp của không quân và hải quân.
Nhận thấy rõ dã tâm của kẻ thù, Trung ương Đảng, Chính phủ đã chỉ đạo Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Thanh Hóa chuẩn bị sẵn sàng đối phó. Các lực lượng vũ trang, đặc biệt là bộ đội phòng không không quân, pháo binh, hải quân, dân quân tự vệ được tăng cường huấn luyện, bố trí trận địa chặt chẽ, hình thành thế trận phòng không nhân dân vững chắc, quyết tâm bảo vệ cầu Hàm Rồng. Nhân dân các địa phương của Thanh Hóa đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng vũ trang kiên trì bám đất, bám cầu, xây dựng hầm hào, công sự, trận địa, tích cực chi viện sức người, sức của cho cuộc chiến đấu bảo vệ quê hương.
Đến tối ngày 02/4/1965, Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam thông báo: Địch sẽ đánh lớn vào Hàm Rồng trong ngày 03/4; đồng thời nhắc nhở “Phải đánh chắc, đánh trúng, bắn rơi tại chỗ nhiều máy bay địch, bảo vệ mục tiêu, tiết kiệm đạn dược…”. Tất cả các lực lượng bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ ở khu vực Hàm Rồng, Đò Lèn và các khu vực trọng điểm khác luôn bình tĩnh, tự tin, củng cố công sự, trận địa vững chắc, hợp luyện thuần thục các phương án tác chiến, sử dụng thành thạo các loại vũ khí, khí tài, trang bị sẵn sàng bước vào cuộc chiến đấu.
 |
| Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Ngô thị tuyển, vác cùng lúc hai hòm đạn nặng 98kg góp phần vào chiến thắng của quân và dân Hàm Rồng- Nam Ngạn. |
Đúng 8 giờ 45 phút ngày 03/4/1965, Mỹ cho hàng loạt máy bay bất thần lao và cắt bom, bắt đầu từ Đò Lèn, Tĩnh Gia, Nông Cống và tiến vào khu vực trọng điểm Hàm Rồng. Ngày đầu tiên chúng sử dụng 102 lần tốp máy bay tiêm kích đánh phá dữ dội trong suốt 3 tiếng đồng hồ. Không dừng lại, sang ngày 04/4, địch tiếp tục dùng một lực lượng lớn máy bay bắn phá với tốc độ và cường độ lớn, cứ 10 phút tổ chức một đợt công kích. Từng tốp máy bay từ nhiều phía lao tới như những con thiêu thân, tốp nọ thay thế tốp kia. Bầu trời Hàm Rồng vang rền tiếng gầm rú của máy bay, mặt đất rung chuyển với những tiếng nổ xé trời của bom đạn.
Trong bối cảnh đó, mặc cho địch đánh phá dữ dội, uy hiếp từ mọi phía, bom đạn bỏ xuống dày đặc; mặc cho lực lượng của địch với vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại tối tân, quân dân Thanh Hóa trên khắp các trận địa, các vị trí chiến đấu vẫn bám trụ kiên cường, với cách đánh thông minh, táo bạo, bất ngờ, quyết đánh và quyết thắng bảo vệ quê hương. Những cái tên “thần sấm”, “con ma”, “giặc nhà trời”, “kẻ đột nhập” đến “pháo đài bay”, đều bị quân dân Thanh Hóa bắn tan xác. Trong 02 ngày 03 và 04/4/1965, quân dân Thanh Hoá đã bắn rơi 47 máy bay Mỹ, riêng tại khu vực Hàm Rồng đã bắn rơi 31 chiếc. Đế quốc Mỹ phải cay đắng thừa nhận: “Đó là 2 ngày đen tối của không lực Hoa Kỳ”.
 |
| Toàn cảnh trang nghiêm tại buổi lễ. |
Hàm Rồng Chiến thắng là kết tinh của nhiều yếu tố, trong đó sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Bác Hồ kính yêu đã quy tụ và kết tinh tinh thần yêu nước của cả dân tộc, cùng với ý chí sắt đá, sự mưu trí, sáng tạo của quân và dân Thanh Hóa đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, kiên cường, sáng tạo, anh dũng chiến đấu, hy sinh, lập nên những chiến công oanh liệt. Những chiến sĩ phòng không - không quân, bộ đội, dân quân tự vệ, công nhân, thanh niên xung phong, nhân dân Thanh Hóa đã viết nên bản hùng ca bằng lòng quả cảm, bằng những hành động quên mình vì Tổ quốc.
Chúng ta không thể nào quên những chàng trai, cô gái tuổi mười tám, đôi mươi, luôn chắc tay súng, hiên ngang đối mặt với giặc trời. Đó là Khu đội trưởng Nguyễn Thị Hằng dù bị thương vẫn không rời vị trí chỉ huy. Đó là chị Ngô Thị Tuyển thoăn thoắt lao mình giữa khói bom dày đặc, một lúc vác hai hòm đạn nặng gấp đôi trọng lượng cơ thể để bộ đội có đạn chiến đấu. Đó là 4 anh em nhà cụ Ngô Thọ Lan xung phong xuống tầu yểm trợ, chiến đấu cùng pháo thủ. Đó là công nhân nhà máy điện Lò Cao, xí nghiệp cưa Bến Cốc tham gia kéo pháo, tải đạn, công nhân đội cầu 19/5 ngày đêm sửa chữa cầu hư hỏng do bị địch bắn phá. Đó là các cụ già, nhân dân Nam Ngạn, Yên Vực, Đông Sơn và nhà sư chùa Mật Đa Đàm Xuân đã âm thầm tiếp tế lương thực cho bộ đội, tận tình chăm sóc thương binh...
Hàm Rồng Chiến thắng cùng với nhiều chiến thắng tiêu biểu khác của quân và dân ta trong các trận chiến bảo vệ Phà Ghép, Đò Lèn, sự hy sinh cao cả của các giáo viên, học sinh trường Y và Trường Sư phạm 7+3 trên công trường đắp đê sông Mã năm 1972,... đã tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của quê hương Thanh Hóa anh hùng, góp phần cùng cả nước làm nên Đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
