| Ngành tôm thừa khó, ít thuận? Ngành tôm khẳng định vị thế vững chắc Tận dụng cơ hội để ngành tôm Việt đạt mục tiêu xuất khẩu |
 |
| Xuất khẩu tôm Việt Nam nằm trong nhóm dẫn đầu tại thị trường Trung Quốc. |
Cạnh tranh gay gắt, cơ hội nào cho tôm Việt
Theo số liệu từ Hải quan Trung Quốc, tính đến hết tháng 10/2025, tổng kim ngạch nhập khẩu tôm của thị trường Trung Quốc đạt khoảng 4,3 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, sản lượng nhập khẩu chỉ tăng khiêm tốn 1%. Sự chênh lệch đáng kể này phản ánh rõ nét xu hướng người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng ưu tiên các sản phẩm có chất lượng cao, khích cỡ lớn và sẵn sàng chi trả mức giá cao hơn, qua đó đẩy giá bán bình quân nhập khẩu tăng lên. Diễn biến này tạo ra một cuộc đua cung ứng tôm vào Trung Quốc ngày càng quyết liệt, không chỉ dừng lại ở yếu tố giá mà còn nằm ở khả năng đáp ứng kịp thời nguồn hàng trong các giai đoạn cao điểm nhu cầu.
Trong bối cảnh này, các nhà cung cấp lớn đang thể hiện những chiến lược cạnh tranh riêng biệt. Ecuador – quốc gia đang dẫn đầu về cung cấp tôm cho Trung Quốc – ghi nhận lượng xuất khẩu tôm sang thị trường này giảm nhẹ 1% trong 10 tháng đầu năm 2025. Tuy nhiên, bất chấp sự sụt giảm về lượng, giá trị xuất khẩu của Ecuador vẫn tăng 9%. Điều này cho thấy chiến lược tập trung vào nhóm sản phẩm có giá trị cao hơn, ưu tiên các dòng tôm cỡ lớn hoặc duy trì mặt bằng giá xuất tốt hơn đã phát huy hiệu quả, bù đắp được sự sụt giảm về sản lượng. Cùng với Ecuador, các nguồn cung lớn khác như Ấn Độ và Thái Lan cũng đạt mức tăng trưởng khả quan về giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc, lần lượt là 16% và 14%.
Đáng chú ý, đà tăng trưởng mạnh mẽ này chủ yếu diễn ra trong các tháng cuối kỳ, cụ thể là tháng 9 và 10, khi các nhà nhập khẩu Trung Quốc tăng tốc thu mua nhằm phục vụ nhu cầu cao điểm dịp lễ hội cuối năm và Tết Nguyên đán. Những diễn biến trên cho thấy cuộc đua giành thị phần tôm tại Trung Quốc đang trở nên gay gắt hơn bao giờ hết, yêu cầu các nhà cung ứng không chỉ đảm bảo về chất lượng mà còn phải có khả năng giao hàng kịp thời, đặc biệt trong các đợt cao điểm. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, tôm Việt Nam đang bứt phá rõ rệt.
Theo số liệu Hải quan Việt Nam, xuất khẩu tôm sang thị trường Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ấn tượng. Tính đến ngày 15/11/2025, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 1,2 tỷ USD, tăng 60% so với cùng kỳ năm 2024; riêng thị trường Trung Quốc đại lục tăng tới 66%. Kết quả này giúp Việt Nam củng cố vững chắc vị thế, khẳng định vai trò là một trong những quốc gia cung ứng tôm quan trọng nhất cho thị trường tỷ dân. Việc giá trị nhập khẩu của Trung Quốc tăng mạnh trong khi sản lượng chỉ biến động nhẹ cho thấy người tiêu dùng đang chuyển dịch rõ rệt sang nhóm sản phẩm giá trị cao, kích cỡ đồng đều và tiện lợi hơn trong chế biến. Đây chính là dư địa tăng trưởng lớn cho các dòng tôm chất lượng cao của Việt Nam.
Tận dụng phân khúc cao cấp mở rộng thị phần
 |
| Tôm hùm là mặt hàng chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu sản phẩm tôm xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc. |
Trước xu hướng thị trường thiên về chất lượng và mức độ sẵn lòng chi trả cao hơn của người tiêu dùng Trung Quốc, tôm Việt Nam, đặc biệt là tôm sú, đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng thị phần nếu tận dụng đúng thời điểm và có chiến lược phù hợp. Trong cơ cấu sản phẩm xuất khẩu, mặc dù tôm hùm vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, nhưng tôm sú mới là mặt hàng giúp Việt Nam tạo lợi thế cạnh tranh bền vững và là “ngôi sao” tại thị trường Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc). Hai khu vực này hiện là thị trường tiêu thụ lớn nhất của tôm sú Việt Nam.
Phân khúc này thuộc nhóm sản phẩm cao cấp, phục vụ chủ yếu hệ thống nhà hàng, khách sạn, dịch vụ ăn uống (HORECA) và đối tượng người tiêu dùng có yêu cầu cao về chất lượng, kích cỡ và độ đồng đều. Việc nhu cầu hướng tới các sản phẩm cao cấp và tiện lợi tăng lên mở ra dư địa cho các dòng sản phẩm đặc thù mà Việt Nam có khả năng phát triển mạnh, bao gồm tôm sú chất lượng cao, tôm chế biến sâu và sản phẩm tôm đóng gói mang thương hiệu Việt Nam.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cần ưu tiên phát triển chiến lược dài hạn và chi tiết. Cụ thể, VASEP khuyến nghị doanh nghiệp nên ưu tiên đẩy mạnh các sản phẩm tôm sú đông lạnh chất lượng cao – phân khúc mà thị trường Trung Quốc có nhu cầu ổn định và sẵn sàng chi trả cao. Đồng thời, cần chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất – thu mua – tồn kho hợp lý, nhất là đối với tôm chân trắng, để đảm bảo nguồn cung đều đặn và ổn định cho thị trường này, đặc biệt trong các đợt cao điểm.
Song song với việc phát triển sản phẩm, việc tuân thủ và cập nhật kịp thời các quy định, tiêu chuẩn mới của Trung Quốc là yếu tố then chốt để đảm bảo thông quan thuận lợi. Các quy định mới thường tập trung vào yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và kiểm dịch. Để hạn chế rủi ro phát sinh chi phí hoặc chậm trễ đơn hàng, doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và hoàn thiện đầy đủ hồ sơ vùng nuôi cũng như nhà máy chế biến. Việc này giúp tăng cường tính minh bạch, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng đồng đều và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường nhập khẩu. Với đà tăng trưởng mạnh mẽ đã đạt được, cùng với việc tận dụng đúng xu hướng chuyển dịch của thị trường sang phân khúc chất lượng cao, tôm Việt Nam hoàn toàn có thể mở rộng hơn nữa thị phần và củng cố vị thế dẫn đầu tại Trung Quốc.
